Ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο να υπάρξει τελικά παράταση της διαδικασίας για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων που ούτως ή άλλως μέχρι στιγμής «τρέχει με ρυθμούς χελώνας». Ένα μήνα μετά την έναρξη της διαδικασίας και ένα μήνα πριν αυτή τελειώσει, έχουν κατατεθεί λίγο περισσότερες από 30.000 αιτήσεις τακτοποίησης. Πολύ μακριά από το στόχο αν υπολογίσει κανείς ότι τα αυθαίρετα στη χώρα αγγίζουν και ίσως ξεπερνούν και το ένα εκατομμύριο. Η μέχρι τώρα «απόδοση» είναι και πολύ μακριά κι από τον εισπρακτικό στόχο που έχει θέσει η κυβέρνηση η οποία φιλοδοξεί να βάλει στα κρατικά ταμεία περίπου 600-700 εκατ. ευρώ μέχρι το τέλος της χρονιάς ενώ έως τώρα έχει εισπράξει περίπου 6 εκατ. ευρώ μόνο. Επίσης από μια πρόχειρη ανάλυση των έως τώρα δηλώσεων που έχουν γίνει προκύπτει ότι η πλειονότητα αυτών αφορούν επαγγελματικά αυθαίρετα και «ακριβές» αυθαίρετες κατοικίες.

Την ίδια στιγμή πάντως, είναι πιθανό κι όσοι ενταχθούν στην ρύθμιση τακτοποίησης να βρεθούν στον αέρα πληρώνοντας ένα πρόστιμο που ουσιαστικά δεν θα τους νομιμοποιήσει το σπίτι. Κι αυτό είναι ανοιχτό να συμβεί καθώς η τροπολογία που πέρασε στο νομοσχέδιο σύμφωνα με την οποία δίνεται η δυνατότητα ώστε το 95% των εσόδων του Πράσινου Ταμείου (οι πόροι του προέρχονται από τα πρόστιμα ημιυπαιθρίων, αυθαιρέτων, από το εμπόριο ρύπων κι από τα περιβαλλοντικά πρόστιμα) να καταλήγουν στον τακτικό προυπολογισμό. Σύμφωνα με τη νομολογία του ΣτΕ τα πρόστιμα από αυθαίρετα και ημιυπαίθριους πρέπει να πάνε για έργα ανάπλασης που θα αποκαταστήσουν την περιβαλλοντική ζημιά που έχει προκληθεί από τις αυθαίρετες κατασκευές. Αυτό τώρα αλλάζει κι έτσι είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο να μπλοκαριστεί νομικά η ρύθμιση τακτοποίησης. Πάντως ο υπουργός εμφανίστηκε καθησυχαστικός σχετικά με το ενδεχόμενο αυτό λέγοντας ουσιαστικά ότι «το ΣτΕ αντιλαμβάνεται τις ανάγκες της χώρας», στέλνοντας έτσι κι ένα μήνυμα προς τους δικαστές. Σε κάθε περίπτωση πάντως, το περιβάλλον και η προστασία του περνάει σε δεύτερη μοίρα λόγω της οικονομικής κατάστασης της χώρας αν κι ο κ. Παπακωνσταντίνου δήλωσε στα μέσα της εβδομάδας ότι θα ενταχθούν άμεσα έργα αξίας 37 εκατ. σε 14 περιοχές (απαλλοτριώσεις, κοινόχρηστοι χώροι κ.ά.) και άλλα έργα αξίας 58 εκατ. σε 32 περιοχές που θεωρούνται ώριμα να υλοποιηθούν. Επιπλέον θα χρηματοδοτηθούν έως το τέλος του έτους με ένα εκατ. οι 28 φορείς διαχείρισης.

