Τίποτα δεν είναι πιο σκληρό από την διαπίστωση ότι το πρότυπο σας δεν είναι τόσο τέλειο όσο εσείς πιστεύατε. Το πραγματικό πρόβλημα δεν εντοπίζεται στο λάθος αλλά στις εξωπραγματικές προσδοκίες που είχατε και που για μεγάλο διάστημα τρέχατε πίσω από αυτές. Αυτό συμβαίνει σήμερα και με την αγορά ακινήτων.

Πριν μερικά χρόνια όλοι πίστευαν ότι η ιδιοκτησία ενός ακινήτου είναι δομικό στοιχείο προσωπικού πλούτου . Σε πολλούς –αν όχι στους περισσότερους –είχε δημιουργηθεί η άποψη ότι οι κατοικίες είχαν πολύ καλύτερες επιδόσεις από άλλες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων. Θυμάμαι αυτό που κάποιος μεσήλικας απάντησε , όταν ρώτησα πόσα χρήματα από το τρέχον εισόδημά αποταμιεύει . "Δεν χρειάζεται . Η τιμή του σπιτιού μου ανεβαίνει 10% ανά έτος, και όταν έρθει η ώρα θα το πουλήσω.» είχε απαντήσει. Σήμερα το δίχως άλλο έχει μετανιώσει αφού και οι τιμές πέφτουν αλλά και οι αγοραστές έχουν γίνει είδος προς εξαφάνιση. Αυτό άλλωστε αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι τέσσερα χρόνια από την χρονιά που οι τιμές έφτασαν στο ανώτατο σημείο τους, εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από την προσωπική περιουσία χιλιάδων ελλήνων έχουν χαθεί από την πτώση των τιμών που έχει προκαλέσει η χειρότερη κρίση στην ακίνητη περιουσία των τελευταίων 50 χρόνων.

Παρόλα αυτά από την κρίση αυτή βγαίνουν και χρήσιμα συμπεράσματα : Καταρχήν η ιδιοκτησία ενός σπιτιού δεν είναι για όλους, μία καλή επένδυση καθώς μπορεί να περιορίσει την κινητικότητα της σταδιοδρομίας. Παράλληλα μπορεί να υποθηκεύει το μέλλον αν για την αγορά κατοικίας δανειστείτε περισσότερα από όσα μπορείτε ή αν επενδύσετε το σύνολο των αποταμιεύσεων σας. Αν πάει κάτι στραβά, μπορεί στην μία περίπτωση να βρεθείτε στις λίστες του ΤΕΙΡΕΣΙΑ και στην άλλη να μη έχετε να πληρώσετε τα έξοδα για την εκπαίδευση των παιδιών ή –και ακόμα χειρότερο- έξοδα για κάποιο πρόβλημα υγείας.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Σε αντίθεση με τις προσεκτικά επιλεγμένες μετοχές, τα ομόλογα , τα αμοιβαία κεφάλαια και τις προθεσμιακές καταθέσεις , ένα σπίτι δεν πρέπει να θεωρείται ως επένδυση. Κατά τη διάρκεια της κρίσης , διαπιστώθηκε ότι στις περισσότερες περιοχές της χώρας, το τυπικό σπίτι είχε δώσει στην διάρκεια μία εικοσαετίας οριακά καθαρά κέρδη –μετά την αφαίρεση του πληθωρισμού, των φόρων και των διάφορων εξόδων. Φυσικά υπήρξαν και εξαιρέσεις , αλλά αυτές ήταν εξαιρέσεις και όχι ο κανόνας. Υπάρχει και ο αντίλογος. Οι εκπτώσεις φόρου στην αγορά πρώτης κατοικίας σε συνδυασμό με τα χαμηλά επιτόκια μπορούν να καταστήσουν την αγορά μία καλή οικονομική επιλογή. Άλλωστε και το ενοίκιο που πληρώνετε κάθε μήνα είναι μία δαπάνη που μπορεί να μετατραπεί σε αποταμίευση.

