Πέμπτη, 21 Νοέμβριος 2024 15:13

Πριν ξεσπάσει η κρίση, οι περισσότεροι άνθρωποι όταν μιλούσαν για την οικονομία είχαν ως μόνιμη επωδό την φράση: "συγγνώμη δεν καταλαβαίνω απο οικονομικά". Φυσικά, απο καιρού εις καιρόν υπήρχαν μερικά διαλλείματα. Ετσι κάθε φορά που ένα μείζον οικονομικό γεγονός εμφανίζονταν, ξεφύτρωναν αίφνης εκατοντάδες χιλιάδες "ειδικοί" οι οποίοι μπορούσαν να "αναλύσουν" με ευκολία τους δυσνόητους χρηματιστηριακούς όρους, να "επιχειρηματολογήσουν" για την αγορά χρέους και να εξάρουν τα επενδυτικά οφέλη απο μία επένδυση σε κάποιο ακίνητο. Ξεδίπλωναν τις "γνώσεις" τους με τη σιγουριά του πιο φαντικού ιερέα, με την ευγγλωτία του πιο δεινού ρήτορα και την κατανόηση του πιο ευαίσθητου κοινωνικού λειτουργού. Η κριση σίγουρα άλλαξε τα πάντα: όλοι μας καταλάβαμε ότι η οικονομία είναι η καθημερινότητά τους:πόσα εισπράττουμε, πόσα ξοδεύουμε, πόσα μας λείπουν. Όσο μάλιστα βρίσκονταν πιο βαθειά στην δίνη της κρίσης, πρόσθεταν και άλλες παραμέτρους όπως: πόσο εύκολα και σε ποιά τιμή μπορεί να πουληθεί το χωραφάκι στο χωριό, πως θα βρεθούν τα χρήματα για τις σπουδές του παιδιού που τελειώνει το Λύκειο, πως θα γίνει να πληρώνει λιγότερα για το δάνειο... Και έτσι κατάλαβαν ότι η οικονομία είναι η ίδια τους η ζωή. Μόνο που κάποιοι προκειμένου να εμφανιστούν σπουδαίοι, χρησιμοποιούν περισπούδαστους όρους για να περιγράψουν απλά, καθημερινά πράγματα. Ακολουθώντας το μονοπάτι της απλότητας μπορεί πλέον να καταλάβει και να προβλέψει το αύριο χωρίς να είναι ειδικός και να φανταστεί τη ζωή του σε αυτό. Θέλετε ένα παράδειγμα; Τα κόκκινα δάνεια. Οι περισσότεροι συνειδητοποιούν σιγά σιγά τι σημαίνουν και πόσο μπορεί να αλλάξουν την καθημερινότητα τους. Όμως λιγότεροι συνειδητοποιούν το ευρος των επιπτώσεων που μπορεί να σηματοδοτούν αυτές οι δύο λέξεις. Αν όμως είχαν τη δυνατότητα να βρεθούν και να συζητήσουν με τον υποθηκοφύλακα του χωριού τους, τότε θα καταλάβαιναν ότι οι δύο αυτές λέξεις στην περίπτωση της Ελλάδας θα πρέπει να συνοδεύονται και απο δύο ακόμα: έγκλημα και αρπαγή. Πριν λίγο καιρό σ ένα νησί των Κυκλάδων και βρέθηκα σε μία χαλαρή συζήτησ με τον υποθηκοφύλακαέσκασε η "μπόμπα": ξέρεις πόσες υποθήκες έχουν μπεί σε ακίνητα του νησιού μέσα σε 10 χρόνια; με ρώτησε. Δεν περίμενε να του απάντήσω. Πάνω απο 3.500 χιλιάδες είπε. Ξέρεις πόσες υποθήκες ειχαν μπεί απο το 1870 έως το 1995; Κάτι παραπάνω απο 1.000, απάντησε ο ίδιος. Και αυτοί οι απλοί αριθμοί που αντιπροσωπεύουν σπίτια, χωράφια και οικόπεδα, φτάνουν για να συνειδητοποιήσει κανείς την εγκληματική πρακτική των τραπεζιτών αλλά και εκείνων που θεσμικά ήταν επιφορτισμένοι για να ελέγχουν αν τηρούν τις νόμιμες διαδικασίες. Αλλά οι αριθμοί αυτοί αν τους συνδυάσει κανείς με τα "κοράκια", τους πλειστηριασμούς και τους επενδυτές, φτάνουν για να προβλέψει τον θανάσιμο κίνδυνο που απειλεί την και τον καθένα ξεχωριστά, που έχει δανειστεί με εγγύηση κάποιο ακίνητο. Και σήμερα ο κίνδυνος να αλλάξει βίαια, προσχεδιασμένα και στυγνά το ιδιοκτησιακό καθεστώς ολόκληρων περιοχών, όχι μόνο τουριστικών αλλά και αγροτικών, δεν είναι καθόλου μακρυνό. Στην περίπτωση του δικού μου νησιού όπως τα υπολόγισα, αυτή η απειλή επικρέμεται πάνω στο 30% περίπου του κτιριακού αποθέματος και γύρω στο 10-20% της γης. Αν το καλοσκεφτεί κανείς, πρόκειται για μία κατάσταση που ξεπερνά τα στενά όρια μίας οικονομικής συναλλαγής. Τι άλλο χρειάζεται για να σκεφτεί και να συνειδητοποιήσει τι σημαίνει για έναν τόπο να εμφανιστούν απο το πουθενά νέοι "ιδιοκτήτες" οι οποίοι η μοναδική σχέση που έχουν με το χώμα και την ιστορία του είναι ...το γεμάτο πορτοφόλι και οι κορακοπαρέες. Και όσοι πιστεύουν ότι αυτό αφορά μόνο τα «κόκκινα», πλανώνται πλάνην οικτρά. Αργά ή γρήγορα τα επιτόκια θα ανέβουν και θα συμπαρασύρουν τις δόσεις και τότε θα έλθει η επόμενη γενιά των κοκκινισμένων. Οι κοκκινισμένοι της επόμενης γενιάς –ο διαχωρισμός δεν είναι χρονικός, αλλά σημειολογικός- θα κληθούν να επιβιώσουν σε ένα περιβάλλον –νομικό και διαχειριστικό-ανάλογο με εκείνο που βλέπουμε στις αμερικάνικες ταινίες όπου οι άνθρωποι ξεσπιτώνονται σε μία νύκτα. Και τότε κανείς δεν θα υπάρχει για να υπερασπιστεί ούτε τον ίδιο ούτε και τον τόπο.

