Η αντίστροφη μέτρηση για τις αλλαγές στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων ξεκίνησε. Πριν από το καλοκαίρι του 2020 τα ακίνητα σε όλη τη χώρα θα έχουν νέες αξίες, ενώ περισσότερες από 3.000 περιοχές θα αποκτήσουν για πρώτη φορά τιμές ζώνης. Με βάση τις nέες τιμές θα υπολογίζονται όλοι οι φόροι που βαρύνουν τα ακίνητα, από τον ΕΝΦΙΑ και τους φόρους μεταβίβασης μέχρι το τεκμήριο της κατοικίας αλλά και το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ). H 15μελής ειδική ομάδα εργασίας του υπουργείου Οικονομικών «τρέχει» ήδη τη δύσκολη άσκηση της αναπροσαρμογής και ευθυγράμμισης των αντικειμενικών με τις εμπορικές αξίες, ενώ στο παιχνίδι θα μπουν και οι πιστοποιημένοι εκτιμητές ακινήτων οι οποίοι θα κληθούν να ξετυλίξουν το κουβάρι των τιμών. Ο ρόλος τους θα επικεντρωθεί στις περιοχές οι οποίες, ενώ είναι εντός σχεδίου δόμησης, παραμένουν για πολλά χρόνια εκτός αντικειμενικού προσδιορισμού, με αποτέλεσμα ο καθορισμός της φορολογητέας αξίας να γίνεται από τις κατά τόπους Εφορίες βάσει των λεγόμενων συγκριτικών στοιχείων. Με τις τιμές πώλησης των κατοικιών να βρίσκονται σε ανοδική τροχιά, αναμένεται άλμα και στις αντικειμενικές αξίες ειδικά στις περιοχές που η ψαλίδα μεταξύ των τιμών της αγοράς και των τιμών της Εφορίας είναι μεγάλη. Airbnb και Golden Visa έχουν ανατρέψει τον χάρτη της κτηματαγοράς και έχουν ανεβάσει τις τιμές πώλησης των κατοικιών τόσο στο κέντρο της Αθήνας όσο και σε πολλές περιοχές του Λεκανοπεδίου, της Θεσσαλονίκης και των μεγάλων πόλεων της χώρας. Οπως δείχνουν και τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, έχει πλέον διαμορφωθεί ένα νέο σκηνικό στην αγορά των ακινήτων. Οι αυξήσεις που καταγράφονται τους τελευταίους μήνες στις τιμές πώλησης των κατοικιών αναμένεται να συμπαρασύρουν προς τα πάνω τις τιμές ζώνης.

Λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2019 η προθεσμία για υποβολή δήλωσης στους οικείους δήμους περί της μη χρήσης των ακινήτων, στα οποία είχε διακοπεί η ηλεκτροδότηση, προκειμένου να απαλλαγούν από τα αναλογούντα τέλη καθαριότητας και φωτισμού. Συγκεκριμένα: Με την παρ. 1 του άρθρου 103 του νόμου 4604/2019 (ΦΕΚ Τεύχος Α 50/26.03.2019) δίνεται η δυνατότητα υποβολής δήλωσης περί μη χρήσης ακινήτου, στο οποίο έχει διακοπεί η ηλεκτροδότηση, μέχρι την 31 Δεκεμβρίου 2019, για απαλλαγή από τα δημοτικά τέλη. Επιπλέον, με την παρ. 2 του άρθρου 103 του ίδιου νόμου 4604/2019 (ΦΕΚ Τεύχος Α 50/26.03.2019) προβλέπεται η διαγραφή ή η παράλειψη βεβαίωσης τελών καθαριότητας και φωτισμού για ακίνητα που δεν είχαν προηγούμενα ηλεκτροδοτηθεί, εφόσον ο δήμος δεν στοιχειοθετεί τη χρήση αυτών, δεδομένου ότι, με την τροποποίηση της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 25/1975 (Α’ 74) με την παρ. 1 του άρθρου 222 του ν. 4555/2018 (Α’133) κατέστη σαφές ότι για ακίνητα που δεν έχουν ηλεκτροδοτηθεί, η επιβολή τελών πρέπει να συνέχεται με τη χρήση του ακινήτου.

