Την αναθεώρηση όλων των συμβάσεων παραχώρησης, συμπεριλαμβανομένων των πέντε οδικών αξόνων (Ολυμπια Οδός, Ιόνια Οδος, Αξονας Κεντρικής Ελλάδας, Μαλιακός – Κλειδί και Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα), της Αττικής Οδού και της ζεύξης Ρίου – Αντιρρίου, προωθεί η κυβέρνηση, με κύριο στόχο τη μείωση των διοδίων στους οδικούς άξονες. Μάλιστα, όπως προέκυψε από τη χθεσινή άτυπη συνάντηση του αναπληρωτή υπουργού Υποδομών Χρήστου Σπίρτζη με τους δημοσιογράφους, εντός μηνός θα είναι έτοιμη ώστε να τους καλέσει να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Στο υπουργείο Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού υποστηρίζουν πως δεν πρόκειται να δώσουν λαβή στις εταιρείες που κατασκευάζουν και διαχειρίζονται τους οδικούς άξονες ώστε να διεκδικήσουν αποζημιώσεις. Συνεπώς θα προχωρήσουν κανονικά οι εγκρίσεις (π.χ. απαλλοτριώσεις, αρχαιολογικά, κλπ) και τα άλλα ζητήματα που συνδέονται με τις υφιστάμενες συμβάσεις παραχώρησης οι οποίες είχαν αναθεωρηθεί τον Δεκέμβριο του 2013. Ταυτόχρονα, όμως, επισημαίνουν πως «ούτως ή άλλως τα έργα δεν βγαίνουν» και πως έχουν μπει «σε έναν φαύλο κύκλο όπου οι αυξήσεις των διοδίων οδηγούν σε μείωση της κυκλοφορίας η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε νέες αυξήσεις στα διόδια, κ.ο.κ.». Γι’ αυτό και ο Χρήστος Σπίρτζης εμφανίστηκε σίγουρος πως οι εταιρείες που έχουν αναλάβει την κατασκευή και εκμετάλλευση των οδικών αξόνων (και της Αττικής Οδού και της ζεύξης Ρίου – Αντιρρίου) θα προσέλθουν οικειοθελώς στη διαπραγμάτευση. Ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών υποστήριξε πως στις σημερινές συμβάσεις «δεν υπάρχει μία γραμμή που να διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον» καθώς και πως υπάρχουν τεράστια κενά στις προβλέψεις για τις αρχαιολογικές εργασίες, τις απαλλοτριώσεις, κλπ. Στην ουσία, το δημόσιο φορτώνεται με όλες τις υποχρεώσεις, ενώ οι ανάδοχοι έχουν μόνο δικαιώματα (αποζημιώσεων). Στόχος της αναθεώρησης των συμβάσεων, όπως εξήγησε ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών είναι να μπουν και άλλοι αναπτυξιακοί ή κοινωνικοί δείκτες κατά τη διαμόρφωση του ύψους του διοδίου. Ο ίδιος θεωρεί πως έχουν δίκιο οι κάτοικοι που προχωρούν σε κινητοποιήσεις καθώς υπάρχει δήμος στα διοικητικά όρια του οποίου λειτουργούν οκτώ (μετωπικοί ή πλευρικοί) σταθμοί διοδίων! Η αναθεώρηση γίνεται για να προβλεφθούν και ειδικές τιμές για ομάδες του πληθυσμού (π.χ. άνεργους, κατοίκους περιοχών γύρω από σταθμούς διοδίων, κλπ), αλλά και για να βγουν «ασάφειες» οι οποίες λειτουργούν εις βάρος του δημοσίου. Οσο για τα νέα έργα με συμβάσεις παραχώρησης όπως ο οδικός άξονας Ελευσίνα – Θήβα – Υλίκη, η υποθαλάσσια ζεύξη Σαλαμίνας – Περάματος και το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου Κρήτης ο κ. Σπίρτζης είπε πως θα εξεταστούν κατά περίπτωση, αλλά σίγουρα δεν θα προχωρήσουν με το σημερινό μοντέλο που θεωρείται αποτυχημένο. Ειδικά για τον άξονα Ελευσίνα – Θήβα – Υλίκη είπε πως είναι εξαιρετικό έργο, αλλά προσκρούει στο γεγονός πως λειτουργεί ανταγωνιστικά σε δύο υφιστάμενα έργα παραχώρησης. Αν κατασκευαστεί τότε θα