Πέμπτη, 21 Νοέμβριος 2024 15:13

Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, αυτή τη στιγμή στα... αζήτητα βρίσκονται 180 με 200 χιλιάδες κατοικίες ενώ, αν προστεθούν και τα προς ενοικίαση ακίνητα που είναι άδεια, ο αριθμός μπορεί να φτάσει στα 500 χιλιάδες διαμερίσματα. Το ίδιο συμβαίνει στα γραφεία και καταστήματα, όπου έχουν κλείσει ή συρρικνωθεί χιλιάδες επιχειρήσεις.

Συγκεκριμένα στην αγορά κατοικίας οι πιέσεις προκλήθηκαν απο το γεγονός ότι

, • Πολλοί ξένοι που δούλευαν στην Ελλάδα έχουν φύγει.

• Πολλά Ελληνόπουλα (~ 450.000) μετανάστευσαν σε αναζήτηση εργασίας.

• Πολλοί νέοι επιστρέφουν στο σπίτι των γονέων, λόγω οικονομικής αδυναμίας.

• Τα δημογραφικά της χώρας είναι αρνητικά επί σειράν ετών (μείωση γεννήσεων) και τούτο έχει πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις σε όλη την πορεία της χώρας μας.

Ταυτόχρονα, τα χιλιάδες λουκέτα ρήμαξαν την αγορα επαγγελματικών χώρων σε όλη την Ελλάδα.Και σε όλα αυτά προστίθεται η υπερφορολόγηση της ακίνητης περιουσίας -τόσο σε επίπεδο κατοχής όσο και σε επίπεδο εισοδήματος που αποδίδουν-που καθιστά για τους περισσότερους έλληνες ασύμφορη την κατοχή ακινήτων. Και φυσικά δεν μπορεί να αγνοεί κανείς και την δραματική συρρίκνωση των εισοδημάτων και τα υψηλά επίπεδα ανεργίας.Σημειώνεται ότι το διαθέσιμο εισόδημα έχει μειωθεί σε 29,7 δισ. ευρώ (γ΄ τρίμηνο του 2016) από 43,7 δισ. ευρώ (γ’ τρίμηνο του 2008) . Ταυτόχρονα , έχει αυξηθεί το ποσοστό των χαμηλόμισθων εργαζομένων, με καθαρές μηνιαίες αποδοχές κάτω των 700 ευρώ, σε 38,8% το 2016 (από 13,1% το 2009) και έχει μειωθεί κατά περίπου 4 ποσοστιαίες μονάδες το ποσοστό για αποδοχές μεταξύ 700-899 ευρώ (23,6% το 2016, από 27,3% το 2009). Παράλληλα, έχει μειωθεί, κατά το ήμισυ περίπου, το ποσοστό των εργαζομένων με καθαρές μηνιαίες αποδοχές μεταξύ 900-1.300 ευρώ, το οποίο ανέρχεται σε 17,6% το 2016 (από 35,7% το 2009).  Ο δείκτης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού αυξήθηκε από 27,7% το 2010 σε 35,7% το 2015. Το μεγαλύτερο ποσοστό εντοπίζεται στους ανέργους και, μάλιστα, αυξήθηκε την περίοδο 2010-2015 κατά 14,3%. Το ποσοστό φτώχειας στους μισθωτούς εργαζομένους αυξήθηκε μετά το 2011, και το 2015 βρίσκεται κοντά στο 18% ενώ εξαίρεση αποτελούν μόνο οι συνταξιούχοι, οι οποίοι παρουσιάζουν μείωση της τάξης των 2,2 ποσοστιαίων μονάδων μεταξύ 2010-2015. Όσον αφορά την εξέλιξη της οικονομικής ανισότητας προκύπτει αύξηση κατά την περίοδο 2010-2015 της τάξης του 38,3%. Όξυνση της ανισότητας παρατηρείται σε όλες τις κοινωνικοοικονομικές ομάδες του πληθυσμού, με εξαίρεση τους δημόσιους υπαλλήλους και τους συνταξιούχους. Ιδιαίτερα ανησυχητική ωστόσο κρίνεται η εκρηκτική αύξηση της ανισότητας μεταξύ των ανέργων, η οποία αποδίδεται στη μείωση του αριθμού των δικαιούχων επιδόματος ανεργίας σε συνδυασμό με την εκτόξευση της μακροχρόνιας ανεργίας. Η ανισότητα στη χώρα μας θα ήταν οξύτερη χωρίς τις κοινωνικές μεταβιβάσεις και ειδικά τις συντάξεις.Φυσικά,δεν θα πρέπει να αγνοεί κανείς και τον ρόλο των τραπεζών οι οποίες έχουν κατεβάσει τα γκισέ τους στους μικρομεσαίους δημιουργώντας πιστωτική ασφυξία που φυσικά με την σειρά της αντανακλάται στην αγορά ακινήτων.

