Αν υπαρχει ένα πραγματικό "αγκάθι" στην αγορά ακινήτων αυτό είναι ο υψηλός βαθμός συγκέντρωσης της σε επιμέρους αγορές γεγονός που την καθιστά ιδιαίτερα ευάλλωτη και στις τοπικές οικονομικές συνθήκες όπως για παράδειγμα στη μεταβολή στην απασχόληση ή στη συρρίκνωση της εμπορικής δραστηριότητας. Η PROPERTY ΕΠΕ σε πρόσφατη μελέτη της κατέγραψε τις εξελίξεις που σημειώθηκαν στην αγορά στη διάρκεια των 10 τελευταίων ετών. Από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα :

1. Η Ατική εξακολουθεί να είναι το βαρόμετρο της αγοράς.Η κρίση φαίνεται ότι επηρέασε τις συνοικίες της Αθήνας που χαρακτηρίζονται ως προνομιούχες πχ Κολωνάκι , Πλάκα κ.α . Αντίθετα στις λεγόμενες προσιτές περιοχές η πτώση των τιμών ήταν συγκριτικά μικρότερη.Σημαντικές απώλειες καταγράφηκαν και σε συνοικίες που έχουν χαρακτηριστικά γκέτο.

2.Η Ανατολική Αττική επεκτάθηκε με θεαματικούς ρυθμούς μέχρι και το 2008. Στη συνέχεια όμως , η οικοδομική δραστηριότητα συρρικνώθηκε. Οι τιμές υποχώρησαν έντονα την περίόδο 2009-2010, αλλά στην συνέχεια η έντονη πτωτική τάση ανακόπηκε.Προσωρινά στοιχεία για το 2011 δείχνουν ότι φέτος η πτώση των τιμών επιταχύνθηκε.

3. Η αγορά της Δυτικής Αττικής μεγεθύνθηκε και αυτή κατα την περίοδο 2000-2008.Στην συνέχεια η αυξητική τάση διακόπηκε. Η θεαματική αύξηση της ανεργίας επηρέασε το επίπεδο των τιμών καθώς τόσο το 2010 όσο και το 2011, στις επιμέρους τοπικές αγορές καταγράφονται σημαντικές απώλειες.

4. Η θεαματική αύξηση των συναλλαγών που καταγράφηκε στην αγορά της Θεσσαλονίκης κατα την περίοδο 2000-2008 έχει αναστραφεί με αποτέλεσμα οι τιμές να καταγράφουν τις μεγαλύτερες απώλειες σε σύγκριση με τα μεγάλα αστικά της χώρας. Πάντως προσωρινά στοιχεία που καταγράφουν την πορεία των τιμών το 2011 δείχνουν ότι ο ρυθμός πτώσης σταθεροποιείται .

5. Το ειδικό βάρος της αγοράς ακινήτων σε μεγάλες πόλεις της περιφέρειας έχει αυξηθεί.Παρά την αύξηση της προσφοράς νέων κατοικιών που σημειώθηκε την περίοδο 2000-2008, οι τιμές σε όλη την διάρκεια της κρίσης είχαν αναλογικά τις μικρότερες απώλειες. Το γεγονός αυτό θεωρείται ως ένδειξη λανθάνουσας ζήτησης η οποία θα εκδηλωθεί όταν αρχίσουν να εμφανίζονται σημάδια ανάκαμψης.

Θα μπορούσε να είναι και προεκλογική διαφήμιση, με όλες αυτές τις χιλιάδες στεγαστικών δανείων που οι άνθρωποι αδυνατούν να εξυπηρετήσουν και τα δισεκατομμύρια των χρεών που σωρεύονται στις εφορίες. «Και σας είπαν ότι τα σπίτια θα σας τα έπαιρναν οι κομμουνιστές». Και μετά ένα ξέσπασμα σε γέλιο. Κάπως τραβηγμένο; Η πραγματικότητα αποδεικνύεται ωστόσο πιο ανατρεπτική. Αρχές και φορείς έρχονται αντιμέτωποι με μια πρωτόγνωρη κατάσταση: την παραίτηση των ιδιοκτητών από την κυριότητα των ακινήτων τους, τα οποία κηρύσσονται «αδέσποτα» και περιέρχονται στο Δημόσιο. Και μάλιστα με μια απλή σχετικά διαδικασία, με συμβολαιογραφική πράξη, που προβλέπεται στον Αστικό Κώδικα (άρθρο 972) εδώ και χρόνια, αλλά έχει αρχίσει να χρησιμοποιείται μόλις τους τελευταίους μήνες.

