Αντιμέτωπη με 145 αυθαίρετους οικισμούς στην Αττική και χιλιάδες αυθαίρετα σπίτια που χτίστηκαν τα τελευταία χρόνια σε δάση και δασικές εκτάσεις θα βρεθεί σύντομα η ηγεσία του υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην προσπάθειά της να επιταχύνει τις διαδικασίες για την κύρωση των δασικών χαρτών. Στους πρωταθλητές είναι η Ραφήνα, σε 13 παράνομους οικισμούς της οποίας έχουν ξεφυτρώσει 2.408 αυθαίρετα, και ακολουθούν: η Νέα Μάκρη με 1.513 αυθαίρετα σε 12 οικισμούς, τα Μέγαρα με 1.005 οικήματα σε 23 οικισμούς, η Ανοιξη με 935 αυθαίρετα σε 4 οικισμούς, ο Κάλαμος με 625 αυθαίρετα σε 14 οικισμούς, αλλά και περιοχές υψηλού βιοτικού επιπέδου όπως η Πεντέλη, όπου σε 7 οικισμούς εντοπίζονται 496 αυθαίρετα, η Κηφισιά, όπου σε 5 οικισμούς έχουν ανεγερθεί 82 αυθαίρετα, η Δροσιά, όπου σε έναν οικισμό υπάρχουν 110, και πάει λέγοντας... Μέχρι στιγμής στην Αττική δασικοί χάρτες έχουν αναρτηθεί σε Κηφισιά, Πεντέλη, Δροσιά Μαραθώνα και Φυλή. Ομως, ενώ οι ημερομηνίες υποβολής αντιρρήσεων έχουν λήξει προ πολλού, η επεξεργασία τους έχει κολλήσει στη σύσταση των αρμόδιων επιτροπών εξέτασης των αντιρρήσεων. Σύμφωνα με στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το υπουργείο, το πρόβλημα στην Αττική εντοπίζεται σε 23 περιοχές στις οποίες τις τελευταίες δεκαετίες έχουν ξεφυτρώσει συνολικά 145 οικισμοί, οι περισσότεροι πλήρως οργανωμένοι με δίκτυα, δρόμους, σχολεία κ.ά. Με εξαίρεση την περιοχή του Αγίου Στεφάνου, , οι υπόλοιποι οικισμοί βρίσκονται στον αέρα και μαζί τους πάνω από 40.000 πολίτες σε όλο το λεκανοπέδιο Αττικής. Πρόκειται για τις περιοχές Ανοιξη, Αχαρνές, Βίλια, Δροσιά, Εκάλη, Κάλαμο, Κηφισιά, Μαλακάσα, Μαραθώνα, Μέγαρα, Νέα Ερυθραία, Νέα Μάκρη, Νέα Πεντέλη, Νέα Παλάτια, Οινόη, Παλλήνη, Πεντέλη, Πικέρμι, Ραφήνα, Ροδόπολη, Σκάλα Ωρωπού και Σταμάτα. Με βάση τα στοιχεία, από τα οποία όμως απουσιάζουν και άλλες περιοχές-προπύργια αυθαιρέτων (π.χ. Κερατέα, Χέρωμα Βάρης κ.ά.), η συνολική έκταση των οικισμών που βρίσκονται εντός σχεδίου είναι περίπου 73.000 στρέμματα. Η επιφάνεια των αυθαίρετων οικισμών καλύπτει μια συνολική έκταση περίπου 25.000 στρεμμάτων. Το εντυπωσιακό είναι ότι υπάρχουν περιοχές, όπως η Ραφήνα, όπου οι παράνομοι οικισμοί καταλαμβάνουν έκταση 5.890 στρεμμάτων όταν στο Σχέδιο Πόλης βρίσκονται περίπου 3.000 στρέμματα! Αντίστοιχο παράδειγμα αποτελεί και η Ανοιξη. Η έκταση των αυθαίρετων οικισμών ανέρχεται στα 1.527 στρέμματα, όμως στο σχέδιο είναι μόλις 75. Το ίδιο και στον Κάλαμο: αυθαίρετα είναι 1.200 στρέμματα και εντός σχεδίου μόνο 647 στρέμματα.