Πέμπτη, 21 Νοέμβριος 2024 15:13

Με λιγότερους εργαζόμενους και με  μεγαλύτερη εργασιακή ανασφάλεια η αγορά ακινήτων οδηγείται στην απόλυτη απαξίωση και στα χέρια των κορακιών και των τοκογλύφων. Αυτο το απλό συμπέρασμα που είναι πλέον κοινός τόπος στον κάθε ελληνα αγνοούν επιδεικτικά οι δανειστές και η Κυβέρνηση δεν φαίνεται διατεθειμένη να κάνει το παραμικρό για να το αντιμετωπίσει.Το αντίθετο μάλιστα: το ενισχύει. Μάλιστα ούτε και τα επίσημα στοιχεία δεν την ταρακουνούν. Φθίνουσα πορεία έχει από το 2010 το εργατικό δυναμικό της χώρας ακολουθώντας τη μείωση του πληθυσμού των ατόμων ηλικίας άνω των 15 ετών. Μάλιστα, από το συγκεκριμένο έτος και μετά, μειώνεται και ως ποσοστό του συνολικού πληθυσμού, ενώ από το 1981 έως και το 2009, το εργατικό δυναμικό αυξανόταν. Αυτό προκύπτει από την έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ για την περίοδο 1981- 2015, από την οποία συνάγονται επίσης τα εξής: Έως και το 2009, οι ετήσιες μεταβολές στο πλήθος των απασχολουμένων και των ανέργων κυμαίνονται σε επίπεδα κάτω των 100.000 ατόμων. Από το 2010, οι μεταβολές είναι μεγαλύτερες, με έντονη αύξηση των ανέργων και αντίστοιχη μείωση του απασχολουμένων. Η τάση αυτή κορυφώνεται το 2013, ενώ τα επόμενα δύο χρόνια, η κατάσταση στην αγορά εργασίας παρουσιάζει μικρή βελτίωση. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της περιόδου 1981- 2015 είναι η διευρυνόμενη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας και η συνεπακόλουθη αύξηση της συμμετοχής τους στην απασχόληση. Αντίθετα, η συμμετοχή των ανδρών μειώνεται, με αποτέλεσμα τη συνεχή συρρίκνωση των διαφορών μεταξύ τους. Από αυτή την άποψη, η οικονομική κρίση είχε μεγαλύτερο αντίκτυπο στους άνδρες, καθώς κατά την περίοδο 2009- 2015 το ποσοστό απασχόλησης των ανδρών υποχώρησε κατά 13% έναντι 6% των γυναικών. Πολύ σημαντική είναι η άνοδος του επιπέδου εκπαίδευσης του εργατικού δυναμικού. Το 1981, το 67% του εργατικού δυναμικού ήταν, το πολύ, απόφοιτοι δημοτικού, ενώ μόλις το 8% κατείχε τίτλο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το 2015, η κατάσταση έχει αντιστραφεί και τα ποσοστά διαμορφώνονται στο 13% και 32%, αντίστοιχα. Παρόμοια αύξηση παρατηρείται και στο ποσοστό των ατόμων που έχουν ολοκληρώσει την ανώτερη δευτεροβάθμια ή μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Πέμπτη, 21 Νοέμβριος 2024 15:13

