Ανασφάλεια των μικρομεσαίων για το ασφαλιστικό

Ανασφάλεια ως προς τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα και επικίνδυνη χαλάρωση της ασφαλιστικής συνείδησης προκύπτει από την έρευνα που διεξήγαγε το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ σε συνεργασία με την εταιρία  MARC για την καταγραφή των απόψεων των μικρών επιχειρηματιών σε σχέση με την κατάσταση του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης και τις προοπτικές του, μετά την υπογραφή του Μνημονίου και την ψήφιση του νέου ασφαλιστικού νόμου. Η έρευνα διεξήχθη σε πανελλαδικό δείγμα 960 πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων (με προσωπικό από 0 – 49 άτομα) από τις 15 έως 28 Ιουλίου 2010 ενώ ένα από τα βασικά συμπεράσματα είναι επίσης ότι 4 περίπου στους 10 ασφαλισμένους αδυνατούν να καταβάλουν με συνέπεια τις εισφορές τους στον ΟΑΕΕ.
Σύμφωνα με τη ΓΕΣΕΒΕ, τα ευρήματα της έρευνας έχουν ως εξής:
1.Πάνω από 8 στους 10 ερωτηθέντες επιχειρηματίες (84,5%), δηλώνουν ανασφάλεια όσον αφορά τα συνταξιοδοτικά τους δικαιώματα, με τα ποσοστά να ξεπερνούν το 90% στις μικρότερες ηλικίες ασφαλισμένων (18-39 ετών). Αξίζει να αναφερθεί ότι στην προηγούμενη έρευνα τον Φεβρουάριο του 2010 , το ποσοστό των ερωτηθέντων που θεωρούσε ασφαλή τα συνταξιοδοτικά του δικαιώματα ανερχόταν στο 20% για να μειωθεί στο ήμισυ (10,6%) λίγους μήνες αργότερα.
2.Σε σχέση με τις προοπτικές συνταξιοδότησής τους μετά και την ψήφιση του νέου ασφαλιστικού νόμου, η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρηματιών (οι 8 στους 10) θεωρούν ότι αυτές είναι χειρότερες, ενώ μόνο το 3,3% πιστεύει ότι είναι καλύτερες. Αξίζει, επιπλέον, να τονιστεί ότι εκτός από τις νεαρότερες ηλικίες που αναμένουν επιδείνωση, ιδιαίτερα απαισιόδοξοι εμφανίζονται και οι επιχειρηματίες από 50 έως 59 ετών, που βρίσκονται κοντά στο όριο συνταξιοδότησής τους.
3. Έντονη δυσαρέσκεια εμφανίζεται αναφορικά με τις παροχές και τις συντάξεις του Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών σε σχέση με τις καταβαλλόμενες εισφορές. Συγκεκριμένα, πάνω από 3 στους 4 επιχειρηματίες θεωρούν τις παροχές μάλλον ή εντελώς ανεπαρκείς, ενώ μόλις το 12,3% τις θεωρεί μάλλον ή αρκετά ικανοποιητικές. Είναι ενδεικτικό ότι 1 στους 2 επιχειρηματίες χαρακτηρίζει τις παροχές και τις συντάξεις του ΟΑΕΕ ως εντελώς ανεπαρκείς σε σχέση με τις εισφορές που καταβάλλει.
4. Η ανασφάλεια για το μέλλον και η δυσαρέσκεια σε σχέση με τις παροχές του ΟΑΕΕ έχει οδηγήσει ένα σημαντικό κομμάτι των μικρών επιχειρηματιών στην αναζήτηση εναλλακτικών μεθόδων για την εξασφάλιση μελλοντικού εισοδήματος. Έτσι, σχεδόν το 20% των ερωτηθέντων επιχειρηματιών δηλώνει ότι έχει καταφύγει στην ιδιωτική ασφάλιση, το 13% στην αγορά ακίνητης περιουσίας και το 12,7% σε άλλες μορφές αποταμίευσης (π.χ. καταθέσεις, αμοιβαία κεφάλαια κλπ).
5. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι σχεδόν 7 στους 10 ερωτηθέντες δηλώνουν ότι θα προτιμούσαν να είναι προαιρετική η εγγραφή στον ΟΑΕΕ και όχι υποχρεωτική. Αν, μάλιστα, ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι τα ποσοστά υπέρ της προαιρετικής εγγραφής στον ΟΑΕΕ εμφανίζονται πολύ υψηλότερα στις μικρότερες και πιο παραγωγικές ηλικίες, τότε προδιαγράφεται μια τάση πλήρους απαξίωσης της Δημόσιας και Κοινωνικής Ασφάλισης.
Τα παραπάνω ευρήματα οδηγούν στην εξαγωγή ορισμένων βασικών συμπερασμάτων. Πρώτον, η ανασφάλεια για το μέλλον και η απαισιοδοξία για τις προοπτικές συνταξιοδότησης πλήττει την ίδια την επιχειρηματικότητα. Αυτό συμβαίνει διότι το καθεστώς Κοινωνικής Ασφάλισης αποτελεί έναν από τους προσδιοριστικούς παράγοντες στην απόφαση ενός ατόμου να ξεκινήσει ή όχι επιχειρηματική δραστηριότητα, όπως έδειξε σχετική έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2007. Επομένως, η ανασφάλεια για το μέλλον και οι πενιχρές παροχές, που λειτουργούν ως αποτρεπτικοί παράγοντες για την έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας, πλήττουν κυρίως την νεανική, και κατά κανόνα πιο καινοτόμο, επιχειρηματικότητα.
Ένα δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι η ανασφάλεια για το μέλλον οδηγεί ένα μέρος των επιχειρηματιών σε επενδύσεις εκτός της επιχείρησής τους (ιδιωτική ασφάλιση, αγορά ακινήτων κλπ), όπως φάνηκε και από τα ευρήματα της έρευνας. Έτσι, οι επιχειρηματίες δεν προχωρούν σε παραγωγικές επενδύσεις για τη βελτίωση της παραγωγικότητας και της κερδοφορίας των επιχειρήσεων τους, Επομένως, σπαταλούνται πόροι που θα μπορούσαν να αυξήσουν την απασχόληση και να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.
Τέλος, τα παραπάνω ευρήματα συνηγορούν στο γεγονός της περαιτέρω χαλάρωσης της ασφαλιστικής συνείδησης των μικρών επιχειρηματιών στη χώρα μας. Σε περίπτωση που δεν αντιμετωπιστεί άμεσα από την κυβέρνηση το ζήτημα αυτό, είναι πολύ πιθανό να κυριαρχήσει η τάση απαξίωσης του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης και να δημιουργηθούν συνθήκες κατάρρευσης του ΟΑΕΕ, ο οποίος ας σημειωθεί ότι έχει και τη χαμηλότερη κατά κεφαλή επιχορήγηση σε σύγκριση με τους υπόλοιπους ασφαλιστικούς φορείς.
Ένας άσχημος οιωνός για την προοπτική του ΟΑΕΕ είναι το γεγονός ότι 4 περίπου στους 10 ασφαλισμένους αδυνατούν να καταβάλουν με συνέπεια τις εισφορές τους.  Πέρα από το καθεστώς των ευνοϊκών ρυθμίσεων στις οποίες έχει προχωρήσει η κυβέρνηση είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη εξορθολογισμού της λειτουργίας του ΟΑΕΕ. Το πρώτο βήμα θα ήταν, η στελέχωση του ΟΑΕΕ δεδομένου ότι την επόμενη τριετία το 50% των απασχολουμένων σε αυτό θα συνταξιοδοτηθεί. Δεύτερον, η κατάρτιση ενός αξιόπιστου μητρώου ασφαλισμένων, στο οποίο θα αναδεικνύονταν και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων. Ένα τέτοιο μητρώο ασφαλισμένων θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για την αναθεώρηση του τρόπου υπολογισμού και καταβολής των εισφορών. Πιστεύουμε ότι αυτά είναι τα πρώτα αναγκαία βήματα για να αποκατασταθεί η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ των ασφαλισμένων και του ΟΑΕΕ, έτσι ώστε να μειωθεί δραστικά το ποσοστό εκείνων των ασφαλισμένων που δεν είναι συνεπείς στην καταβολή των εισφορών. Συνημμένη η έρευνα.