Στα ύψη οι δαπάνες στέγασης

Νέα μέτρα στήριξης φέρνει το ράλι των τιμών στην ενέργεια, που είναι πρώτο θέμα σήμερα στην ατζέντα του Eurogroup και το οποίο η κυβέρνηση επιχείρησε να υποβαθμίσει θεωρώντας ότι έχει τον έλεγχο του κύματος ακρίβειας που σαρώνει την αγορά, για ένα πρόβλημα που δεν θα είναι παροδικό αλλά θα συνεχίζει να καίει τα εισοδήματα των νοικοκυριών τουλάχιστον μέχρι τον Απρίλιο του 2022.Το οικονομικό επιτελείο, εμφανώς θορυβημένο από τις εκτιμήσεις των διεθνών αναλυτών, προσπαθεί να βρει άμεσες λύσεις λίγο πριν ξεκινήσει η χειμερινή περίοδος και ανάψουν τα καλοριφέρ που θα κορυφώσει τη δυσαρέσκεια των καταναλωτών από τις αυξήσεις-σοκ στα τιμολόγια του ρεύματος, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.

Τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου είναι ήδη σε αναζήτηση δημοσιονομικού χώρου με τους θεσμούς για να χρηματοδοτηθούν οι πρόσθετες παρεμβάσεις. Σε πρώτο πλάνο βρίσκεται η αύξηση των πόρων για το επίδομα θέρμανσης, το οποίο χορηγείται βάσει εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων σε νοικοκυριά που χρησιμοποιούν για να ζεσταθούν πετρέλαιο θέρμανσης, φυσικό αέριο, καυσόξυλα και πέλετ. Το τελευταίο σχέδιο προβλέπει αύξηση του επιδόματος θέρμανσης στα 150 εκατ. ευρώ από 100 εκατ. ευρώ προκειμένου να περιοριστούν οι αυξήσεις στους λογαριασμούς του φυσικού αερίου.

Στο τραπέζι των συζητήσεων βρίσκεται και η διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων χορήγησης του επιδόματος ώστε οι επιδοτήσεις να πιάνουν και τα νοικοκυριά που ανήκουν στη μεσαία τάξη. Με τα σημερινά δεδομένα οι δικαιούχοι υπολογίζονται σε περίπου 700.000 και τα εισοδηματικά όρια κυμαίνονται από 12.000 ευρώ (ετήσιο συνολικό εισόδημα) για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, στα 20.000 ευρώ για το ζευγάρι και στα 22.000 ευρώ για μονογονεϊκές οικογένειες με προσαύξηση 2.000 ευρώ για κάθε προστατευόμενο τέκνο. Τα όρια αυτά είναι πιθανόν να διευρυνθούν κυρίως για τους καταναλωτές φυσικού αερίου.

Τα μέτρα αυτά θα προστεθούν στο πακέτο με τις επιδοτήσεις των λογαριασμών στο ρεύμα και στο φυσικό αέριο και την έκτακτη εισοδηματική ενίσχυση με τη μορφή μερίσματος που εξετάζεται για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, ώστε να καλύψουν ένα μέρος της επιβάρυνσης από τις ενεργειακές τους ανάγκες. Ολα τα νέα μέτρα θα αποτυπωθούν στο τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού που θα κατατεθεί στη Βουλή τον Νοέμβριο και τη δεδομένη χρονική στιγμή προσπαθούν στο Γενικό Λογιστήριο να κάνουν μια συνετή οικονομική διαχείριση του λογαριασμού για την ακρίβεια που έχει αρχίσει να φουσκώνει επικίνδυνα.