Το συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι σήμερα ,που  τα σπίτια είναι πιο προσιτά από ό, τι τα χρόνια πριν την κρίση και οι  προσδοκίες για « κέρδη με ουρά » έχουν "ψαλιδιστεί" τότε απο μία αγορά που είναι εστιασμένη στην κάλυψη των στεγαστικών αναγκών σας , σε λίγα χρόνια μπορεί να εκπλαγείτε θετικά…

Ποιο είναι το μέλλον της αγοράς κατοικίας; Μάλλον δυσοίωνο λένε οι άνθρωποι της αγοράς καθώς η κρίση έχει αλλάξει όλα τα δεδομένα στην ζήτηση αποκλείοντας μεγάλες ομάδες εν δυναμει αγοραστών από την αγορά. Το σκηνικό που διαμορφώνεται , σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε το realestatenews.gr , απαρτίζεται:

-από την αναστολή της λειτουργίας ή την συρρίκνωση πολλών μεσιτικών επιχειρήσεων και κυρίως εκείνων με μεγάλες λειτουργικές δαπάνες. Οι ερωτηθέντες , θεωρούν ότι ένα ποσοστό 30-50% των γραφείων που λειτουργούν σήμερα είτε θα αναστείλλουν είτε θα περιορίσουν την δραστηριότητα τους .

-από το περιορισμό των δραστηριοτήτων ενός μεγάλου ποσοστού οικοδομικών επιχειρήσεων. Ήδη, τα δύο τελευταία χρόνια έχουν αναστείλει την λειτουργία τους περισσότερες από 1.000 επιχειρήσεις του κλάδου και αναμένεται έως το τελος της επόμενης διετίες ο αριθμός αυτός να είναι διπλάσιος.

-απο την εστίαση της ζήτησης ειτε στις πολύ ακριβές-κυρίως εξοχικές-είτε στις πολυ φθηνές κατοικίες

-απο την αύξηση της ζήτησης για ενοικιαζόμενη κατοικία

Στην πραγματικότητα, οι εξελίξεις αυτές είναι απόρροια του εκτοπισμού της μεσαίας τάξης από την αγορά κατοικίας . Τα μεσαία εισοδήματα ουσιαστικά οδηγήθηκαν σε αναγκαστική αποχή από την αγορά είτε λόγω της αδυναμίας χρηματοδότησης είτε λόγω συρρίκνωσης του εισοδήματος και της αποταμίευσης.

Ουσιαστικά, τα επόμενα χρόνια , η αγορά θα κινηθεί είτε στο πολύ ακριβό ακίνητο-κυρίως εξοχικό- είτε στο πολύ φθηνό , έλεγε πρόσφατα συνδικαλιστής μεσίτης, ο οποίος μάλιστα δεν απέκλειε να υπάρξει λόγω κρίσης και οριακή μείωση του ποσοστού ιδιοκατοίκησης , το οποίο σήμερα υπερβαίνει το 80%. Η μείωση θα είναι οριακή , αλλά και ενδεικτική του οικονομικού αδιαξόδου στο οποίο έχουν περιέλθει πολλές οικογένειες της μεσαίας τάξης. Παράλληλα, πολλοί είναι εκείνοι που εκτιμούν ότι η ζήτηση για ενοικιαζόμενη κατοικία θα ενισχυθεί στα επόμενα χρόνια ωθόντας προς τα πάνω τις τιμές των ενοικίων.

Όσο αφορά στο χρόνο ανάκαμψης της αγοράς, οι περισσότεροι θεωρούν ότι με τα σημερινά δεδομένα είναι πολύ δύσκολο να γίνουν προβλέψεις αλλά αυτό που είναι σίγουρο ότι θα χρειαστούν πολλά χρόνια για να επαναληφτούν τα φαινόμενα της περιόδου 2005-2007. Στην καλύτερη των περιπτώσεων , επισημαίνουν οι ερωτηθέντες, το 2013 θα σταθεροποιηθεί ο αριθμός των μεταβιβάσεων σε ένα επίπεδο περίπου 10-15% χαμηλότερο από το σημερινό ,καθώς οι εκτιμήσεις για την οικοδομική δραστηριότητα δείχνουν ότι την επόμενη χρονιά , οι επενδύσεις σε κατοικία θα είναι περίπου 10% λιγότερες από φέτος.