Νέο τρόπο υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ από τον Σεπτέμβριο του 2016, ετοιμάζει η κυβέρνηση ώστε να μη χαθεί ο στόχος της είσπραξης 2,65 δισ. ευρώ, μετά την αναποσαρμογή των αντικειμενικώ αξιών. Το πόρισμα που κατατέθηκε πρόσφατα κάνει λόγο για μεσοσταθμικές μειώσεις έως 20%, γεγονός που εκτιμάται ότι μπορεί να φέρει απώλειες της τάξης των 500 - 600 εκατ. ευρώ στα έσοδα. Αυτό το «κενό» θα καλυφθεί με αναπροσαρμογή των συντελεστών πάνω στους οποίους υπολογίζεται ο φόρος στα ακίνητα. Δηλαδή κάποιοι θα πληρώσουν περισσότερα χρήματα, έστω κι αν δουν τις αντικειμενικές αξίες να είναι σημαντικά μειωμένες στην περιοχή τους. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών, στις σκέψεις του υπουργείο είναι η επιβολή ενός φόρου κατοχής ακινήτου ο οποίος δεν θα υπολογίζεται ανά τετραγωνικό μέτρο όπως ισχύει σήμερα αλλά με βάση το άθροισμα της περιουσίας του καθενός. Θα πρόκειται επομένως για έναν φόρο στα πρότυπα του σημερινού συμπληρωματικού φόρου ο οποίος επιβάλλεται σε όσους έχουν περιουσίες άνω των 300.000 ευρώ ή έναν φόρο στα πρότυπα του ΦΜΑΠ που ίσχυσε στην Ελλάδα από το 1997 μέχρι και το 2013.

Τη μείωση των αντικειμενικών αξιών κατά 20% στην περιοχή της Αθήνας αποφάσισαν τα μέλη της επιτροπής που παρέδωσαν χθες το πόρισμά τους στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών. Αν και οι αρχικές σκέψεις ήταν για μεσοσταθμική μείωση κατά 40% των αντικειμενικών αξιών, ωστόσο, οι τελευταίες «ζυμώσεις» που έγιναν εντός και εκτός της επιτροπής και προκειμένου να μη διαταραχθούν τα δημοσιονομικά μεγέθη του προϋπολογισμού οδήγησαν στον περιορισμό των μειώσεων στις τιμές ζώνης. Και αυτό, διότι δεκάδες φόροι και τέλη υπολογίζονται με βάση τις αντικειμενικές αξίες.

Ταυτόχρονα, οι νέες τιμές ενδεχομένως να τεθούν σε ισχύ αναδρομικά από την 21η Μαΐου 2015, με αποτέλεσμα το ελληνικό Δημόσιο να αναγκασθεί να επιστρέψει χρήματα σε όσους αγόρασαν ακίνητα, ή απέκτησαν μέσω δωρεάς ή γονικής παροχής,ενώ κάθε αλλαγή στις τιμές ζώνης θα συμπαρασύρει και τα όρια προστασίας για τους πλειστηριασμούς κύριας κατοικίας.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών φαίνεται διατεθειμένη να κάνει αποδεκτό το πόρισμα της αρμόδιας επιτροπής και να μειώσει τις αντικειμενικές κατά 20% μεσοσταθμικά από τις 21 Μαΐου. Οι τιμές αυτές θα ισχύσουν μέχρι και το τέλος του 2016 όπου το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων θα αντικατασταθεί το 2017 από ένα νέο που θα ακολουθεί την πορεία των εμπορικών τιμών και θα επιτρέπει την αυτόματη αναπροσαρμογή των τιμών με βάση τις οποίες θα φορολογούνται τα ακίνητα. Δηλαδή, κάθε φορά που θα αλλάζουν οι εμπορικές τιμές των ακινήτων θα αναπροσαρμόζονται αυτομάτως και οι τιμές με βάση τις οποίες θα υπολογίζονται οι φόροι στα ακίνητα.

Κατά πληροφορίες, η επιτροπή έχει χωρίσει την Αθήνα σε 8 ζώνες ανάλογα με τις αντικειμενικές αξίες που ισχύουν σήμερα. Συγκεκριμένα:

• 600- 1.000 ευρώ/τ.μ.