Ασπίδα προστασίας κατά της μαζικής παραχώρησης του αιγιαλού, ευαίσθητου στοιχείου του οικοσυστήματος, για εκμετάλλευση στους ΟΤΑ, υψώνει το Ε' Τμήμα του ΣτΕ. Με απόφασή του (αριθμός 646/2015), η οποία δημοσιεύτηκε πριν από ένα μήνα ακριβώς, κρίνει παράνομη και ακυρώνει τη με αριθ. 1038460/2439/Β0010/15.4.2009 Κοινή Απόφαση των υφυπουργών Εσωτερικών, Οικονομίας και Οικονομικών περί απευθείας παραχώρησης έναντι ανταλλάγματος του δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού, παραλίας, όχθης και παρόχθιας ζώνης μεγάλων λιμνών και πλεύσιμων ποταμών στους ΟΤΑ α' βαθμού. Την αίτηση ακύρωσης είχε υποβάλει ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών το 2009 και το δικαστήριο δέχτηκε τη συνέχιση της δίκης, καθώς η προσβαλλόμενη ΚΥΑ είχε αντικατασταθεί με όμοιες το 2013 και 2014. Στο σκεπτικό του, το δικαστήριο καθιστά σαφές ότι στα κοινόχρηστα πράγματα περιλαμβάνονται ο αιγιαλός και η παραλία, τα οποία ανήκουν στη δημόσια κτήση και προορίζονται για την άμεση εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού, ο οποίος συνίσταται στην κοινοχρησία τους. Σε συνδυασμό δε με τις διατάξεις του Ν. 2971/2001 για την προστασία του οικοσυστήματος των παράκτιων ζωνών, η παραχώρηση δικαιωμάτων απλής χρήσης στους ΟΤΑ επιτρέπεται για την άσκηση δραστηριοτήτων οι οποίες είναι ήπιες και συμβατές με τον προορισμό τους ως κοινόχρηστων μόνο κατά περίπτωση και μεμονωμένα και αφού προηγηθεί λεπτομερής και εξατομικευμένη κρίση της διοίκησης. Το δικαστήριο κρίνει πως η ΚΥΑ είναι παράνομη σε δύο σημεία: Το πρώτο αφορά "τη συλλήβδην παραχώρηση με την προσβαλλόμενη ΚΥΑ του συνόλου των αιγιαλών της χώρας στους πρωτοβάθμιους ΟΤΑ που βρίσκεται εκτός των ορίων της εξουσιοδοτήσεως της παρ. 5 του άρθρου 13 του Ν. 2971/2001". Παράλληλα, λόγω της μεγάλης σημασίας του παράκτιου χώρου ως στοιχείου του φυσικού περιβάλλοντος, κατά τον παραπάνω νόμο η αρμοδιότητα παραχώρησης αιγιαλού και παραλίας ανήκει και στον υπουργό Περιβάλλοντος, από κοινού με τους υπουργούς Οικονομικών και Εσωτερικών. Το δεύτερο συνδέεται με την παραχώρηση της εκμετάλλευσης από τους ΟΤΑ σε τρίτους. Όπως τεκμηριώνεται στην απόφαση, "η έγκριση των υπουργών Οικονομικών και Εσωτερικών για την περαιτέρω μεταβίβαση σε τρίτους του δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας εκ μέρους των ΟΤΑ ως παραχωρησιούχων χορηγείται κατά περίπτωση, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του νομοθέτη για την προστασία των παράκτιων οικοσυστημάτων που κινδυνεύουν από την υπερεκμετάλλευση και να διαφυλαχθεί η κοινοχρησία τους, δεδομένου άλλωστε πως δεν νοείται συλλήβδην εκ των προτέρων έγκριση εκ μέρους των αρμοδίων υπουργών μεταβιβάσεων που θα χωρίσουν μελλοντικά. Τούτο διότι αφενός έτσι απεμπολούν την αρμοδιότητα ασκήσεως εποπτείας επί των πράξεων των ΟΤΑ, ενώ ταυτόχρονα θέτουν σε διακινδύνευση τα παράκτια οικοσυστήματα. Συνεπώς, η διάταξη του άρθρου 8 της προσβαλλόμενης ΚΥΑ, με την οποία εγκρίνεται η περαιτέρω μεταβίβαση του δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας από τους ΟΤΑ α' βαθμού προς τρίτους, είναι εκτός των ορίων της εξουσιοδοτήσεως του άρθρου 15 παρ. 3 του Ν. 2971/2001". Λόγω της σπουδαιότητας του θέματος η υπόθεση παραπέμπεται στην επταμελή σύνθεση του τμήματος με δικάσιμο την 3η Ιουνίου 2015.

Εθελοντές... «ράμπο» για τους ελέγχους των περιβαλλοντικών παραβάσεων ετοιμάζεται να χρησιμοποιήσει ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Τσιρώνης. Το υπουργείο διαθέτει μόνον 104 υπαλλήλους για το περιβάλλον, τη δόμηση, τα μεταλλεία και την ενέργεια, όπως ανακοίνωσε στη συνάντηση που είχε με τον δήμαρχο Ανδραβίδας-Κυλλήνης  και τοπικούς φορείς, οι οποίοι διαμαρτύρονται για τη μονάδα αδρανοποίησης υποπροϊόντων σφαγής ζώων, που συνεχίζει να λειτουργεί παρά τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί. Στην πραγματικότητα, στην Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος εργάζονται περίπου 60 εξειδικευμένοι επιστήμονες. Από αυτούς 30 ανήκουν στη διεύθυνση περιβάλλοντος, περίπου 20 στους τομείς της ενέργειας και των μεταλλείων, ενώ είναι μόλις 7 στον έλεγχο των οικοδομών. Οι υπόλοιποι είναι υπάλληλοι γραφείου, ενώ λείπουν βασικές ειδικότητες, όπως νομικοί.

Σχετικά με το ζήτημα «παγώματος» των 28 μελετών-συμβάσεων που αφορούν την κτηματογράφηση της υπόλοιπης έκτασης της Ελλάδας, μέχρι στιγμής, δεν έχει ξεκαθαριστεί το τοπίο της επόμενης ημέρας. Όπως είναι γνωστό, η διαδικασία μπλόκαρε λίγο πριν μπουν οι υπογραφές τον περασμένο Δεκέμβριο. Πηγές του Κτηματολογίου εξηγούν ότι στις 6 μελέτες-συμβάσεις έγιναν από τις εταιρείες που πήραν μέρος στον διαγωνισμό εκπτώσεις από 20% έως 35%, ενώ για τις υπόλοιπες 22 οι εκπτώσεις ήταν της τάξεως του 1,5%. Μάλιστα, πριν από μερικούς μήνες, έγινε καταγγελία από σχήματα στα οποία συμμετείχαν ισπανικές εταιρείες ότι στη δημοπράτηση που πραγματοποιήθηκε ξεχωριστά για τις 28 μελέτες -συμβάσεις αλλού έγιναν μεγάλες εκπτώσεις και αλλού πολύ μικρές. Έτσι, από την «Κτηματολόγιο», επικαλούμενοι λόγους δημοσίου συμφέροντος μπλόκαραν οι 22 συμβάσεις.