Σε εξέλιξη βρίσκεται η αποστολή εκκαθαριστικών σημειωμάτων στους περίπου 500.000 ιδιοκτήτες ακινήτων για την καταβολή του ΦΑΠ 2012, καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη η αποπληρωμή του ΦΑΠ 2011 και του «χαρατσιού» μέσω ΔΕΗ. Σε κάθε περίπτωση το υπουργείο Οικονομικών υπολογίζει έσοδα 300 εκατ. ευρώ. Εν τω μεταξύ, πιθανότατα τον Οκτώβριο θα ξεκινήσει και η αποστολή των αντίστοιχων σημειωμάτων για τον ΦΑΠ του 2013. Ο ΦΑΠ του 2011 και του 2012 θα αποπληρωθεί σε επτά μηνιαίες δόσεις, ενώ ο ΦΑΠ του 2013 σε πέντε μηνιαίες δόσεις. Υπενθυμίζεται ότι περιθώριο τεσσάρων μηνών από την ημέρα της εκκαθάρισης της δήλωσης, έχουν οι φορολογούμενοι, ιδιοκτήτες ακινήτων, για να διορθώσουν ενδεχόμενα λάθη στο εκκαθαριστικό σημείωμα του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας. Σύμφωνα με απόφαση του υφυπουργού Οικονομικών Γ.Μαυραγάνη, «για τα έτη 2011, 2012 και 2013, οι διορθώσεις που πραγματοποιούνται μέχρι την τελευταία εργάσιμη, για τις δημόσιες υπηρεσίες, ημέρα του τέταρτου μήνα από την ημερομηνία έκδοσης της δήλωσης - εκκαθαριστικού σημειώματος ΦΑΠ, θεωρούνται ότι πραγματοποιήθηκαν λόγω υπαιτιότητας της υπηρεσίας και εκκαθαρίζονται ως τέτοιες, χωρίς την επιβολή πρόσθετων φόρων ή προστίμων».

Η ειδική επιτροπή που είχε συσταθεί για να μελετήσει την εφαρμογή του μέτρου για το ενιαίο τέλος ακινήτων φαίνεται να έχει καταλήξει στο πόρισμά της σχετικά με τους συντελεστές φορολογίας των ακινήτων από το επόμενο έτος. Ο ενιαίος φόρος, σύμφωνα με δημοσιευθείσες πληροφορίες, θα υπολογίζεται με κλίμακα 33 συντελεστών, οι οποίοι θα αρχίζουν από 2 ευρώ το τετραγωνικό για ακίνητα, τα οποία βρίσκονται σε περιοχές όπου η τιμή ζώνης είναι 500 ευρώ το τ.μ. και θα φθάνουν μέχρι τα 23,10 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο για περιοχές όπου οι τιμές ζώνης υπερβαίνουν τα 8.500 τετραγωνικά μέτρα. Στο μεταξύ, το υπουργείο αναμένεται να ετοιμάσει το νομοσχέδιο για τον ενιαίο φόρο μέχρι τέλος Αυγούστου, προκειμένου στη συνέχεια να υπάρξει διαβούλευση με την τρόικα για να καταλήξουν στην τελική του μορφή.

Νέες επιβαρύνσεις «κρύβει» για χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων η υποχρεωτική αναγραφή στο έντυπο Ε9 των στοιχείων όλων των αυθαίρετων κτισμάτων που νομιμοποιήθηκαν με το νόμο 4014/2011. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι όλοι οι φόροι, μεταβιβάσεων, δωρεών, γονικών παροχών, καθώς και τα τεκμήρια διαβίωσης, αλλά πρωτίστως νέος ενιαίος φόρος επί των ακινήτων που έρχεται από τις αρχές του 2014, θα υπολογίζονται επί των αυξημένων τετραγωνικών μέτρων που θα αναγράψουν στο Ε9 οι ιδιοκτήτες, αυξάνοντας τα «κέρδη» της εφορίας.

