Με το νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή προβλέπεται η επαναφορά σε ισχύ της διάταξης της παρ. 18 του άρθρου 24 του ν. 2130/1993, σύμφωνα με την οποία οι πωλητές, πριν τη μεταβίβαση πάσης φύσεως ακινήτων, υποχρεούνται να προσκομίζουν συμβολαιογραφικό έγγραφο περί μη ύπαρξης οφειλής από Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (Τ.Α.Π.). Επίσης ορίζεται ότι, δεν υπόκεινται σε Τ.Α.Π. τα δικαιώματα σε ακίνητα, για τα οποία υφίσταται απαγόρευση οποιασδήποτε χρήσης (ρυμοτομικό βάρος, ρυμοτομική απαλλοτρίωση, ή για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος κ.λπ.), η οποία έχει επιβληθεί από φορείς της Γενικής Κυβέρνησης. Η εν λόγω απαλλαγή ισχύει αποκλειστικά κατά το μέρος για το οποίο υφίσταται η ως άνω απαγόρευση. Βεβαιωμένες οφειλές από Τ.Α.Π. που έχει επιβληθεί στα ανωτέρω ακίνητα διαγράφονται, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, κατά το μέρος στο οποίο υφίσταται η εν λόγω απαγόρευση, (άρθρα 59 - 60)

Εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων θα κληθούν σύντομα να βάλουν ξανά το χέρι στην τσέπη ώστε να πληρώσουν υποχρεώσεις που προκύπτουν από τα σχέδια του οικονομικού επιτελείου. Το νέος "πονοκέφαλος" έχει να κάνει με το Πιστοποιητικό Απόδοσης Κτιρίου και την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου.Πέρα από το γεγονός πως για να τα αποκτήσει κανείς θα χρειαστεί να περάσει… Γολγοθά στις πολεοδομίες κι άλλες δημόσιες υπηρεσίες, και τα δυο θα επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό τους, αφού θα πρέπει να απευθυνθούν σε ιδιώτες μηχανικούς. Όλοι όσοι έχουν ακίνητη περιουσία, είναι υποχρεωμένοι να έχουν την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου, για την οποία πρέπει να αποκτούν ανά πέντε χρόνια και το κόστος της οποίας, σύμφωνα με εκτιμήσεις, θα ξεπεράσει τα 500 ευρώ.Στην ουσία υπάρχει ήδη αλλά πλέον παίρνει και ηλεκτρονική μορφή. Είναι ένας φάκελος που θα περιλαμβάνει μια σειρά εγγράφων και στοιχείων για κάθε κτίριο. Αυτό θα γίνεται απαραίτητα με τη συμβολή μηχανικού, ο οποίος θα συγκεντρώνει και θα εκδίδει τα συγκεκριμένα έγγραφα, θα τα περνάει στο σύστημα και κάθε 5 χρόνια θα πραγματοποιεί ελέγχους (επί πληρωμή), προκειμένου να διαπιστώσει αν όλα τηρούνται κατά το γράμμα του νόμου. Στην περίπτωση που υπάρξουν στο ενδιάμεσο διάστημα αυθαιρεσίες μη καταγεγραμμένες, θα προβλέπονται βαριά πρόστιμα (από 2.000 έως 20.000 ευρώ ανάλογα με το παράπτωμα) τόσο στους μηχανικούς όσο και στους πολίτες. Σε βάθος 5ετίας οι πολίτες είναι υποχρεωμένοι να έχουν καταχωρίσει τα περιουσιακά τους στοιχεία.Προκύπτει από τον Κανονικό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων και η εφαρμογή του αναμένεται να ξεκινήσει στα τέλη Αυγούστου. Είναι ένα πιστοποιητικό που είναι υποχρεωμένοι να έχουν όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων που θέλουν να κτίσουν ή να ανακαινίσουν αλλά και εκείνοι που θέλουν να πουλήσουν, να μεταβιβάσουν ή να νοικιάσουν ένα ακίνητο. Το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης θα πρέπει να υπογράφεται από δύο διαφορετικούς μηχανικούς με την καταβολή της αντίστοιχης αμοιβής (π.χ. για 120 τ.μ. το κόστος θα κυμαίνεται μεταξύ 50 και 100 ευρώ). Φυσικά, σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης, προβλέπονται πρόστιμα.

