Δεν είναι λίγοι αυτοί που πιάνονται στην τσιμπίδα του και φορολογούνται για μεγαλύτερο εισόδημα από το πραγματικό τους επειδή διαμένουν σε ιδιόκτητη ή μισθωμένη ή δωρεά παραχωρούμενη κατοικία. Σε κάθε περίπτωση, η κατοικία στη οποία διαμένετε αποτελεί τεκμήριο το οποίο υπολογίζεται με βάση την επιφάνεια και την τιμή ζώνης στην οποία βρίσκεται.

Φέτος μάλιστα το τεκμήριο της κατοικίας θα είναι για ορισμένους πιο τσουχτερό γιατί για πρώτη φορά θα υπολογιστεί με βάση τις τιμές ζώνης που καθορίστηκαν τον Ιούνιο του 2018 και ενεργοποιήθηκαν την 1η Ιανουαρίου 2019. Πολλοί θα δουν τα τεκμήρια για την κατοικία ή τις κατοικίες τους να είναι αυξημένα κατά 40% λόγω των υψηλότερων αντικειμενικών αξιών που ισχύουν σήμερα.

Η ιδιοκατοικούμενη ή μισθωμένη ή δωρεάν παραχωρούμενη κύρια κατοικία καθώς και έως δύο δευτερεύουσες κατοικίες δηλώνονται στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης του 2020.

Για τη συμπλήρωση του πίνακα αυτού οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν τα εξής:

1. Κύρια κατοικία: Επιλέξτε το κίτρινο πλαίσιο που υπάρχει στο πεδίο συμπλήρωσης των στοιχείων της διεύθυνσης της κύριας κατοικίας. Θα εμφανιστεί ένας πίνακας, στον οποίο δίνεται η δυνατότητα επιλογής εμφάνισης είτε της περσινής εικόνας της δήλωσης του Ε1 είτε της εικόνας του Ε9. Επιλέξτε μια από τις δύο εικόνες. Στη συνέχεια θα πρέπει να επιλέξετε τα ακίνητα που χρησιμοποιήσατε το 2019 για τη διαμονή σας και να τα χαρακτηρίσετε ανάλογα. Δηλαδή να δηλώσετε αν είναι κύρια ή πρώτη δευτερεύουσα ή δεύτερη δευτερεύουσα. Στη συνέχεια, πρέπει να κάνετε επιβεβαίωση και να επιλέξετε «Μεταφορά στη Δήλωση», ώστε να μεταφερθούν και να αποτυπωθούν στον πίνακα 5.1 του Ε1. Εάν δεν εμφανίζονται στον πίνακα τα στοιχεία ενός ακινήτου που θέλετε να δηλώσετε, πρέπει να επιλέξετε «εισαγωγή νέου ακινήτου» και να καταχωρίσετε όλα τα στοιχεία του ακινήτου.

2. Νέα κατοικία: Σε περίπτωση που αλλάξατε κύρια κατοικία μέσα στο 2019, πρέπει, κατά τη συμπλήρωση του πίνακα 5.1, να επιλέξετε και πάλι το κίτρινο πλαίσιο που υπάρχει στο πεδίο συμπλήρωσης των στοιχείων της διεύθυνσης της κύριας κατοικίας. Στη συνέχεια, πρέπει να εισαγάγετε τα στοιχεία της καινούργιας κύριας κατοικίας, να τη χαρακτηρίσετε, να την καταχωρίσετε και να επιλέξετε «Μεταφορά στη δήλωση». Χρειάζεται προσοχή στα μηνύματα που εμφανίζονται κατά την εισαγωγή των στοιχείων των ακινήτων.

3. Πώληση κατοικίας: Εάν κατά την επιλογή του κίτρινου πλαισίου στον πίνακα 5.1 εμφανιστούν 2 ακίνητα, εκ των οποίων το ένα έχει το έχετε πωλήσει τότε πρέπει να χαρακτηρίσετε ως κύρια κατοικία μόνο το ακίνητο στο οποίο ιδιοκατοικείτε και στη συνέχεια να επιλέξει «Μεταφορά στη δήλωση». Το ακίνητο που έχει πουληθεί δεν θα το χαρακτηρίσετε και επομένως αυτό θα διαγραφεί από τη δήλωση.

