Αύξηση κατά 40,8% των εσόδων από τη φορολογία μεταβιβάσεων ακινήτων κατά το επτάμηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου 2018, συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι, προκύπτει από τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ για την πορεία των εσόδων στο επτάμηνο οι εισπράξεις από τους φόρους στις μεταβιβάσεις και συγκεντρώσεις κεφαλαίων ( που αφορούν κυρίως αγοραπωλησίες ακινήτων) έφτασαν τα 204,63 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό είναι αυξημένο κατά 40,8% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι (145,30 εκατ. ευρώ). Ειδικότερα το μήνα Ιούλιο οι εισπράξεις από τους φόρους μεταβίβασης αυξήθηκαν κατά 50,5% σε σχέση με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα. Ανήλθαν σε 24,59 εκατ. ευρώ έναντι 16,33 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο του 2017. Η αύξηση στα έσοδα από το φόρο μεταβίβασης όπως αναφέρεται στη έκθεση της ΑΑΔΕ «είναι πιθανόν να οφείλεται στην αναμενόμενη μεταβολή των αντικειμενικών αξιών που δύναται να οδήγησε πλήθος υποψήφιων αγοραστών ακινήτων στην ταχύτερη ολοκλήρωση των αγορών τους πριν την εφαρμογή των νέων τιμών ζώνης». Σημειώνεται ότι από την 1.1.2019 θα ισχύσουν οι νέες αντικειμενικές τιμές των ακινήτων.

Νέος πονοκέφαλος έρχεται για χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων μέσα στο 2019. Το υπουργείο Οικονομικών, προχωράει εκ νέου στην αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων. Πρόσφατα η υφυπουργός Οικονομικών, Κατερίνα Παπανάτσιου προανήγγειλε νέες αλλαγές στις αντικειμενικές αξίες οι οποίες θα πραγματοποιηθούν τόσο το 2019 όσο και το 2020. Ήδη τα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών έχουν «πιάσει» δουλειά και αναμένεται μέχρι το τέλος του έτους να έχει υποβάλει τις προτάσεις του στην πολιτική ηγεσία. Συγκεκριμένα, θα υποβληθεί σχέδιο αναπροσαρμογής των τιμών ζώνης σε όσες περιοχές παρατηρούνται στρεβλώσεις καθώς και σε αυτές όπου η τιμή ζώνης δεν άλλαξε το 2018, εξαιτίας της έλλειψης στοιχείων. Η δέσμευση που έχει αναλάβει η κυβέρνηση για άλλες δύο αυξήσεις στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων το 2019 και το 2020. Το Συμπληρωματικό Μνημόνιο προβλέπει για τις αντικειμενικές αξίες πως μία αύξηση θα γίνει το 2019 και άλλη μία το 2020, ώστε να φθάσουν οι φορολογητέες αξίες στα επίπεδα των πραγματικών. Αυτό σημαίνει ότι και τα επόμενα δύο χρόνια θα επέλθουν σημαντικές αλλαγές και στον ΕΝΦΙΑ. Δηλαδή οι συντελεστές που θα χρησιμοποιηθούν στη φετινή εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ θα αλλάξουν τόσο το 2019 όσο και το 2020 επιβαρύνοντας κάποια και ελαφρύνοντας κάποια άλλα νοικοκυριά. Μεσίτες αναφέρουν ότι σε περιοχές όπως το Μαρούσι, η Κηφισιά, η Φιλοθέη και ο Παπάγος οι τιμές ζώνης πρέπει να μειωθούν προκειμένου να εναρμονιστούν με τις πραγματικές τιμές. Αντίθετα, αναμένονται εκ νέου αυξήσεις στις λαϊκές περιοχές όπως η Δραπετσώνα, το Κερατσίνι και το Πέραμα.

