Η στέγαση των δημοσίων υπηρεσιών αποτελεί μία από τις πληγές του σύγχρονου κράτους. Παρ' ότι η κυβέρνηση προχώρησε σε επαναδιαπραγμάτευση ορισμένων μισθωτηρίων με τους ιδιοκτήτες των ακινήτων και πέτυχε μειώσεις που φθάνουν έως και 35%, το κόστος παραμένει υψηλό, σε αντίθεση με τα ενοίκια τα οποία εισπράττει το Δημόσιο για δικά του ακίνητα, τα οποία είναι εξαιρετικά χαμηλά. Οι λύσεις που προτείνονται είναι δύο: Η πρώτη είναι να αξιοποιηθούν κατάλληλα τα ακίνητα που ανήκουν στο Δημόσιο. Η δεύτερη, την οποία προκρίνει ο υπουργός Εσωτερικών, είναι η δημιουργία «κυβερνητικού πάρκου» σε κάποια περιοχή της Αττικής, γεγονός που θα βελτιώσει, εκτός των άλλων, και τη συνολική λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών. Το σύνολο των ενοικίων που κατέβαλε για το έτος 2009 η κεντρική υπηρεσία του υπουργείου Εσωτερικών, το οποίο δεν διαθέτει ακίνητη περιουσία, ανήλθε στο ποσό των 1.647.387,5 ευρώ. Το συνολικό ύψος των ενοικίων που κατέβαλε το 2009 (σύμφωνα με το υπ' αριθμόν 10445/14.1.2010 έγγραφό του) το Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής, το οποίο καταργήθηκε με νόμο του αντιπροέδρου της κυβέρνησης κ. Θ. Πάγκαλου, ανήλθε σε 156.826,80 ευρώ. Ανω των 103.000 ευρώ είναι το μηνιαίο ενοίκιο που καταβάλλουν οι υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διοίκησης, οι οποίες στεγάζονται σε 11 διαφορετικά κτίρια στην Αθήνα και στην επαρχία. Μόνον η ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «ΕΥΑΘ ΑΕ», η οποία εποπτεύεται από τη Γενική Γραμματεία Μακεδονίας - Θράκης, έχει καταβάλει για ενοικίαση χώρων το έτος 2009 ποσό που ανέρχεται σε 658.239,74 ευρώ. Σε 215.000 ευρώ εκτιμάται ότι θα ανέλθει το ενοίκιο του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης για το 2010. Το πόσο των 785.000 ευρώ κατέβαλε για ενοίκια το 2009 το Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, ενώ για κτίριο όπου στεγάζεται ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης κατεβλήθη το ποσό των 336.561 ευρώ. Το ποσό των 2.478.256,51 ευρώ θα καταβάλει το 2010 το ΑΣΕΠ σε ενοίκια για τρία κτίρια που μισθώνει στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Η κεντρική υπηρεσία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εργων του υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών, για την οποία κατεβλήθη προσπάθεια στο παρελθόν να μετεγκατασταθεί σε ενιαίο χώρο, στεγάζεται σήμερα σε 28 κτίρια, εκ των οποίων τα 26 είναι νοικιασμένα και βρίσκονται διασκορπισμένα σε όλο το Λεκανοπέδιο. Για τα μισθώματα αυτών των κτιρίων το κράτος καταβάλλει κάθε έτος άνω των 6 εκατ. ευρώ, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις η διοίκηση πέτυχε έπειτα από επαναδιαπραγμάτευση μειώσεις που φθάνουν ως και στο 35%. Είναι ενδεικτικό ότι μόνον για τρία κτίρια, που αντιπροσωπεύουν μόλις το 16,5% του συνολικού εμβαδού των γραφείων της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εργων και διατίθενται για 218 υπαλλήλους (το 12% του δυναμικού της), καταβάλλονται ενοίκια ύψους 1,5 εκατ. ευρώ, το 26% του συνόλου.

Επιπλέον παράταση πέραν των τριάντα ημερών που έχει ήδη δοθεί και δυνατότητα μεγαλύτερων δόσεων αποπληρωμής, μέσω ξεχωριστού διακανονισμού ανάλογα με τις δυνατότητες καθενός, ζητά το ΤΕΕ από το υπουργείο Περιβάλλοντος για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων. Το υπουργείο, όμως, «καίγεται» να εισπράξει τουλάχιστον 600-700 εκατομμύρια ευρώ τα οποία πρέπει να εντάξει στα έσοδα του 2011, κάτι που για να συμβεί θα πρέπει αυτά τα χρήματα να εισπραχθούν μέχρι τέλος Φεβρουαρίου.

Τα χρήματα αυτά μπορούν να συγκεντρωθούν από τις πληρωμές των παραβόλων που γίνονται με την υποβολή της αίτησης και με την πληρωμή τουλάχιστον της πρώτης δόσης του προστίμου, η οποία πρέπει να γίνει έως τις 22 Ιανουαρίου. Το υπουργείο για το λόγο αυτό αναμένεται να πιέσει, προκειμένου οι πολίτες να σπεύσουν μέχρι το τέλος της χρονιάς και το πολύ να δώσει επιπλέον έναν μήνα ακόμη παράταση, προκειμένου τα χρήματα από την πρώτη δόση να συγκεντρωθούν μέχρι τις 22 Φεβρουαρίου.