Έξτρα ΕΝΦΙΑ για χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων φέρνει η νέα αποκάλυψη των κρυμμένων τετραγωνικών μέτρων στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της ΚΕΔΕ ή στους δήμους. Σύμφωνα με την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, πολλοί φορολογούμενοι οι οποίοι έχουν τακτοποιήσει κλειστούς ημιυπαίθριους χώρους ή έχουν νομιμοποιήσει μια αυθαίρετη κατασκευή , σπεύδοντας τώρα να τα δηλώσουν στους δήμους για να αποφύγουν αναδρομικές χρεώσεις και πρόστιμα, διαπιστώνουν ότι δεν έχουν εμφανίσει τις επιφάνειες αυτές ούτε στο έντυπο Ε9. Μάλιστα υπάρχουν και περιπτώσεις τακτοποιημένων επιφανειών οι οποίες ενώ έχουν δηλωθεί στον οικείο δήμο δεν έχουν αποτυπωθεί στο Ε9. Οι ιδιοκτήτες που διορθώνουν τώρα την εικόνα των ακινήτων τους και στο Περιουσιολόγιο βρίσκονται αντιμέτωποι με την πληρωμή έξτρα ΕΝΦΙΑ για τις ξεχασμένες επιφάνειες και μάλιστα αναδρομικά από το 2015. Σε αυτήν την περίπτωση οι φορολογούμενοι έχουν τη δυνατότητα να εξοφλήσουν τον φόρο είτε εφάπαξ μέχρι την ημερομηνία που αναγράφεται στο εκκαθαριστικό του ΕΝΦΙΑ είτε σε 24 μηνιαίες δόσεις με βάση τη νέα πάγια ρύθμιση. Ο χρόνος τρέχει για τη δήλωση των κρυμμένων τετραγωνικών μέτρων στους δήμους. Οι ιδιοκτήτες ακινήτων έχουν την ευκαιρία μέσα στις επόμενες 43 ημέρες να εμφανίσουν την πραγματική εικόνα των ακινήτων τους στους δήμους προκειμένου να αποφύγουν αναδρομικές χρεώσεις και πρόστιμα.

Στον ασφυκτικό κλοιό των τεκμηρίων θα βρεθούν φέτος χιλιάδες φορολογούμενοι που κατοικούν σε μισθωμένη ή ιδιόκτητη κατοικία, αλλά και όσοι απέκτησαν ακίνητα το 2019. Το τεκμήριο διαβίωσης για τις κατοικίες έχει γίνει πιο «τσουχτερό» μετά την τελευταία αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξίων. Πολλοί κινδυνεύουν να πιαστούν στην παγίδα του και να φορολογηθούν για μεγαλύτερα εισοδήματα από τα πραγματικά τους επειδή διαμένουν σε κατοικίες των οποίων η αντικειμενική αξία έκανε άλμα.

Οι τιμές ζώνης που καθορίστηκαν τον Ιούνιο του 2018 και ενεργοποιήθηκαν την 1η Ιανουαρίου 2019 θα έχουν για πρώτη φορά αντίκτυπο στα εισοδήματα των φορολογουμένων, καθώς θα ληφθούν υπόψη κατά τον προσδιορισμό των τεκμηρίων των κατοικιών. Ετσι, χιλιάδες φορολογούμενοι όταν θα έρθει η ώρα να συμπληρώσουν τη φορολογική τους δήλωση θα διαπιστώσουν με έκπληξη αλλαγές στα τεκμαρτά τους εισοδήματα. Πολλοί μάλιστα θα δουν τα τεκμήρια για την κατοικία ή τις κατοικίες τους να είναι αυξημένα κατά 40% λόγω των υψηλότερων αντικειμενικών αξιών που ισχύουν σήμερα.

Τα τεκμήρια απειλούν φέτος και όσους απέκτησαν ακίνητα το 2019. Μάλιστα, αυτό που δεν γνωρίζουν πολλοί είναι ότι το τεκμήριο δεν υπολογίζεται μόνο στο ποσό που πλήρωσε ο φορολογούμενος για να αποκτήσει το ακίνητο. Στο ποσό του τιμήματος συμπεριλαμβάνονται και ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων και τα συμβολαιογραφικά έξοδα ανεβάζοντας έτσι ακόμη περισσότερο το τεκμαρτό ποσό και τον τελικό λογαριασμό της Εφορίας. Οσοι δεν θα καταφέρουν να δικαιολογήσουν το «πόθεν έσχες», θα κληθούν να πληρώσουν έξτρα φόρο εισοδήματος.

Τσουχτερό τεκμήριο

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, τα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης για τις κατοικίες προσαυξάνονται κατά 40% για ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενική τιμή ζώνης πάνω από 2.800 ευρώ και έως 4.999 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο και κατά 70% για ακίνητα τα οποία βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενική τιμή ζώνης 5.000 ευρώ και άνω.

Συνεπώς, στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος που θα υποβληθούν φέτος για τα εισοδήματα του 2019:

Σε όσες περιοχές οι αντικειμενικές τιμές ζώνης αυξήθηκαν τον Ιούνιο του 2018 πάνω από το όριο των 2.800 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, τα τεκμήρια διαβίωσης των κατοικιών που θα ληφθούν υπόψη για τον προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος θα είναι αυξημένα κατά 40%.