υποχωρήσει περαιτέρω η κυκλοφορία στα υφιστάμενα τμήματα και οι εταιρείες θα ζητήσουν αυξήσεις στα διόδια, τόνισε. Όπως είπε, αν υπάρξει συμφωνία με τους υφιστάμενους παραχωρησιούχους το έργο μπορεί να κατασκευαστεί. Για το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι είπε πως μελετώνται οι όροι ώστε να δημοπρατηθεί με βάση το μοντέλο παραχώρησης που επιθυμεί η κυβέρνηση και πως σε λίγες εβδομάδες οι αρμόδιες υπηρεσίες θα έχουν καταλήξει. Κατά περίπτωση θα εξεταστούν και οι ιδιωτικοποιήσεις που συνδέονται με το υπουργείο Υποδομών όπως αυτή της ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών δεν ήταν και τόσο διαφωτιστικός υποστηρίζοντας πως στο θέμα εμπλέκονται και άλλα ζητήματα γεωπολιτικού ενδιαφέροντος, κλπ. Υπενθυμίζεται πως ενδιαφέρον για ΤΡΑΙΝΟΣΕ και ΟΛΘ έχουν επιδείξει οι Ρωσικοί σιδηρόδρομοι.

Σημαντικό επενδυτικό ενδιαφέρον καταγράφει η διαγωνιστική διαδικασία που διεξάγει το τελευταίο διάστημα ο όμιλος της Τράπεζας Κύπρου, αναφορικά με την πώληση χαρτοφυλακίου αποτελούμενου από 41 ακίνητα όλων των κατηγοριών (γραφεία, καταστήματα και αποθηκευτικές εγκαταστάσεις) στην Ελλάδα. Πριν από λίγες ημέρες ολοκληρώθηκε το δεύτερο σκέλος του διαγωνισμού, που αφορούσε τη διαδικασία της εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Σύμφωνα με πληροφορίες, το ενδιαφέρον τους εκδήλωσαν επτά επενδυτικά σχήματα, τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό. Στις εταιρείες περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η Εθνική Πανγαία AEEΑΠ, μία ακόμα εισηγμένη ΑΕΕΑΠ, όπως επίσης και ξένοι θεσμικοί επενδυτές, κυρίως επενδυτικά funds, που είτε έχουν ήδη παρουσία στην ελληνική αγορά είτε κάνουν για πρώτη φορά την εμφάνισή τους στην ελληνική αγορά ακινήτων. Το στοιχείο αυτό έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ιδίως αν συνεκτιμηθούν η εξαιρετικά δυσχερής οικονομική συγκυρία και η έντονη αβεβαιότητα που έχει επικρατήσει αναφορικά με τις προοπτικές της χώρας και κυρίως με την παραμονή της στην Ευρωζώνη. Αυτός άλλωστε είναι και ο βασικότερος λόγος που, όπως αναφέρουν πηγές της αγοράς, η διοίκηση της Τράπεζας Κύπρου δεν έχει ακόμη ανάψει το «πράσινο φως» για την υλοποίηση και του τελικού σκέλους του διαγωνισμού, που αφορά την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών για τα ακίνητα. Σημειωτέον ότι το χαρτοφυλάκιο αφορά ακίνητα της Κύπρου Leasing και σύμφωνα με πληροφορίες άλλα είναι μισθωμένα και άλλα όχι. Η πλειονότητα των ακινήτων (πάνω από τα μισά) βρίσκεται στην Αττική, ενώ τα υπόλοιπα εντοπίζονται στη Θεσσαλονίκη, στην Πάτρα και σε άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας. Οσον αφορά το τίμημα, σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις φορέων της αγοράς, η αξία του χαρτοφυλακίου δεν ξεπερνά τα 50 εκατ. ευρώ, χωρίς βέβαια να αποκλείεται το τελικό ποσό να είναι αρκετά υψηλότερο, δεδομένου ότι πρόκειται για ανοικτή διαγωνιστική διαδικασία. Πάντως, εφόσον εν τέλει η διοίκηση της κυπριακής τράπεζας αποφασίσει να προχωρήσει στην ολοκλήρωση του διαγωνισμού, οι προσφορές προβλέπεται να κατατεθούν σε περίπου δύο μήνες, δηλαδή περί τις αρχές Ιουνίου.