Η μείωση των φορολογητέων αξιών των ακινήτων δεν θα οδηγήσει και στη μείωση της συνολικής επιβάρυνσης 7,4 εκατομμυρίων φυσικών και νομικών προσώπων από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ). Κι αυτό διότι η κυβέρνηση, με το νέο επικαιροποιημένο Μνημόνιο που υπέγραψε πρόσφατα, έχει δεσμευτεί στους δανειστές οι όποιες απώλειες εσόδων προκύψουν στον ΕΝΦΙΑ εξαιτίας της μείωσης των φορολογητέων αξιών των ακινήτων να αντισταθμιστούν με αυξήσεις των συντελεστών υπολογισμού του φόρου αυτού, καθώς επίσης και με περαιτέρω περικοπές στις ισχύουσες απαλλαγές από το συγκεκριμένο φόρο, ώστε το συνολικό ποσό των εσόδων που θα εισπράξει το Δημόσιο και το επόμενο έτος από την επιβολή του ΕΝΦΙΑ να παραμείνει στο επίπεδο των 2,65 δισ. ευρώ στο οποίο ανέρχεται κάθε χρόνο.Όπως προκύπτει, ειδικότερα, από τα όσα αναφέρονται στο κείμενο του νέου τεχνικού Μνημονίου, στο οποίο έχουν συμφωνήσει η κυβέρνηση και οι δανειστές, το νέο σύστημα υπολογισμού των φορολογητέων αξιών της ακίνητης περιουσίας, με βάση τις πραγματικές τιμές της κτηματαγοράς, θα νομοθετηθεί τον Δεκέμβριο του 2017 και θα εφαρμοστεί από το επόμενο έτος. Στο πλαίσιο αυτό, όπως αναφέρεται στο σχετικό απόσπασμα, τα εκκαθαριστικά σημειώματα του ΕΝΦΙΑ του έτους 2018 θα εκδοθούν τον Αύγουστο του επομένου έτους και στα νέα αυτά σημειώματα, ο συγκεκριμένος φόρος θα είναι υπολογισμένος με βάση τις νέες φορολογητέες αξίες, οι οποίες θα είναι προσαρμοσμένες στα επίπεδα των πραγματικών τιμών της κτηματαγοράς. Δεδομένου ωστόσο ότι, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης που προκάλεσαν τα Μνημόνια, οι αγοραίες τιμές των ακινήτων σε πολλές περιοχές της χώρας μας έχουν μειωθεί σημαντικά την τελευταία επταετία, οι νέες φορολογητέες αξίες των ακινήτων που θα καθοριστούν έως τον Δεκέμβριο του τρέχοντος έτους με βάση τα επίπεδα των αγοραίων τιμών αναμένεται να είναι σημαντικά μειωμένες σε σύγκριση με τις ισχύουσες σήμερα αντικειμενικές φορολογητέες αξίες. Προκειμένου να μην υπάρξουν επιπτώσεις από τη μείωση των φορολογητέων αξιών των ακινήτων στα έσοδα του Δημοσίου από τον ΕΝΦΙΑ το 2018, η συμφωνία της κυβέρνησης με τους δανειστές, όπως αποτυπώνεται στο τεχνικό Μνημόνιο, αναφέρει, επίσης, ότι, ταυτόχρονα με την εφαρμογή των νέων χαμηλότερων φορολογητέων αξιών την 1η-1-2018, οι συντελεστές υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ θα πρέπει να αυξηθούν και οι απαλλαγές από το φόρο να περιοριστούν περαιτέρω! Ειδικότερα, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο αποκαλυπτικό απόσπασμα του κειμένου του νέου τεχνικού Μνημονίου, σε περίπτωση που οι νέες φορολογητέες αξίες ακινήτων οδηγήσουν έστω και σε μικρή πτώση των εσόδων του ΕΝΦΙΑ κάτω από το επίπεδο των 2,65 δισ. ευρώ, που έχει προϋπολογιστεί να εισπράττεται κάθε χρόνο από το συγκεκριμένο φόρο, θα αναπροσαρμοστούν οι συντελεστές του ΕΝΦΙΑ και θα διευρυνθεί η φορολογητέα βάση του, ώστε το ύψος των εσόδων που θα εισπραχθούν να διατηρηθεί στο επίπεδο των 2,65 δισ. ευρώ.

Η Κυβέρνηση καλείται τους επόμενους μήνες να υλοποιήσει μία από τις πιο σημαντικές διαρθρωτικές αλλαγές που προβλέπει η συμφωνία για τη δεύτερη αξιολόγηση: Την ευθυγράμμιση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων με τις εμπορικές αξίες.

Το εγχείρημα δεν είναι καθόλου εύκολο καθώς έχει προγραμματιστεί και εξαγγελθεί πολλάκις στο παρελθόν αλλά πάντα κατέληγε σε αναβολή και νέα προθεσμία για την υλοποίησή του.