Οι νέες αντικειμενικές αξίες θα πρέπει να έχουν καθοριστεί το αργότερο έως το τέλος Μαΐου 2020 και στη διαδικασία ορισμού τους θα παίξουν καθοριστικό ρόλο ιδιώτες εκτιμητές.

Αναφορικά με τις αντικειμενικές αξίες η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί έναντι των θεσμών ότι:

– Θα επεκτείνει το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού των αξιών των ακινήτων σε περίπου 3.000 περιοχές. Πρόκειται κατά κύριο λόγο για περιοχές που έχουν αναπτυχθεί οικιστικά ή και τουριστικά αλλά αντιμετωπίζονται φορολογικά ως εκτός σχεδίου και οικισμού, δηλαδή με τις χαμηλές αξίες των αγροτεμαχίων. Με την ένταξή τους στο αντικειμενικό σύστημα πρόκειται να αυξηθεί σημαντικά η φορολογητέα ύλη σε αυτές και να προκύψει δημοσιονομικός χώρος για την περαιτέρω μείωση του ΕΝΦΙΑ.

– Θα γίνει ευθυγράμμιση των αντικειμενικών με τις εμπορικές αξίες των ακινήτων. Αυτό σημαίνει ότι αναμένονται αυξήσεις των τιμών ζώνης σε περίπου 4.000 περιοχές της χώρας, κυρίως αστικές καθώς και παραθαλάσσιες στη νησιωτική και ηπειρωτική Ελλάδας

– Θα αλλάξει ο τρόπος προσδιορισμού των αντικειμενικών αξιών με τη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού επικαιροποίησης τους. Ο μηχανισμός θα λειτουργεί με τροφοδότηση τιμών από πολλαπλές πηγές, όπως είναι οι αγοραπωλησίες, τα μεσιστικά δίκτυα κλπ.

Η επέκταση των αντικειμενικών αξιών σε 7.000 περιοχές-οικισμούς είναι δεδομένο ότι θα επιφέρει και αύξηση στις φορολογητέες αξίες των ακινήτων που βρίσκονται σε αυτές.

Αυξήσεις σε φόρους και τέλη

Οι φόροι που θα επηρεαστούν από τις μεταβολές στις αντικειμενικές αξίες είναι πολυάριθμοι:

1) Ο φόρος επί των τεκμαρτών εισοδημάτων τα οποία προσδιορίζονται βάσει των τεκμηρίων διαβίωσης των κατοικιών των φορολογουμένων.

2) Ο φόρος επί του τεκμαρτού εισοδήματος από ιδιοχρησιμοποίηση επαγγελματικής στέγης ή από δωρεάν παραχώρηση κατοικίας.

3) Ο κύριος ΕΝΦΙΑ φυσικών και νομικών προσώπων και ο συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ φυσικών προσώπων.

4) Το τέλος ακίνητης περιουσίας, που επιβάλλεται υπέρ των δήμων μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ.

5) Ο ΦΠΑ 24%, που επιβάλλεται στις μεταβιβάσεις νεόδμητων κτισμάτων που δεν αποτελούν πρώτη κατοικία (έχει ανασταλεί έως το τέλος του 2022).

6) Ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων.

7) Ο φόρος χρησικτησίας κτισμάτων.

8) Ο φόρος ανταλλαγής-συνένωσης οικοπέδων.

9) Ο φόρος διανομής ακινήτων.

10) Ο δημοτικός φόρος που επιβαρύνει τις μεταβιβάσεις ακινήτων (υπολογίζεται με ποσοστό επί του φόρου μεταβίβασης).

11) Τα τέλη υπέρ Ταμείου Νομικών, που επιβαρύνουν τα μεταβιβαστικά συμβόλαια.

12) Το πρόσθετο τέλος μεταγραφής συμβολαίων.

13) Ο φόρος δωρεάς ακινήτων.

14) Ο φόρος γονικής παροχής ακινήτων.

15) Ο φόρος κληρονομιάς ακινήτων.

16) Το τέλος εγγραφής ακινήτων στο Κτηματολόγιο.

17) Τα πολεοδομικά πρόστιμα διατήρησης αυθαίρετων κτισμάτων.

18) Τα πολεοδομικά πρόστιμα κατασκευής νέων αυθαιρέτων.

19) Οι εισφορές σε γη και χρήμα για την ένταξη ακινήτων στα σχέδια πόλεων.