Σημαντική βελτίωση στην πανευρωπαϊκή κατάταξη των χωρών με βάση το συνολικό κόστος αγοραπωλησιών κατοικιών καταγράφει η Ελλάδα, μετά τη μείωση του φόρου μεταβίβασης σε 3% από τις αρχές του 2014. Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία που επιμελείται η Global Property Guide, η Ελλάδα βρίσκεται πλέον στην 20ή θέση επί συνόλου 40 χωρών, με βάση το κόστος αγοραπωλησιών υφιστάμενων (μεταχειρισμένων) κατοικιών, όταν πριν από ένα χρόνο, καταλάμβανε την 9η θέση της σχετικής λίστας. Ειδικότερα, το συνολικό κόστος διαμορφώνεται σήμερα σε 9,65% κατά μέσο όρο, έναντι 15,47% πριν από ένα χρόνο, όταν ακόμα ο συντελεστής του φόρου μεταβίβασης διαμορφωνόταν σε 8% για τα πρώτα 20.000 ευρώ αξίας και σε 10% για το υπόλοιπο ποσό. Το εν λόγω ποσοστό αφορά τη συνολική επιβάρυνση που προκύπτει επί της συνολικής αξίας του προς μεταβίβαση ακινήτου. Αφορά μεταχειρισμένες κατοικίες και περιλαμβάνει, εκτός από τον φόρο μεταβίβασης, αμοιβές μεσίτη, νομικά/συμβολαιογραφικά έξοδα και τέλη εγγραφής στο κτηματολόγιο/υποθηκοφυλακείο.

Το υψηλότερο κόστος αγοραπωλησιών ακινήτων διαθέτει η Ρωσία με 25% της συνολικής αξίας του ακινήτου, ενώ ακολουθεί η Ιταλία με 22,6%. Η Κύπρος παραμένει στην 8η θέση της κατάταξης με κόστος 16%, ενώ έπονται η Γερμανία, η Πορτογαλία και η Ισπανία που συμπληρώνουν την πρώτη δεκάδα, με κόστη της τάξεως του 14,84%, 14,42% και 13,5% αντίστοιχα. Στον αντίποδα, το χαμηλότερο κόστος διαθέτουν η Ισλανδία και η Δανία με μόλις 2,91% και 3,04% αντίστοιχα.


Ακόμα κι έτσι βέβαια, η φορολογική επιβάρυνση δεν είναι καθόλου χαμηλή στην Ελλάδα, καθώς δεν υπολογίζονται ούτε ο φόρος υπεραξίας 15% (μείον τον συντελεστή απομείωσης) που ενδεχομένως να κληθεί να καταβάλει ο ιδιοκτήτης κατά τη μεταπώληση του ακινήτου (ο φόρος υπολογίζεται στη διαφορά μεταξύ της αξίας κτήσης και της αξίας μεταπώλησης), αλλά ούτε φυσικά και οι φόροι κατοχής του ακινήτου, δηλαδή ο Ενιαίος Φόρος Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) και πιθανώς και ο ΦΑΠ, εφόσον η αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας του φορολογούμενου ξεπερνά τις 300.000 ευρώ. Με την προσθήκη και των συγκεκριμένων επιβαρύνσεων, είναι δεδομένο ότι η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα ακριβότερα φορολογικά συστήματα ακινήτων παγκοσμίως.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της ΠΟΜΙΔΑ, στο πλαίσιο σχετικής μελέτης της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (UIPI), επί συνόλου 22 χωρών, η Ελλάδα είναι η μία από τις μόλις έξι χώρες που φορολογούν την αξία των ακινήτων αθροιστικά και όχι αυτοτελώς για κάθε ακίνητο και μάλιστα με ανώτατο συντελεστή που μπορεί να ξεπεράσει εύκολα το 1% της αξίας της περιουσίας του φορολογούμενου. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Γερμανία ο φόρος περιουσίας δεν ξεπερνά το 0,35% της αξίας των ακινήτων, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο, δεν επιβάλλεται φόρος περιουσίας, αλλά μόνο αυξημένα δημοτικά τέλη.

Αντίστοιχα, στη Γαλλία, ο φόρος περιουσίας υπολογίζεται με βάση ένα κλάσμα του τεκμαρτού μισθώματος, ενώ ο επιπλέον φόρος αλληλεγγύης υπολογίζεται μεν στο σύνολο της περιουσίας του κάθε φορολογούμενου, αλλά έχει αφορολόγητο όριο 800.000 ευρώ και κλιμακώνεται στη συνέχεια με συντελεστές από 0,5% έως 1% (ανώτατος).