Η νέα προθεσμία είναι η 31η Δεκεμβρίου 2017 και από την Πρωτοχρονιά του 2018 όλοι οι φόροι ακινήτων θα πρέπει να υπολογίζονται με τις νέες αξίες.

Ήδη στο υπουργείο Οικονομικών, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Capital.gr, συστάθηκε ειδική επιτροπή για την υλοποίηση του εγχειρήματος, της οποίας ένα από το βασικότερα έργα της θα είναι η αξιοποίηση της βάσης δεδομένων με ονομασία «Τράπεζα Αξιών Ακινήτων» που έχει δημιουργηθεί μέσω του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος προκειμένου τα στοιχεία που θα συγκεντρώνονται σε αυτή να αποτελούν το υπόβαθρο ενός σύγχρονου ψηφιακού συστήματος μαζικής εκτίμησης ακινήτων, μέσω του οποίου θα επιδιώκεται η όσο το δυνατόν πιστότερη προσέγγιση των αγοραίων τιμών των ακινήτων.

Σε αυτήν έχουν αρχίσει να καταγράφονται οι αξίες των ακινήτων όπως δηλώνονται στα συμβόλαια και τις δηλώσεις φόρου μεταβίβασης. Πρόκειται για το τίμημα που αγοραστής και πωλητής δηλώνουν ότι γίνεται η μεταβίβαση και συνήθως είναι πολύ χαμηλότερο από την αντικειμενική αξία.

Είναι η αξία για την οποία καλείται ο αγοραστής να δικαιολογήσει την προέλευση των χρημάτων που δαπανά (τεκμήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων) ενώ ο φόρος μεταβίβασης υπολογίζεται με βάση την αντικειμενική αξία.

Στο ΥΠΟΙΚ είναι, ωστόσο, πολύ προβληματισμένοι καθώς υποστηρίζουν ότι στα συμβόλαια δεν καταγράφεται πάντα το πραγματικό τίμημα.

Επιπλέον, σημειώνουν ότι η αγορά ακινήτων δεν έχει «βάθος», δηλαδή γίνονται ελάχιστες συναλλαγές με αποτέλεσμα να μην υπάρχει αντιπροσωπευτικό δείγμα που θα επιτρέψει τον υπολογισμό αξιόπιστων εμπορικών αξιών.

Το αν θα καταφέρει το ΥΠΟΙΚ να υπολογίσει αξιόπιστες αντικειμενικές αξίες θα φανεί στο επόμενο διάστημα.

Πάντως, εφόσον τελικά υλοποιηθεί αναμένεται μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης των μεταβιβάσεων ακινήτων χωρίς όμως ελάφρυνση στον ΕΝΦΙΑ.

Η μείωση των φορολογικών τιμών των ακινήτων θα συνοδευτεί από αλλαγές σε συντελεστές και κλίμακες προκειμένου η βεβαίωση του ΕΝΦΙΑ να διατηρηθεί στα επίπεδα των 3,3 δισ. ευρώ.

Επιπλέον, η επιτροπή του ΥΠΟΙΚ θα είναι υπεύθυνη:

1. Για τη διαχείριση και τον συντονισμό όλων των ενεργειών που αφορούν στην προετοιμασία, την συγκέντρωση δεδομένων, την επεξεργασία και την γεωκωδικοποίηση των στοιχείων της «Τράπεζας» σε χάρτη.

2. Για την εκτέλεση πιλοτικών εφαρμογών σε επιλεγμένες περιοχές, ώστε να εντοπιστεί η μεθοδολογία και τα δεδομένα για μαζική εκτίμηση φορολογητέων αξιών ακινήτων σε όλη την επικράτεια.

3. Για την αξιολόγηση της αξιοπιστίας και πληρότητας των δεδομένων που συλλέγονται και διερεύνηση της δυνατότητας ασφαλούς διεξαγωγής μαζικής εκτίμησης ακινήτων από ηλεκτρονική πλατφόρμα, για την αναθεώρηση των φορολογητέων αξιών ακινήτων.

4. Για την διατύπωση εισήγησης ως προς τις απαιτούμενες νομοθετικές ρυθμίσεις με σκοπό την τροποποίηση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας ακινήτων που θα προβλέπουν τη δυνατότητα αξιοποίησης του αποτελέσματος της Τράπεζας Αξιών Ακινήτων, όταν και όπου αυτό απαιτείται και ειδικά για τις τιμές ζώνης που θα ισχύσουν για το έτος 2018, έως την 30η 11.2017.