Οι εξελίξεις στον τομέα των δημόσιων έργων έχουν προσλάβει δραματικές διαστάσεις, με τεράστιες επιπτώσεις στον κλάδο των κατασκευαστικών επιχειρήσεων, την γεωμετρική αύξηση της ανεργίας και τις πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις στο σύνολο της οικονομίας. Κυρίαρχο ρόλο σ’ αυτή την κατεύθυνση έχουν οι αλλεπάλληλες περικοπές στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων αλλά και η στάση του Δημοσίου που δεν καταβάλλει τις οφειλές του ενώ ζητά φόρους ακόμα και για τα ποσά που οφείλει.

Πριν ένα χρόνο, με τον προϋπολογισμό για το 2010, ανακοινώθηκε ΠΔΕ ύψους 10,3 δισ. ευρώ, ποσό το οποίο αντιστοιχούσε στο 4% του ΑΕΠ και ήταν το υψηλότερο από το 2005. Έκτοτε - και έως σήμερα - έγιναν επισήμως τέσσερις περικοπές του ΠΔΕ Με την ανακοίνωση του Προϋπολογισμού του έτους 2011 προκύπτει νέα, τέταρτη στην σειρά, περαιτέρω μείωση των προϋπολογιζόμενων επενδυτικών κονδυλίων του Δημοσίου, για το 2010, η οποία ανέρχεται σε επιπλέον 500 εκ. €, με αποτέλεσμα η συνολική μείωση του ΠΔΕ για το έτος 2010 να ανέρχεται σε 1,8 δισ. €, ήτοι 17,5% από το αρχικώς προϋπολογιζόμενο, με συνέπεια, ως ποσοστό του ΑΕΠ να πέσει στα χαμηλότερα επίπεδα της τελευταίας δωδεκαετίας Υπ’ αυτές τις συνθήκες όχι μόνο νέα έργα δεν δημοπρατούνται, αλλά και τα εν εξελίξει δεν προωθούνται.

Παράλληλα, ο χρόνος των καθυστερήσεων στην εξόφληση τιμολογίων προς τις κατασκευαστικές επιχειρήσεις, από τον στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα, διευρύνεται αλματωδώς, με συνέπεια σήμερα να ξεπερνά σε κάποιες περιπτώσεις και τα 3 έτη ! Το συνολικό ύψος των χρεών προς τις επιχειρήσεις του κλάδου είναι γεγονός ότι δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια, ωστόσο, σήμερα πρέπει να ξεπερνά το 1,8 δισ. ευρώ. Την ίδια ώρα, οι κατασκευαστικές εταιρείες καλούνται να καταβάλουν στο δημόσιο ταμείο τον ΦΠΑ για τα ανεξόφλητα τιμολόγια, αλλά και να συμμετάσχουν στην περαίωση καταβάλλοντας επιπλέον ποσά.

Τουλάχιστον 81 εταιρείες 3ης έως 7ης τάξης, από τις συνολικά 652 εταιρείες έβαλαν “λουκέτο” (ποσοστό 12,4%) κατά τα τελευταία 2 έτη ενώ πολλαπλάσιες είναι αυτές που παλεύουν να επιβιώσουν Οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις των κατασκευαστικών επιχειρήσεων προς τις τράπεζες έχουν ξεπεράσει τα 3,8 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να μην είναι δυνατόν να εξυπηρετηθούν τα τραπεζικά δάνεια και ο κλάδος ολόκληρος να θεωρείται από τις τράπεζες ως υψηλού ρίσκου και να μην δανειοδοτείται πλέον.