20) Ο ειδικός φόρος ακινήτων 15% που επιβάλλεται στις αξίες των ακινήτων τα οποία κατέχουν στην Ελλάδα υπεράκτιες εταιρείες.

Μεταβατική διάταξη για τους ιδιοκτήτες με οφειλές προς ΟΤΑ που καταργούνται με το άρθρο 51 παρ. 2 του ν. του Υπ. Υγείας ζητά με επιστολή στον υπουργό Εσωτερικών η ΠΟΜΙΔΑ. Η επιστολή που υπεγράφει ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ αναφέρει:

"Πρώτον δεχθείτε τις θερμότατες ευχαριστίες μας για τη ρηξικέλευθη διάταξη του άρθρου 51 παρ. 2* υπό δημοσίευση ψηφισθέντος σ.ν. του Υπουργείου Υγείας, την οποία χαρακτηρίσαμε ως λύση – λύτρωση για εκατοντάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων σε όλη τη χώρα με λανθασμένα δηλωμένα εμβαδά στους Δήμους, που τους απαλλάσσει από πρόστιμα και αναδρομικά, αλλά που θα φέρει άμεση και σημαντική επαύξηση των εσόδων των ΟΤΑ, και εν τέλει θα επιτρέψει τη μείωση των δημοτικών τελών για όλους τους πολίτες.

Το πρόβλημα όμως που προέκυψε με τη διάταξη αυτή είναι ότι χιλιάδες ενδιαφερομένων ιδιοκτητών ακινήτων σε όλη τη χώρα, κατ΄εφαρμογή της προισχύουσας νομοθεσίας, είχαν σπεύσει μόλις τις προηγούμενες ημέρες ή εβδομάδες να δηλώσουν τα εμβαδά των ιδιοκτησιών ή και να ρυθμίσουν σε δόσεις τις οφειλές που προέκυψαν. Είναι προφανές ότι για λόγους καλής νομοθέτησης και ισονομίας των πολιτών, θα πρέπει η νέα ευεργετική διάταξη να ισχύσει και για όσους έσπευσαν ενωρίτερα να συμμορφωθούν με τη νομιμότητα.

Για το λόγο αυτό, προτείνουμε και σας παρακαλούμε, με τροπολογία που θα ανακοινωθεί άμεσα, ενόψει και της επικείμενης λήξης της προθεσμίας ρύθμισης σε δόσεις των οφειλών προς τους Δήμους, να προστεθούν στο εν λόγω άρθρο οι εξής φράσεις, οι οποίες στη νομοθετική πρακτική είναι συνήθεις σε παρόμοιες περιπτώσεις:

«Ποσά βεβαιωμένα ή και ρυθμισμένα για τις παραπάνω αιτίες διαγράφονται με αίτηση του ενδιαφερομένου. Καταβληθέντα ποσά δεν επιστρέφονται».

Επίσης σας υπενθυμίζουμε το αίτημά μας για ετήσια παράταση της προθεσμίας δήλωσης των κενών και μη ηλεκτροδοτούμενων ακινήτων, η οποία λήγει την 31.12.2019, καθώς και για νομοθετική επαναφορά της προθεσμίας παραγραφής των οφειλών προς τους Δήμους στην πενταετία, ώστε να ευθυγραμμιστούν με την παραγραφή των οφειλών προς το Δημόσιο, που νομοθετήθηκε με τον πρόσφατο φορολογικό νόμο.

Με ιδιαίτερη εκτίμηση

Στράτος Ι. Παραδιάς

Δικηγόρος παρ΄Αρείω Πάγω

Πρόεδρος ΠΟΜΙΔΑ – UIPI

*Αρθρο 51 παρ. 2. «Οι υπόχρεοι σε υποβολή δήλωσης  για τον καθορισμό της επιφάνειας ή και της χρήσης ακινήτου περί του υπολογισμού φόρων, τελών και εισφορών προς τους ΟΤΑ α΄βαθμού, μπορούν να υποβάλουν δήλωση με τα ορθά στοιχεία μέχρι 31.3.2020 χωρίς επιβολή προστίμων για την μη υποβολή  ή την υποβολή ανακριβούς δήλωσης.  Διαφορές στους αναλογούντες φόρους, τέλη και εισφορές εκ των δηλώσεων του προηγουμένου εδαφίου υπολογίζονται και οφείλονται μόνον από την 1.1.2020.».