Σε όσες περιοχές οι αντικειμενικές τιμές αυξήθηκαν πάνω από τις 5.000 ευρώ ανά τ.μ., τα τεκμήρια των κατοικιών θα είναι αυξημένα κατά 21,43%.

Αγορά ακινήτου

Οσοι αγόρασαν ακίνητα το 2019 κατά τη συμπλήρωση της φορολογικής τους δήλωσης, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι:

Στην αγορά ακινήτων ως ποσό τεκμαρτής δαπάνης λαμβάνεται το ποσό της συνολικής επιβάρυνσης, όπως προκύπτει από τα οικεία πωλητήρια συμβόλαια, εκτός εάν από έλεγχο προκύπτει μεγαλύτερο ποσό, οπότε λαμβάνεται υπόψη αυτό.

Κρίσιμος χρόνος για να υπολογιστεί το ποσό της τεκμαρτής δαπάνης είναι ο χρόνος σύνταξης του συμβολαίου μεταβίβασης του ακινήτου, εφόσον καταβληθεί ολόκληρο το τίμημα και παραδοθεί η χρήση και η κυριότητα του ακινήτου, διαφορετικά, το ποσό της δαπάνης θα κατανέμεται στα φορολογικά έτη που καταβάλλονται οι δόσεις, όπως αυτό προκύπτει από σχετικά παραστατικά πληρωμής. Το ίδιο ισχύει και σε περίπτωση σύνταξης προσυμφώνου αγοράς.

Σε ανέγερση οικοδομής εφόσον η ανέγερση διαρκέσει περισσότερο του ενός έτους, σε κάθε έτος ως ποσό δαπάνης θα ληφθεί το αντίστοιχο του κόστους ανέγερσης στο ίδιο έτος, εκτός εάν χρόνος καταβολής έχει ορισθεί διαφορετικά (π.χ. ο χρόνος αποπεράτωσης της οικοδομής).

Τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται για επισκευή και συντήρηση κατοικίας δεν υπολογίζονται ως δαπάνη απόκτησης περιουσιακού στοιχείου. Αν όμως πρόκειται για προσθήκες, επεκτάσεις, τότε τίθεται θέμα δαπάνης απόκτησης.

Σε περίπτωση αγοράς ακινήτου με συνιδιοκτησία ή σε περίπτωση που περισσότεροι από κοινού ανεγείρουν οικοδομή, σε κάθε έναν αναλογεί ποσό δαπάνης όσο το ποσοστό συμμετοχής του.

Σε περίπτωση που από διαφορετικό πρόσωπο αγοράζεται η ψιλή κυριότητα και από άλλο η επικαρπία ακινήτου, σε καθέναν θα υπολογισθεί ποσό δαπάνης απόκτησης που του αναλογεί επιμεριστικά κατά το ποσοστό που προβλέπεται από τη φορολογία κληρονομιών. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που ανεγείρεται οικοδομή σε οικόπεδο στο οποίο άλλο πρόσωπο είναι ψιλός κύριος και άλλο επικαρπωτής, δηλαδή η δαπάνη ανέγερσης επιμερίζεται στους δύο κατά τα ποσοστά που προβλέπονται από τη φορολογία κληρονομιών ανεξάρτητα σε ποιου το όνομα εκδίδεται η άδεια ανέγερσης οικοδομής.

Το… ξέκοψε ο Χρήστος Σταϊκούρας: ανάμεσα στις ελαφρύνσεις που εξετάζει η κυβέρνηση για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που δεν πήραν όλο το ενοίκιο λόγω των μέτρων για των κορονοϊό δεν θα είναι η μείωση του ΕΝΦΙΑ. «Αυτήν τη στιγμή δεν μπορούμε να συζητήσουμε κάποια μεταβολή του ΕΝΦΙΑ», είπε ο υπουργός Οικονομικών μιλώντας σήμερα στην τηλεόραση του ΣΚΑΙ. Μέσα στον Μάιο, είπε ο Χρήστος Σταϊκούρας, θα υπάρξουν ανακοινώσεις για τα φορολογικά μέτρα ενίσχυσης του τουρισμού και της εστίασης (τα αιτήματα αφορούν σε μείωση ΦΠΑ και προκαταβολής φόρου), τα οποία θα ισχύσουν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Από τον Σεπτέμβριο και μετά, πρόσθεσε, θα υπάρξουν και νέες πολιτικές με μονιμότερα χαρακτηριστικά. Επίσης μέσα στον Μάιο θα υπάρξει νομοθέτηση για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που, μετά από την κυβερνητική απόφαση, εισπράττουν μειωμένο ενοίκιο. Το βάρος αυτό θα μοιραστεί μεταξύ Δημοσίου και ιδιοκτητών και οι σχετικές διευκολύνσεις θα αφορούν στο τρέχον έτος.