Το ΤΕΕ εκτιμά ότι δεν αρκεί ούτε ο επιπλέον μήνας της προθεσμίας που δόθηκε ήδη ούτε και μια ενδεχόμενη επιμήκυνση της παράτασης για έναν ακόμη μήνα (μέχρι τέλος Ιανουαρίου με πληρωμή της πρώτης δόσης στις 22/2) για τη διαδικασία τακτοποίησης, που μέχρι στιγμής δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να κριθεί ως επιτυχημένη, καθώς οι πολίτες εμφανίζονται τουλάχιστον διστακτικοί. Σύμφωνα με το ΤΕΕ ο βασικότερος λόγος για τον οποίο οι ιδιοκτήτες δεν προσελκύονται από την ρύθμιση είναι η δύσκολη οικονομική κατάσταση. Μέσα στο επόμενο διάστημα, οι ιδιοκτήτες ακινήτων είναι αναγκασμένοι να πληρώσουν το ΕΤΑΚ, τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας, άλλα και το «χαράτσι» στους λογαριασμούς της ΔΕΗ, ενώ για τα πάνω από 1 εκατομμύριο αυθαίρετα ο λογαριασμός περιλαμβάνει και το πρόστιμο της τακτοποίησης.

Σημαντικό ρόλο πάντως στα πενιχρά αποτελέσματα της ρύθμισης έπαιξε και το γεγονός ότι ο νόμος βρίθει ασαφειών, καθώς η νομοθεσία είναι πολυδαίδαλη. Το υπουργείο επιχειρεί με συνεχής διευκρινίσεις να ξεκαθαρίσει τα πράγματα, κάτι που θα μπορούσε να γίνει εξ αρχής με τη μορφή εγκυκλίων προς τους αρμόδιους φορείς. Μέχρι στιγμής, δυο σχεδόν μήνες μετά την έναρξη της διαδικασίας και μια βδομάδα πριν από τη λήξη της αρχικής προθεσμίας, τα αποτελέσματα είναι πενιχρότατα: Μέχρι τις 23 Νοεμβρίου υποβλήθηκαν μόλις 39.648 δεσμευτικές αιτήσεις. Από αυτές, οι 25.723 αιτήσεις βρίσκονται στο αρχικό στάδιο πληρωμής του παραβόλου, οι 7.505 αιτήσεις έχουν προχωρήσει στην πληρωμή της πρώτης δόσης του προστίμου, ενώ οι 6.420 έχουν εξοφλήσει ήδη το πρόστιμο. Ρυθμίσεις τακτοποίησης

Σημειώνεται ότι πλέον στη ρύθμιση για την τακτοποίηση αυθαιρέτων μπορούν να ενταχθούν και τα αυθαίρετα που βρίσκονται σε παραδοσιακούς οικισμούς ή σε κηρυγμένα τμήματα πόλεων. Κρίσιμο σημείο αποτελεί το γεγονός ότι όσοι δεν ενταχθούν στη ρύθμιση, σύμφωνα με το νόμο, δεν θα μπορούν να μεταβιβάσουν το ακίνητό τους, αφού πλέον για οποιαδήποτε δικαιοπραξία απαιτείται βεβαίωση μηχανικού και υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη ότι το ακίνητο δεν έχει την παραμικρή πολεοδομική παράβαση. Τυχόν ψευδή δήλωση ή βεβαίωση επισύρει ποινικές κυρώσεις.

Ακόμα, όσοι ενταχθούν στη ρύθμιση μπορούν να συνδεθούν με ρεύμα και νερό μόνο αφού πληρώσουν την πρώτη δόση του προστίμου και προσκομίσουν στις αρμόδιες υπηρεσίες σχετική βεβαίωση από το ΤΕΕ. Προβληματισμός εξάλλου υπάρχει και για όσα ακίνητα βρίσκονται σε περιοχές όπου εκκρεμούν αποφάσεις, εάν οι εκτάσεις είναι δασικές ή όχι. Σύμφωνα με το νόμο, οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων σ' αυτές τις περιοχές μπορούν να υπαχθούν στη ρύθμιση, ωστόσο αν προκύψει βάσει των δασικών χαρτών ότι βρίσκεται σε δασική έκταση, τότε αυτομάτως εξαιρείται της ρύθμισης, χωρίς να επιστρέφονται τυχόν καταβληθέντα ποσά.

Όσοι έχουν υπαχθεί στη ρύθμιση για τους ημιυπαίθριους άλλα δεν έχει γίνει περαίωση της διαδικασίας, μπορούν να υπαχθούν πλέον στη ρύθμιση για τα αυθαίρετα, χωρίς όμως να επιστρέφονται ποσά.