• 1.050- 1.500 ευρώ/τ.μ.

• 1.550- 2.000 ευρώ/τ.μ.

• 2.050- 2.500 ευρώ/τ.μ.

• 2.550- 3.000 ευρώ/τ.μ.

• 3.050- 3.500 ευρώ/τ.μ.

• 3.550- 4.000 ευρώ/τ.μ.

• 4.050 ευρώ/τ.μ. και άνω

Στις δύο πρώτες ζώνες ή διαφορετικά στις «φθηνές»περιοχές, η μείωση θα είναι της τάξης του 5%-10%. Στις «μεσαίες» περιοχές και συγκεκριμένα σε αυτές που το τετραγωνικό μέτρο κυμαίνεται από 1.550 έως 3.000 η μείωση θα είναι 15-20%. Στις «ακριβές» περιοχές η μείωση θα είναι της τάξης του 10%. Πάντως, οι νέες τιμές που προτείνονται από την επιτροπή σε καμία περίπτωση δεν αποτυπώνουν την πραγματική κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην αγορά ακινήτων. Αντίθετα, οι στρεβλώσεις διατηρούνται κυρίως στις ακριβές περιοχές, δεδομένου ότι οι αντικειμενικές αξίες είναι υψηλότερες σε αρκετές περιπτώσεις έως και 50% των εμπορικών.

Ο αντίλογος που διατυπώνεται από μέλη της επιτροπής είναι ότι δεν είναι δυνατόν να απεικονίσει κάποιος την πραγματική κατάσταση της αγοράς, δεδομένου ότι οι πράξεις- αγοραπωλησίες στις ακριβές περιοχές είναι ελάχιστες. Επισημαίνουν δε, ότι εάν μειωθούν περαιτέρω οι αντικειμενικές αξίες, συνολικά στην Ελλάδα θα δημιουργηθεί μεγάλο πρόβλημα στα πιστωτικά ιδρύματα, δεδομένου ότι θα μειωθεί σημαντικά η αξία των υποθηκών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι πριν ξεκινήσουν οι «ζυμώσεις» η επιτροπή σκόπευε να προτείνει τη μείωση των αντικειμενικών αξιών στις περιοχές με τιμή ζώνης άνω των 3.550 ευρώ κατά 20-30%.

Αντίστοιχες προτάσεις με μεσοσταθμική μείωση της τάξης του 20% έχουν κάνει οι επιτροπές για τον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει ότι συνολικά οι μειώσεις των αντικειμενικών αξιών σε ολόκληρη την Ελλάδα θα κυμανθεί σε αυτά τα επίπεδα δηλαδή στο 20%. Εφόσον οι νέες τιμές ισχύσουν αναδρομικά από τις 21 Μαΐου, η εφορία θα πρέπει να επιστρέψει χρήματα σε όσους αγόρασαν ή απέκτησαν με γονική παροχή ακίνητο από την ημερομηνία αυτή και μετά. Με τις νέες αντικειμενικές αξίες θα υπολογισθεί και ο ΕΝΦΙΑ του 2016. Βέβαια, η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί ότι το νέο έτος τα έσοδα από τη φορολόγηση των ακινήτων θα ανέλθουν στα 2,65 δισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να αυξηθούν οι συντελεστές του ΕΝΦΙΑ ή να αλλάξει ριζικά ο τρόπος φορολόγησης των ακινήτων, κάτι που η κυβέρνηση φαίνεται να επιθυμεί.

Υπενθυμίζεται ότι ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών είχε ανακοινώσει πριν από μερικές μέρες ότι επιδίωξη της κυβέρνησης είναι η ελάφρυνση των μικρών περιουσιών και η μεταφορά των φορολογικών βαρών στους έχοντες πολύ μεγάλη περιουσία. Σύμφωνα με πληροφορίες, στις προθέσεις του οικονομικού επιτελείου είναι η επιστροφή στη βασική ιδέα του φόρου ακίνητης περιουσίας με τη θέσπιση αφορολογήτου ορίου ύψους 50.000 ευρώ.