Δεκα προτάσεις για αλλαγές το υπό ψήφιση νομοσχέδιο με το οποίο μεταξύ άλλων ρυθμίζονται τα προβλήματα που έχουν προκύψει από την αυθαίρετη δόμηση, κατέθεσε στο αρμόδιο υπουργείο η ΠΟΜΙΔΑ. Συγκεκριμένα , σε επιστολή προς τον αρμόδιο υπουργό ζητά:

1. Το σύστημα υπολογισμού προστίμων είναι απόλυτα αποτρεπτικό για τους ενδιαφερόμενους πολίτες. Το ύψος των προστίμων υπόκειται σε μια απίστευτη τιμωρητική περιπτωσιολογία, με πάμπολλους προσαυξητικούς συντελεστές, έτσι ώστε ο πολίτης να μην μπορεί να υπολογίσει εύκολα το τι θα οφείλει, όταν δε καταφέρει να το υπολογίσει, τότε απλά θα διαπιστώσει ότι δεν μπορεί να το πληρώσει, ιδίως όταν -σε ορισμένες περιπτώσεις- βλέπει ότι το τελικό κόστος του προστίμου υπερβαίνει ακόμα και το 100% της αντικειμενικής αξίας της αυθαίρετης κατασκευής! Πρέπει συνεπώς να καταργηθούν ή να μειωθούν ουσιαστικά οι περισσότεροι από τους προσαυξητικούς αυτούς συντελεστές, και σε κάθε περίπτωση να καθιερωθεί ανώτατο όριο (<<πλαφόν>>) ίσο με το 25% της αντικειμενικής αξίας.

2. Από το σύστημα υπολογισμού απουσιάζουν και πάλι οι απόλυτα αναγκαίοι μειωτικοί συντελεστές 0,60 για τους υπόγειους και βοηθητικούς χώρους και 0,50 λόγω παλαιότητας για κτίσματα που έχουν ανεγερθεί έως 31.12.2003, καθόσον τα πρόστιμα που θα έπρεπε να επιβληθούν σύμφωνα με την τότε νομοθεσία, είναι ούτως ή άλλως πολύ κοντά στα ποσά που καθορίζονται με τη νέα ρύθμιση.

3. Διαφωνούμε ριζικά με την ανάγκη βεβαίωσης μηχανικού για τη μεταβίβαση κάθε κτίσματος, ακόμη και όλων των νομίμων κτισμάτων! Αντί το Κράτος να αφαιρεί γραφειοκρατία και αναγκαστικές αμοιβές στα συμβόλαια, διαρκώς προσθέτει κάθε είδους νέες επιβαρύνσεις σε βάρος των πολιτών (βλέπε και ενεργειακά πιστοποιητικά, ασφαλιστικές και άλλες ενημερότητες κλπ. κλπ.)!

4. Αφ΄ότου προβλέπεται ότι από 1.1.2012 θα απαγορεύεται η μεταβίβαση χωρίς βεβαίωση μηχανικού, είναι απαράδεκτο να εξαιρεθούν στο διηνεκές από τη νομιμοποίηση τα νεώτερα αυθαίρετα κτίσματα, με αποτέλεσμα αμέσως μετά την ψήφιση του νόμου αυτού να υπάρχει ήδη μια παγιδευμένη <<νέα γενιά αυθαιρέτων>>, δηλαδή όλων αυτών που κατασκευάστηκαν από 28.4.2010 μέχρι και σήμερα. Συνεπώς η νέα ρύθμιση πρέπει να συμπεριλάβει όλα τα αυθαίρετα, μέχρι και τη δημοσίευση του νόμου αυτού.

5. Παράλληλα, για τον ίδιο λόγο, θα πρέπει η ισχύουσα ρύθμιση για τη δήλωση αλλαγής χρήσης ημιυπαίθριων χώρων να τροποποιηθεί ώστε να συμπεριλάβει και τους ημιυπαίθριους κλπ. χώρους που άλλαξαν χρήση μέχρι και τη δημοσίευση του νόμου αυτού, για να μπορούν οι χώροι αυτοί να δηλωθούν με τον ισχύοντα νόμο και τα ισχύοντα πρόστιμα, και όχι με το νέο νόμο περί αυθαιρέτων και τα απαγορευτικά πρόστιμά του!

6. Η ρύθμιση θα πρέπει να ισχύσει για 40 χρόνια και για τα εκτός σχεδίου κτίσματα.