Το ενδιαφέρον που υποδηλώνεται από τις σχετικές ερωτήσεις σε συμβολαιογράφους τούς κάνει να πιστεύουν ότι το φαινόμενο πρόκειται να προσλάβει διαστάσεις «τσουναμιού» και θα «μας απασχολήσει έντονα στο μέλλον»,  λέει  ο Κωνσταντίνος Βλαχάκης, πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής Συμβολαιογραφικών Συλλόγων Ελλάδος καθώς και του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Αθηνών, Πειραιώς και Δωδεκανήσου, επιβεβαιώνοντας την αυξανόμενη τάση και το ενδιαφέρον που εκδηλώνεται για τη συγκεκριμένη πράξη.

Και είναι πολλοί οι λόγοι για κάτι τέτοιο: αφενός έχει παγώσει η αγορά ακινήτων, αφετέρου τα ακίνητα έχουν επιβαρυνθεί με τεράστιους φόρους, χώρια τα έξοδα διατήρησής τους με τα «χαράτσια» αν πρόκειται για σπίτια, ενώ τυχόν αλλαγή στην κλίμακα των τεκμηρίων για ένα ακίνητο σημαίνει πρόσθετη επιβάρυνση, που για πολλούς είναι δυσβάσταχτη. Αποφεύγοντας, λοιπόν, τις άλλες οδούς, της «δωρεάς» στο Δημόσιο ή του συμψηφισμού, αφού είναι περισσότερο χρονοβόρες και απαιτούν μεγαλύτερη γραφειοκρατική διαδικασία, ιδιοκτήτες που δεν έχουν καν το περιθώριο να περιμένουν μήπως και πουλήσουν το ακίνητό τους, ως ύστατη λύση, το «εγκαταλείπουν» με τελικό αποδέκτη το Δημόσιο.

Οι υποθέσεις που εντοπίσαμε δεν είναι πολλές, παραμένουν ωστόσο σημαντικές, αφού οι υπηρεσίες για πρώτη φορά ασχολήθηκαν με παρόμοιο θέμα, καθώς δεν θυμούνται ανάλογες πράξεις στο παρελθόν. Στο Εμμισθο Υποθηκοφυλακείο Αθηνών έχουν μέχρι σήμερα χειριστεί δύο τέτοιες υποθέσεις αφορούσαν οικόπεδα. Επιπλέον στον Σύλλογο των Συμβολαιογράφων το τελευταίο διάστημα έχουν διαχειριστεί τρεις τέτοιες υποθέσεις. «Πολλοί μάλιστα συμβολαιογράφοι δεν γνωρίζουν ότι πρέπει να πάρουν εντολή για τη συγκεκριμένη πράξη», όπως μας είπε η αρμόδια υπάλληλος, με αποτέλεσμα, αν έχουν συνταχθεί παρόμοιες πράξεις χωρίς την εντολή που απαιτείται, να μην μπορεί ο Σύλλογος να διαπιστώσει τον ακριβή αριθμό τους…

Ανάμεσα στα ακίνητα που έχουν παραχωρηθεί στο Δημόσιο με αυτόν τον τρόπο, υπάρχουν ακόμη και σπίτια, όπως ένα μεγάλης αξίας νεοκλασικό που η συντήρησή του ήταν απαγορευτική, η εκμετάλλευσή του αδύνατη και η διατήρησή του ως περιουσιακού στοιχείου που δεν αποφέρει τίποτα ασύμφορη. Ως «δομική αλλαγή» περιγράφουν αυτό που συμβαίνει με τα ακίνητα οι άνθρωποι που γνωρίζουν, δεδομένης της παγιωμένης αντίληψης και νοοτροπίας περί επένδυσης στα ακίνητα που κυριαρχεί εδώ και χρόνια στην ελληνική κοινωνία. Και όπως μας λένε δεν αφορά ανθρώπους με τεράστια περιουσία, αλλά τη μεσαία τάξη, που ήδη δυσκολεύεται να τα φέρει βόλτα με τους λογαριασμούς, τους φόρους και τώρα βλέπει για ένα ακίνητο να αλλάζει φορολογική κλίμακα και κάνει ό,τι μπορεί για να σταματήσει να συσσωρεύει οφειλές. Τι ακριβώς σημαίνει αυτή η πράξη; «Στην ουσία είναι σαν να λες στο Δημόσιο “παραιτήθηκα της ιδιοκτησίας μου και έλα να πάρεις τη νομή”, και πλέον δεν θεωρείται ότι είναι δικό σου το ακίνητο», μας λένε συμβολαιογράφοι που έχουν έρθει αντιμέτωποι με το σχετικό ενδιαφέρον των ιδιοκτητών. Ετσι βγάζουν από πάνω τους τα βάρη ακινήτων που δεν μπορούν να αξιοποιήσουν…

ΠΗΓΗ: Εφημερίδα των Συντακτών