Αντιμέτωποι με νέα χαράτσια και επιπλέον «τρέξιμο» θα βρεθούν χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων με την έναρξη της νέας χρονιάς. Οι ιδιοκτήτες σε κάθε πώληση ή ενοικίαση θα πρέπει από την 1.1.2016 να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, αλλιώς έρχονται «τσουχτερά» πρόστιμα.

Σε ό,τι αφορά τα ενεργειακά πιστοποιητικά,  η μη τήρηση των οποίων μπορεί να επισύρει πρόστιμο από 1.000 έως 10.000 ανάλογα με την επιφάνεια και τη χρήση του κτιρίου, τον βαθμό υπαιτιότητας του υπόχρεου κ.λπ.

Σε όλες τις εμπορικές διαφημιστικές καταχωρίσεις στον Τύπο και το διαδίκτυο για τη διάθεση προς πώληση ή προς μίσθωση κτιρίου που διαθέτει ΠΕΑ απαιτείται η αναγραφή του δείκτη ενεργειακής απόδοσης (ενεργειακή κατηγορία) του κτιρίου. Αυτό σημαίνει ότι αν κάποιος ιδιοκτήτης θέλει να βάλει μια καταχώριση για την πώληση ή ενοικίαση ενός κτιρίου θα πρέπει πρώτα να έχει απευθυνθεί σε ενεργειακό επιθεωρητή, να γίνει η κατάταξη του κτιρίου στις βαθμίδες ενεργειακής απόδοσης (Α έως Η, ανάλογα με το πόσο ενεργοβόρο είναι το ακίνητο), να εκδοθεί το πιστοποιητικό και ο αριθμός αυτού να γραφτεί υποχρεωτικά στην αγγελία. Σκοπός είναι να γνωρίζει ο αγοραστής ή ενοικιαστής ότι το ακίνητο που τον ενδιαφέρει έχει καταταγεί σε ενεργειακή βαθμίδα. Υπενθυμίζεται ότι ανάλογα με το πόσο ενέργεια καταναλώνει το ακίνητο για να ζεσταθεί ή να κρυώσει, επηρεάζεται και η τελική τιμή του. Ένα ενεργοβόρο κτίριο ασφαλώς αντιμετωπίζεται διαφορετικά, και σίγουρα αρνητικά από αυτόν που θέλει να το χρησιμοποιήσει.

Από την 1η Ιανουαρίου 2016 είναι πλέον υποχρεωτική η έκδοση ενεργειακού πιστοποιητικού (ΠΕΑ) και για κτίσματα μικρότερα των 50 τ.μ., όταν αυτά ενοικιάζονται ή πωλούνται. Αυτό σημαίνει ότι και οι μικρές γκαρσονιέρες πλέον θα πρέπει να ελέγχονται για την ενεργειακή τους απόδοση. Υπενθυμίζεται ότι η έκδοση πιστοποητικού ενεργειακής απόδοσης (ΠΕΑ) απαιτούταν σε όλα τα κτίρια επιφάνειας άνω των 50 τ.μ., (κατοικία, μόνιμη και παραθεριστική, γραφεία, εμπορικές χρήσεις, συνάθροιση κοινού, εκπαίδευση, προσωρινή διαμονή, υγεία και κοινωνική πρόνοια, κλπ), ως εξής:

-Με το πέρας της κατασκευής κάθε νέου ή ριζικά ανακαινιζόμενου κτιρίου.

-Από 09.01.2011: σε κάθε πώληση-αγορά ενιαίου κτιρίου ή πώληση-αγορά τμήματος κτιρίου (π.χ. διαμέρισμα).

-Από 09.01.2012 στην ενοικίαση τμήματος κτιρίου κατοικία (π.χ. διαμέρισμα) και επαγγελματικής στέγης.

Επίσης τα συστήματα θέρμανσης των κτιρίων πρέπει να επιθεωρούνται υποχρεωτικά τουλάχιστον κάθε πέντε (5) έτη για συστήματα με λέβητες συνολικής ωφέλιμης ονομαστικής ισχύος έως είκοσι (20) έως και εκατό κιλοβάτ (100 kW)  τουλάχιστον κάθε δύο (2) έτη, για συστήματα με λέβητες άνω των εκατό κιλοβάτ (100 kW)  (ανά 4 έτη αν χρησιμοποιούν αέριο ως καύσιμο).