Η υποχρέωση, πάντως, αναγραφής των αυθαίρετων κτισμάτων, όπως αναφέρεται σε εγκύκλιο του υπουργείου Οικονομικών, προβλέπεται ήδη από το 2005, οπότε με σχετική εγκύκλιο-διαταγή (ΠΟΛ.1047/10.3.2005 «Συμπληρωματικές οδηγίες για την υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων (έντυπο Ε9) έτους 2005»), είχε διευκρινιστεί ότι σε περίπτωση που τα τετραγωνικά μέτρα κτίσματος υπερβαίνουν αυτά που αναγράφονται στο συμβόλαιο ή την οικοδομική άδεια, ο υπόχρεος, για τις ανάγκες συμπλήρωσης του εντύπου, πρέπει να αναγράψει το πραγματικό γεγονός και όχι ό,τι αναφέρεται στον τίτλο κτήσης ή την οικοδομική άδεια. Θα πρέπει εξάλλου να αναφερθεί ότι οι διατάξεις του ν.4014/2011 ορίζουν ότι για τις αυθαίρετες κατασκευές και αλλαγές χρήσης που εξαιρούνται της επιβολής κυρώσεων με βάση τις διατάξεις του ίδιου νόμου δεν οφείλονται αναδρομικά ασφαλιστικές εισφορές και οποιοσδήποτε φόρος, καθώς και οποιασδήποτε μορφής πρόστιμα και τέλη. Τυχόν, όμως, ήδη καταβληθέντες φόροι, τέλη και πρόστιμα δεν αναζητούνται.

Στο πλαίσιο λοιπόν αυτό και με βάση τις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας τα αυθαίρετα κτίσματα και οι αυθαίρετες αλλαγές χρήσεις υποχρεωτικά πρέπει να αναγραφούν στη δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) στην κατάσταση και χρήση τους, όπως αυτή προκύπτει από την αίτηση υπαγωγής τους στη ρύθμιση των διατάξεων του ν.4014/2011, σε συνδυασμό πάντοτε με την πραγματικότητα, στο έτος που έπεται της ημερομηνίας αίτησης υπαγωγής τους στη ρύθμιση των διατάξεων αυτών. Υπενθυμίζεται ότι εφόσον οι αυθαίρετες κατασκευές και αλλαγές χρήσεις εξαιρούνται της επιβολής κυρώσεων με βάση το ν. 4014/2011, δεν θα επιβληθούν κυρώσεις και αναδρομικοί φόροι ούτε για την παράλειψη αναγραφής τους στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9) προηγούμενων ετών. Ωστόσο, σε περίπτωση ορθής αναγραφής των ακινήτων (με τις αυθαίρετες κατασκευές) στις δηλώσεις στοιχείων ακινήτων προηγούμενων ετών δεν τίθεται θέμα διόρθωσής τους και απάλειψης των αυθαίρετων κατασκευών, μετά την τακτοποίησή τους με το ν.4014/2011. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ιδιοκτήτες έχουν προθεσμία για την υποβολή των δηλώσεων στοιχείων ακινήτων (έντυπο Ε9) έως και τις 15 Σεπτεμβρίου, ανεξάρτητα από το τελευταίο ψηφίο του ΑΦΜ τους.

Αναταράξεις επιφέρει στον τρόπο φορολόγησης των ακινήτων (κτίσματα, οικόπεδα, αγροτεμάχια) η εφαρμογή από το 2014 του νέου, ενιαίου φόρου. Σύμφωνα με το σχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, ο ενιαίος φόρος για τα κτίσματα θα υπολογίζεται με κλίμακα 33 συντελεστών. Θα ξεκινούν από τα 2 ευρώ το τ.μ. και θα φτάνουν έως τα 23,10 ευρώ ανά τ.μ., ανάλογα με την τιμή ζώνης. Ο τελικός φόρος θα προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό των συντελεστών που ισχύουν σε κάθε ζώνη, την επιφάνεια του ακινήτου και την παλαιότητα. Η εξέλιξη αυτή, όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, δημιουργεί κερδισμένους και χαμένους. Για παράδειγμα, υψηλότερους φόρους θα πληρώσουν το 2014 οι ιδιοκτήτες ακινήτων των οποίων τα κτίσματα βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης άνω των 2.000 ευρώ ανά τ.μ. Αντίθετα, οι υπόλοιποι ιδιοκτήτες θα πληρώσουν ελαφρώς μειωμένους φόρους σε σχέση με το υφιστάμενο καθεστώς. Αλλά και πάλι, οι ιδιοκτήτες ακινήτων σε περιοχές με χαμηλότερη τιμή ζώνης (κάτω των 2.000 ευρώ) θα καταβάλουν επιπλέον φόρους, εφόσον έχουν στην κατοχή τους ένα αγροτεμάχιο. Και αυτό, διότι μέχρι σήμερα τα αγροτεμάχια παρέμεναν αφορολόγητα. Πλέον με την εφαρμογή του ενιαίου φόρου ακινήτων θα φορολογείται το σύνολο της ακίνητης περιουσίας. Σε κάθε περίπτωση, το 2014 οι ιδιοκτήτες θα πληρώσουν 4,15 δισ. ευρώ για τα ακίνητα που κατέχουν.