7. Επί του άρθρου 23 παρ.3, περίπτωση αα΄: Δεν υπάγεται στις εξαιρέσεις του άρθρου αυτού το ακίνητο που βρίσκεται σε <<εγκεκριμένο κοινόχρηστο χώρο της πόλης>>. Ωστόσο με την διατύπωση αυτή, παραγνωρίζεται το γεγονός ότι οι περισσότεροι δήμοι της χώρας δεσμεύουν ακίνητα για την δημιουργία δήθεν κοινοχρήστων χώρων, χωρίς ουδέποτε να προχωρούν την νόμιμη διαδικασία απαλλοτρίωσής τους και την καταβολή αποζημίωσης στον ιδιοκτήτη, εμπλέκοντάς τον σε ατέρμονες δικαστικές διαμάχες που συχνά διαρκούν πολλές δεκαετίες. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει η παραπάνω υποπερίπτωση να διατυπωθεί: <<σε εγκεκριμένο κοινόχρηστο χώρο της πόλης, εφόσον έχει καταβληθεί ή παρακατατεθεί στο Τ.Π.&Δ. η καθορισθείσα αποζημίωση του δικαιούχου ιδιοκτήτη>>.

8. Αρθρο 24 παρ. 1, εδ. Β΄. Η ρύθμιση αφήνει εκτός τις εξής συνήθεις περιπτώσεις κτισμάτων: * <<Μπαζωμένους>> υπόγειους χώρους, μέσα στο περίγραμμα της οικοδομής. * <<Μπαζωμένους>> έξω από το περίγραμμα της οικοδομής (κάτω από βεράντες κλπ.). * Ήπιας μορφής βοηθητικές κατασκευές όπως πέργκολες, μανδρότοιχους, τοίχους αντιστήριξης, αντιανεμικές κατασκευές, κιόσκια, σκιάδια, δεξαμενές, βόθρους κλπ. Προτείνουμε η ρύθμιση να καλύψει και όλες αυτές τις περιπτώσεις. Για τις βοηθητικές κατασκευές προτείνουμε να προβλεφθεί ενιαίο πρόστιμο π.χ. 1.500 EURO.

9. Επί του άρθρου 24 παρ. 2: Σε κάθε περίπτωση δεν είναι δυνατόν οι πολίτες που θα θελήσουν να υπαχθούν στη ρύθμιση να βρεθούν αντιμέτωποι με την εκπόνηση μελέτης στατικής επάρκειας η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις θα έχει κόστος μεγαλύτερο από αυτό της τακτοποίησης. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να καθιερωθεί ένα απλοποιημένο σύστημα με το οποίο την ευθύνη θα αναλαμβάνει ο ίδιος ο ιδιοκτήτης που κατασκεύασε το αυθαίρετο, ώστε να περιοριστούμε σε αμοιβές ανάλογες με αυτές της ρύθμισης των ημιυπαίθριων χώρων.

10. Στο άρθρο 24 παρ. 17, υπάρχουν περιπτώσεις όπου σε ημιτελείς χώρους (μπαζωμένους κλπ). δεν έχουν πραγματοποιηθεί ακόμη οι εργασίες αποπεράτωσης εν αναμονή της ρύθμισης. Οι ιδιοκτήτες τέτοιων χώρων, εφόσον τους δηλώσουν, θα πρέπει να μπορούν να τους αποπερατώσουν, ώστε να μην παραμείνουν εσαεί σε εκκρεμότητα. Διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος να τους δηλώσουν, να πληρώσουν και να μην μπορέσουν να τους αποπερατώσουν, επειδή θα θεωρηθεί ότι έτσι επαυξάνεται η επιφάνεια του κτίσματος. Πρέπει συνεπώς να προστεθεί στο τέλος ότι <<δεν πρέπει να αυξάνεται η επιφάνεια του κτιρίου όπως δηλώθηκε από τον ιδιοκτήτη με την αίτησή του>>. Τέλος θα πρέπει να προβλεφθεί και η δυνατότητα οποιασδήποτε στατικής ενίσχυσης ή βελτίωσης των δηλουμένων αυθαιρέτων κατασκευών, η οποία στο σ.ν. ρητά απαγορεύεται, όπως ακριβώς προτείνει και το ΤΕΕ.