Οι εταιρείες που γνωρίζουν ανάπτυξη και επιθυμούν να τοποθετηθούν σε νέο κτίριο είναι οι πλέον ευνοημένες, δεδομένου ότι υπάρχει πληθώρα διαθέσιμων χώρων σε πολύ ελκυστικές τιμές ενοικίασης συγκριτικά με το παρελθόν. Ως εκ τούτου, όπως αναφέρει η έρευνα της Savills Hellas, ο δημοφιλέστερος τύπος ζήτησης είναι για προνομιούχα γραφεία σε καλές τοποθεσίες της πόλης, με επιφάνειες της τάξεως των 1.000 - 3.000 τ.μ. «Ωστόσο, λόγω της μη ανέγερσης νέων κτιρίων γραφείων από το 2010 έως σήμερα δεν είναι εύκολο να εξευρεθούν μεγάλης κλίμακας σύγχρονα (Class A) κτίρια γραφείων, της τάξεως των 5.000 τ.μ. και πάνω, τα οποία είναι και τα κατεξοχήν κτίρια που ζητούν οι ξένοι επενδυτές ακινήτων», τονίζει ο κ. Μανουσάκης. Ενδεικτικό της κάμψης που έχει σημειωθεί είναι και το ότι οι αξίες των κτιρίων γραφείων υψηλών προδιαγραφών στην Αττική έχουν υποχωρήσει συνολικά κατά 38,7% από την αρχή της κρίσης στην αγορά ακινήτων στο τέλος του 2008 και μέχρι και το πρώτο εξάμηνο του 2014, σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Αντίστοιχα, κατά το ίδιο διάστημα, η μείωση των τιμών ενοικίασης γραφείων αγγίζει το 36,5%.

Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, η προστιθέμενη αξία του ευρύτερου τομέα των Κατασκευών διαμορφώθηκε το 2013 σε €8,1 δισεκ. (περίπου 4% του ΑΕΠ) από €22,5 δισεκ. (11% του ΑΕΠ) το 2006. Σημαντική ήταν η επίπτωση της απαξίωσης του κλάδου και στην απασχόληση, η οποία περιλαμβάνει πλήθος ειδικοτήτων και επαγγελμάτων και μειώθηκε το 2013 σε 287 χιλ. άτομα (8,7% της συνολικής απασχόλησης) από 589 χιλ. άτομα το 2008 (13% της συνολικής απασχόλησης). Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι περισσότερο από το 30% της ύφεσης από το 2008 έως το 2013 συνδέεται με την πτώση των επενδύσεων στις κατασκευές. Όπως τονίζεται στη μελέτη, παρά την τεράστια πτώση της κατασκευαστικής δραστηριότητας, η συνεισφορά του κλάδου στην ελληνική οικονομία παραμένει σημαντική. Λαμβάνοντας υπόψη και τις πολλαπλασιαστικές επιδράσεις του στην ευρύτερη Οικονομία της χώρας, εκτιμάται ότι ο κλάδος συνεισέφερε το 2013 το 11% του ΑΕΠ και υποστήριξε άλλες 440,6 χιλ. θέσεις εργασίας στην υπόλοιπη Οικονομία. Έτσι, για κάθε θέση που δημιουργείται στον κλάδο των κατασκευών στηρίζονται συνολικά 3 θέσεις εργασίας σε όλη την Οικονομία. Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση στοιχεία του 2013, για κάθε 1€ που δαπανάται στον τομέα των κατασκευών, προστίθενται 1,8€ στο ΑΕΠ της χώρας, και τα 0.4€ καταλήγουν στα ταμεία του κράτους και αντίστοιχα για κάθε 1εκ.€ αξία που παράγουν οι κατασκευές, δημιουργούνται 39 θέσεις εργασίας στην ευρύτερη Οικονομία, εκ των οποίων οι 13 θέσεις δημιουργούνται στον κλάδο κατασκευών.