Παράλληλα στο πίσω μέρος του μυαλού του οικονομικού επιτελείου βρίσκονται οι πολιτικές αντιμετώπισης που θα θιγούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αφού τα σύννεφα έχουν πυκνώσει και εκεί και υπάρχει ήδη μεγάλη ανησυχία. Τα ζητήματα της «ενεργειακής ακρίβειας» και του πληθωρισμού θα είναι κεντρικά στη σημερινή συζήτηση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, ενώ ελληνικού ενδιαφέροντος είναι η συζήτηση για την απαγκίστρωση της Ελλάδας από την ενισχυμένη εποπτεία τον Ιούνιο του 2022, οπότε μέσα στο επόμενο 9μηνο που μεσολαβεί θα πρέπει να ολοκληρωθούν όλες οι «ουρές» στα προαπαιτούμενα που έχουν απομείνει.

Τα μέλη του Eurogroup θα ενημερωθούν από τον διευθυντή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER), Christian Zinglersen, για την κούρσα των τιμών στον ενεργειακό τομέα, ενώ η συζήτηση θα γίνει στη βάση των δραματικών σεναρίων των αναλυτών που προϊδεάζουν για έναν βαρύ χειμώνα. Ευρωπαϊκές πηγές αναφέρουν σχέδιο κατάρτισης «εργαλειοθήκης» μέτρων για την αντιμετώπιση των ανατιμήσεων καθώς η διεθνής τιμή φυσικού αερίου βρίσκεται σε επίπεδα-ρεκόρ στα 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα, όταν φέτος τον Απρίλιο ήταν στα 18 ευρώ.

Σε αυτό το πλαίσιο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το βασικό σενάριο με τις τιμές καυσίμων πάνω στις οποίες θα στηθεί το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού. Κι αυτό γιατί η εκτόξευση των τιμών στα καύσιμα ψαλιδίζει την ανάπτυξη και σε συνδυασμό με την υπόλοιπη ακρίβεια που πλήττει βασικά προϊόντα που απαρτίζουν το καλάθι της νοικοκυράς, παγώνει την κατανάλωση ενώ δημιουργεί αυξημένα εμπορικά ελλείμματα.

Καμπανάκι για την ακρίβεια έχει χτυπήσει ήδη το Δημοσιονομικό Συμβούλιο στη γνώμη του για το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2022 που κατατίθεται σήμερα στη Βουλή. Θεωρεί μεγάλη πηγή αβεβαιότητας τις τιμές της ενέργειας και σε συνδυασμό με την απουσία θετικών εκτιμήσεων για την εξέλιξη της πανδημίας καθιστούν επισφαλείς τις προβλέψεις για ανάπτυξη 4,5% το 2022 από 6,1% φέτος.

Στο υπουργείο Οικονομικών αναθεωρούν επί τα χείρω με το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού τις εκτιμήσεις για την ανάκαμψη σε σχέση με το Μεσοπρόθεσμο, καθώς δύο βασικοί κινητήρες της οικονομίας, επενδύσεις και εξαγωγές, θα πέσουν σε ταχύτητα. Ειδικότερα, συγκριτικά με το Μεσοπρόθεσμο οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη των βασικών μεγεθών το επόμενο έτος δείχνουν χαμηλότερο ρυθμό αύξησης των επενδύσεων στο 23,4% από 30,3% και των εξαγωγών στο 11,1% από 13,8%, αλλά επιτάχυνση της ανόδου των εισαγωγών στο 8,9% από 8,5%.

Την ίδια ώρα άκρως αποθαρρυντικές είναι οι προβλέψεις για τις εισπράξεις από την τουριστική βιομηχανία το 2022, αφού δεν θα ξεπεράσουν το 79% των εσόδων του 2019, παράγοντας εξίσου σημαντικός για την επιτάχυνση του ΑΕΠ. Για την ιδιωτική κατανάλωση που αποτελεί βασικό τροφοδότη του ΑΕΠ, η κύρια εστία κινδύνου έχει να κάνει με την εξέλιξη της πανδημίας, καθώς η πρόβλεψη για αύξηση κατά 2,9% στηρίζεται στην παραδοχή ότι η υγειονομική κρίση θα έχει τεθεί υπό πλήρη έλεγχο. Επιπλέον βασίζεται στην πτώση του ποσοστού ανεργίας στο 14,3% που αναμένεται να συνδράμει στην τόνωση της ιδιωτικής κατανάλωσης.