Τουλάχιστον 500.000 υπολογίζεται ότι είναι τα κενά κτίσματα κάθε ηλικίας σε πανελλαδικό επίπεδο, μέγεθος που αναμένεται να λειτουργήσει σαν βαρίδι για την ανάταξη του κλάδου των ακινήτων, ακόμα και όταν η οικονομία ανακάμψει. Ο αριθμός αυτός αφορά τόσο τα απούλητα ακίνητα, τα οποία εκτιμάται ότι ανέρχονται σε 200.000 και στα οποία περιλαμβάνονται νεόδμητα και μεταχειρισμένες κατοικίες, όσο και τα ξενοίκιαστα ακίνητα, όπως επίσης και τα εγκαταλελειμμένα που έχουν προκύψει ως αποτέλεσμα των «λουκέτων» χιλιάδων επιχειρήσεων και καταστημάτων. Τα ακίνητα ερημώνουν και για μια σειρά άλλων παραγόντων που σχετίζονται με την οικονομική κρίση, όπως π.χ. η αναχώρηση πολλών χιλιάδων Ελλήνων στο εξωτερικό για αναζήτηση εργασίας, όπως επίσης και η επιστροφή πολλών νέων στην πατρική στέγη καθώς δεν αντέχουν οικονομικά να συντηρήσουν την κατοικία στην οποία μένουν. Επίσης, «έχουν αναχωρήσει πολλοί ξένοι που εργάζονταν στην Ελλάδα, λόγω έλλειψης απασχόλησης στη χώρα μας, ενώ παράλληλα άλλοι Ελληνες έχουν επιστρέψει στα χωριά τους λόγω της κρίσης. Δεν θα πρέπει να υποτιμούμε και τον παράγοντα του δημογραφικού με συνεχείς μειωτικές τάσεις του πληθυσμού της χώρας μας, που επίσης λειτουργεί αρνητικά για την πορεία της ζήτησης, τόσο τη σημερινή όσο και τη μελλοντική. Οι εξελίξεις αυτές, σε συνδυασμό και με τις μεγάλες εισοδηματικές απώλειες των νοικοκυριών (πτώση αμοιβών κατά τουλάχιστον 25%, ανεργία, μείωση συντάξεων και εφάπαξ, αύξηση φορολογίας), συνεπάγονται ότι η οικοδομική δραστηριότητα, η οποία ήδη έχει υποχωρήσει κατά 95% από το 2007 μέχρι σήμερα, δύσκολα θα ανακάμψει σύντομα. Το κόστος ανέγερσης νέων οικοδομών ανέρχεται σήμερα σε περίπου 950 ευρώ/τ.μ., ενώ αν προστεθεί η αξία του οικοπέδου και κάποιο ελάχιστο επιχειρηματικό κέρδος, είναι δεδομένο ότι η ανέγερση νέων οικοδομών είναι επί της ουσίας οικονομικά ασύμφορη. Αλλωστε, οι τιμές έχουν υποχωρήσει κατά 42% κατά μέσον όρο μέχρι σήμερα, ενώ σε πολλές περιπτώσεις, ιδίως μεγάλων διαμερισμάτων σε καλές περιοχές, οι απώλειες αγγίζουν ακόμα και το 60% σε σχέση με το 2008.