Με νέα εγκύκλιο του, ο διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων  δίνει αναλυτικές οδηγίες προς τις Εφορίες για τις περιπτώσεις για τις οποίες δεν απαιτείται η επισύναψη του πιστοποιητικού ΕΝΦΙΑ στο συμβόλαιο μεταβίβασης του ακινήτου. Σημειώνεται, ότι με την προσκόμιση του πιστοποιητικού ΕΝΦΙΑ αποδεικνύεται ότι για τα προηγούμενα 5 χρόνια έχουν καταβληθεί οι φόροι για το ακίνητο που μεταβιβάζεται.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο της ΑΑΔΕ δεν απαιτείται η επισύναψη του πιστοποιητικού ΕΝ.Φ.Ι.Α. ή της υπεύθυνης δήλωσης:

1. Για τα αγροτεμάχια φυσικών προσώπων έως και το έτος 2013. Απαιτείται όμως η μνημόνευση και επισύναψη πιστοποιητικού ΕΝ.Φ.Ι.Α. για οποιοδήποτε κτίσμα υφίσταται επί αγροτεμαχίου.

2. Σε περίπτωση διόρθωσης συμβολαίου ως προς την περιγραφή των ορίων ακινήτου (π.χ. τα όρια προς Βορρά, Νότο κ.λπ.), εφόσον δεν μεταβάλλεται κανένα άλλο περιγραφικό στοιχείο, η διεύθυνση και οι προσόψεις αυτού.

3. Σε περίπτωση σύστασης δουλείας διόδου σε κοινόχρηστο χώρο οικοπέδου.

4. Στην περίπτωση συμβολαιογραφικού εγγράφου με το οποίο συμφωνείται η άρση/απαλοιφή τεθείσας διαλυτικής αίρεσης μετά την εκπλήρωση του όρου (π.χ. εξόφληση του τιμήματος) και με την προϋπόθεση ότι δεν μεταβάλλονται τα περιγραφικά στοιχεία του ακινήτου. Το αυτό ισχύει και στην περίπτωση συμφωνίας περί μη ισχύος/εξάλειψης της διαλυτικής αίρεσης. Αντίθετα, κατά την πλήρωση της αίρεσης, απαιτείται η προσκόμιση του πιστοποιητικού.

5. Σε συμβόλαιο μονομερούς αποδοχής πρότασης δωρεάς αιτία θανάτου.

6. Σε αποδοχή της κληρονομιάς οικοπεδούχου, για τα ακίνητα του εργολαβικού ανταλλάγματος, για τα έτη για τα οποία είναι υπόχρεος σε δήλωση ο εργολάβος.

7. Σε περίπτωση δέσμευσης ή αποδέσμευσης θέσεων στάθμευσης, σύμφωνα με τις διατάξεις των ν.1221/80 και 960/79.

8. Σε μονομερή εξάλειψη υποθήκης ή στην άρση κατάσχεσης.

9. Σε παραχώρηση υποθήκης ή προσημείωσης για εξασφάλιση δικαιωμάτων του Ελληνικού Δημοσίου.

10. Σε περιπτώσεις αμιγούς τροποποίησης κανονισμού πολυκατοικίας, με την προϋπόθεση ότι σε αυτόν δεν ορίζονται αποκλειστικές χρήσεις ή παρακολουθήματα οριζόντιων ιδιοκτησιών ή αλλαγή χρήσης ιδιοκτησίας ή δεν τροποποιούνται οι κοινόχρηστοι χώροι.

11. Σε περίπτωση σύνταξης συμβολαιογραφικού εγγράφου για παράταση ισχύος προσυμφώνου, αποκλειστικά ως προς την ημερομηνία σύνταξης του οριστικού συμβολαίου, με την προϋπόθεση ότι κατά το χρόνο αυτό το προσύμφωνο είναι σε ισχύ.

12. Σε περίπτωση σύνταξης προσυμφώνου πώλησης μελλοντικού δικαιώματος.

13. Σε περίπτωση παράτασης αποκλειστικά της διάρκειας ισχύος μισθωτηρίου συμβολαίου και συμβολαίου χρηματοδοτικής ή χρονομεριστικής μίσθωσης, ενόσω αυτά είναι ακόμα σε ισχύ, και εφόσον δεν επέρχεται καμία άλλη μεταβολή στη σύμβαση.

14. Σε περίπτωση που ο μισθωτής ακινήτου υπεκμισθώσει το ακίνητο σε τρίτο πρόσωπο με συμβολαιογραφικό έγγραφο, χωρίς να συμβάλλεται ο κύριος αυτού.