Αξίζει να σημειωθεί ότι από τις 9 Νοεμβρίου, σε κάθε μίσθωση ακινήτου, ο αριθμός πρωτοκόλλου του ΠΕΑ πρέπει να αναγράφεται υποχρεωτικά στην ηλεκτρονική εφαρμογή «Δήλωση Πληροφοριακών Στοιχείων Μισθώσεων Ακίνητης Περιουσίας» της ιστοσελίδας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων .

Τα νέα αυτά δεδομένα αφορούν πλέον όλους τους ιδιοκτήτες οι οποίοι ουσιαστικά δεν θα μπορούν να πουλήσουν ή να ενοικιάσουν την περιουσία τους αν δεν έχουν προχωρήσει προηγουμένως σε ενεργειακή επιθεώρηση. Σημειώνεται ότι το κτιριακό απόθεμα της χώρας υπολογίζεται σε 7 εκατ.

Κι αν για τα σχετικά καινούργια σπίτια ή επαγγελματικούς χώρους η ενεργειακή απόδοση είναι ικανοποιητική, για τα ακίνητα 40 ετών και πάνω υπάρχει τεράστιο πρόβλημα. Τα περισσότερα θεωρούνται «ενεργειακά σουρωτήρια», ειδικά οι πολυκατοικίες του κέντρου που έχουν εγκαταλειφθεί και απαξιωθεί. Θεωρείται δεδομένο ότι η υποχρέωση ενεργειακής επιθεώρησης θα τα κατατάξει σε πολύ χαμηλές κατηγορίες ρίχνοντας ακόμη περισσότερο την αξία τους. Αλλωστε, αυτός είναι και ένας λόγος όπου διαμερίσματα στο κέντρο της Αθήνας πωλούνται ακόμη και κάτω από 10 χιλιάδες ευρώ.

Σε ό,τι αφορά το κόστος για την επιθεώρηση, αυτό είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης, με τους εξειδικευμένους επιθεωρητές και κυμαίνονται ανάλογα με την επιφάνεια του ακινήτου. Σίγουρα, όμως, οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να περιμένουν ότι θα πληρώσουν πάνω από 1 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο. Βεβαίως, αν κάποιος ιδιοκτήτης θελήσει να αναβαθμίσει το ακίνητό του και να «ανέβει κατηγορία» θα πρέπει πρώτα να προχωρήσει σε ιδιαίτερα κοστοβόρες εργασίες (αλλαγή κουφωμάτων και αλουμινίων, σκίαστρα, μονώσεις κ.λπ.)

Τέλος στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων με τη σημερινή τους μορφή ετοιμάζεται να βάλει το υπουργείο Οικονομικών. Το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων, θα αντικατασταθεί με ένα νέο σύστημα το οποίο θα ακολουθεί την πορεία των εμπορικών τιμών και θα επιτρέπει την αυτόματη αναπροσαρμογή των τιμών με βάση τις οποίες φορολογούνται τα ακίνητα. Κάθε φορά που θα αλλάζουν οι εμπορικές τιμές των ακινήτων θα αναπροσαρμόζονται αυτομάτως και οι τιμές πάνω στις οποίες θα επιβάλλονται οι φόροι μεταβίβασης, γονικών παροχών, κληρονομιών και δωρεών ακινήτων. Την αντικατάσταση των αντικειμενικών αξιών από ένα νέο σύστημα που θα βασίζεται στις εμπορικές αξίες προανήγγειλε χθες ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Τρ. Αλεξιάδης μιλώντας σε ημερίδα που διοργάνωσε το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος με τον Σύνδεσμο Ελλήνων Οικονομικών Διευθυντών για το φορολογικό πλαίσιο ως μοχλό ανάπτυξης. Ξεκαθάρισε δε, ότι ο νέος φόρος ακινήτων που θα αντικαταστήσει τον ΕΝΦΙΑ θα βασίζεται στις εμπορικές τιμές και όχι στις αντικειμενικές αξίες, για να προσθέσει ότι η κυβέρνηση επιδιώκει να ελαφρύνει τις μικρές περιουσίες μεταφέροντας τα φορολογικά βάρη στους έχοντες πολύ μεγάλη περιουσία.