Ο ΕΝΦΙΑ τσακίζει την μεσαία ιδιοκτησία και όλα δείχνουν ότι στα επόμενα χρόνια θα ζήσουμε την εξαφάνιση της απο τον χάρτη. 'Ηδη τα πρώτα σαφή σημάδια προέρχονται απο τις μαζικές αποποιήσεις των κληρονομιών ενω αργά ή γρηγορα θα αρχίσουν οι εκποιήσεις λόγω ΕΝΦΙΑ. Τα στοιχεία άλλωστε είναι αποκαλυπτικά:

-Συνολικά οι φορολογούμενοι- φυσικά  που έχουν κάποιο εμπράγματο δικαίωμα σε ακίνητο ανέρχονται σε 5,88 εκατομμύρια ευρώ.

-Ο συνολικός ΕΝΦΙΑ, κύριος και συμπληρωματικός φόρος, που πληρώνουν όλοι οι ιδιοκτήτες- φυσικά πρόσωπα ανέρχονται σε 2,718 δισ. ευρώ.

-Οι φορολογούμενοι που έχουν συνολική αξία ακίνητης ιδιοκτησίας έως 60.000 ευρώ, δηλαδή οι πιο μικρή ιδιοκτήτες πληρώνουν συνολικό φόρο 639,8 εκατ. ευρώ ετησίως. Δηλαδή καθένας τους πληρώνει μέσο ετήσιο φόρο 183 ευρώ ή συνολικά το 23,5% του συνολικού φόρου. Μα άλλα λόγια το 59% των ιδιοκτητών πληρώνει μόλις το 23,5% του φόρου.

-Οι φορολογούμενοι που έχουν ακίνητη ιδιοκτησία αξίας 60.000 έως 100.000 ευρώ ανέρχονται σε 1,05 εκατ. Δηλαδή καθένας πληρώνει κατά μέσο όρο 416 ευρώ ετήσιο φόρο.

-Οι ιδιοκτήτες που έχουν περιουσία συνολικής αντικειμενικής αξίας από 100.000 έως 500.000 ευρώ ανέρχονται σε 1.263.078. Πρόκειται για το 21,4% των ιδιοκτητών και μπορούν να χαρακτηριστούν ως η μεσαία τάξη της ακίνητης ιδιοκτησίας ή και της οικονομίας γενικότερα. Αυτή η ομάδα ιδιοκτητών πληρώνει συνολικά 40,3% του ετήσιου ΕΝΦΙΑ. Δηλαδή το 21,4% των ιδιοκτητών πληρώνει το 40,3% του συνολικού φόρου. Ο μέσος φόρος για αυτήν την κατηγορία ιδιοκτητών ξεκινά από 595 ευρώ για όσους έχουν ακίνητα αξίας από 100.000 έως 150.000 ευρώ και φθάνει στα 1.340 ευρώ για όσους έχουν ακίνητα συνολικής ιδιοκτησίας από 200.000 έως 500.000 ευρώ.

-Μόλις το 1,2 των ιδιοκτητών ή 78.399 ιδιοκτήτες έχουν ακίνητη περιουσία αντικειμενικής αξίας άνω των 500.000 ευρώ και πληρώνουν συνολικά το 20% του ετήσιου ΕΝΦΙΑ.

Η κατάσταση για τη μεσαία ιδιοκτησία θα γίνει ακόμη χειρότερη όταν, όπως αναφέρθηκε, θα εφαρμοστούν οι αλλαγές που θέλει να κάνει η κυβέρνηση στον ΕΝΦΙΑ. Η μείωση του ΕΝΦΙΑ το 2019 θα είναι της τάξης των περίπου 300 εκατ. ευρώ η οποία θα διοχετευθεί σχεδόν αποκλειστικά στους έχοντες μικρής αξίας ακίνητη ιδιοκτησία, δηλαδή έως 100.000 ευρώ. Ακόμη και το 2020 που προβλέπεται νέος γύρος μειώσεων αυτός θα επικεντρωθεί και πάλι στους έχοντες μικρής αξίας ακίνητη ιδιοκτησία αλλά θα επεκταθεί μειούμενη σε όσους έχουν ακίνητα αξίας έως 500.000 ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά τις αλλαγές οι μικροϊδιοκτήτες θα έχουν μια μείωση της τάξης του 50% και οι μεσαίοι ιδιοκτήτες μόλις κατά 11%.