Στο κοκτέιλ των φορολογικών αλλαγών περιλαμβάνεται η αύξηση των εσόδων κατά 200 εκατ. ευρώ από τον ΕΝΦΙΑ που θα κληθούν να πληρώσουν φέτος πάνω από 7 εκατ. ιδιοκτήτες ακινήτων (φορολογούμενοι με εμπράγματα δικαιώματα σε ακίνητα).

Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάζονται αλλαγές στους συντελεστές φορολόγησης υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ αλλά κυρίως στον συμπληρωματικό φόρο, ο οποίος επιβάλλεται στα αστικά ακίνητα που η αξία τους υπερβαίνει τις 300.000 ευρώ. Οι εισπράξεις από τον ΕΝΦΙΑ του 2015 ανήλθαν περίπου σε 2,69 δισ. ευρώ με το ποσοστό εισπραξιμότητας να διαμορφώνεται σε επίπεδα πάνω από 80%, ενώ ο στόχος που θα τεθεί φέτος είναι να βεβαιωθούν φόροι ύψους 3,5 δισ. ευρώ.

Η εκ βάθρων αναμόρφωση της φορολογίας ακινήτων. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, σχεδιάζονται ήδη τροποποιήσεις στη δομή του ΕΝ.Φ.Ι.Α που θα ανακοινωθούν μέχρι 31/12/16, όπως αυξήσεις στους συντελεστές υπολογισμού του κύριου ΕΝ.Φ.Ι.Α., μείωση του αφορολογήτου ορίου του συμπληρωματικού ΕΝ.Φ.Ι.Α. από τις 300.000 ευρώ στις 150.000-200.000 ευρώ, αυξήσεις στους συντελεστές υπολογισμού του συμπληρωματικού ΕΝ.Φ.Ι.Α. επαναφορά του φόρου υπεραξίας ακινήτων από την 1η-1-2017, περικοπές στα αφορολόγητα όρια και αυξήσεις στους φορολογικούς συντελεστές για κληρονομιές, δωρεές και γονικές παροχές ακινήτων.

Με νέα φορολογική κλίμακα και νέους αυξημένους συντελεστές θα φορολογηθούν οι φορολογούμενοι που αποκτούν εισοδήματα από ακίνητα. Η νέα κλίμακα που θα εφαρμοστεί για τα φετινά εισοδήματα (φορολογικές δηλώσεις 2017) φαίνεται πως έχει «κλειδώσει» έχει τρία κλιμάκια και συντελεστές:

15% από 11% έως 12.000 ευρώ.

35% από 33% για το τμήμα του εισοδήματος από 12.001 ? 100.000 ευρώ.

45% από 33% για εισόδημα άνω των 100.000 ευρώ.

Η φορολογία ακινήτων δεν θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει εξαίρεση από το παζλ αναζήτησης πρόσθετων εσόδων. Μετά τη μείωση των αντικειμενικών αξιών από 5% έως και 20% , τα έσοδα τα οποία βεβαιώνονται με βάση τον ΕΝΦΙΑ συρρικνώθηκαν κατά περίπου 350 εκατ. ευρώ, υποχωρώντας στη ζώνη των 3 δισ. ευρώ. Όπως είναι γνωστό, άσχετα από το ύψος των βεβαιωμένων εσόδων, στο ταμείο το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να βάλει 2,650 δισ. ευρώ. Βρέξει, χιονίσει, όσο και να αλλάξουν οι αντικειμενικές. Η εισπραξιμότητα του φόρου είναι γύρω στο 80%-85%. Επομένως και για το 2016, ο ΕΝΦΙΑ όχι μόνο δεν καταργείται όπως προεκλογικά διατυμπάνιζε ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά παραμένει στο ύψος του, με επιμέρους αλλαγές κυρίως στον συμπληρωματικό φόρο. Mεταξύ των βασικότερων μέτρων που εξετάζεται να εφαρμοστούν περιλαμβάνεται η αύξηση των εσόδων από τον ΕΝΦΙΑ στη μεγάλη ακίνητη περιουσία κατά 200 εκατ. ευρώ (πέραν της αύξησης κατά 350 εκατ. ευρώ για να καλυφθεί η μείωση των εσόδων από την πρόσφατη αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών). Σε κάθε περίπτωση, όμως, βέβαιη είναι η επιβάρυνση για όσους δηλώνουν εισοδήματα από ενοίκια καθώς, όπως έλεγε αρμόδιος παράγοντας της κυβέρνησης, «η φορολόγησή τους θα αυξηθεί, ίσως όπως προβλέπεται στο Μνημόνιο». Σε ό,τι αφορά την αλλαγή της φορολογίας στα ενοίκια η αύξηση των συντελεστών θα είναι από το 11% στο 15% για εισοδήματα μέχρι και 12.000 ευρώ από 33% στο 35% για τα εισοδήματα μέχρι 40.000 και με 40% για τα επιπλέον εισοδήματα.

Θέμα ΕΝΦΙΑ άνοιξε ι η ομάδα των δανειστών κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης ζητώντας να αναπροσαρμόζονται αυτόματα οι συντελεστές υπολογισμού ώστε να μη χαθούν έσοδα μετά την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών. Δηλαδή, ακόμη κι αν υπήρξε μείωση των τιμών το τελικό αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο, δηλαδή το κράτος θα πρέπει να εισπράξει 2,65 δις ευρώ. Κι αυτό, σημαίνει ότι θα αυξηθούν οι φόροι ανά τετραγωνικό μέτρο ενώ φαίνεται να κάνει πίσω η κυβέρνηση στην αντικατάσταση του ΕΝΦΙΑ με ένα νέο φόρο τύπου ΦΠΑΠ ώστε να πληρώνουν οι έχοντες και να απαλλαγεί μεγάλη μερίδα των ιδιοκτητών με μικρότερη αξία περιουσίας. Οι δανειστές ζήτησαν και πήραν στοιχεία για τις μειώσεις που έγιναν στις αντικειμενικές αξίες. Ουσιαστικά ζήτησαν τις μέσες μειώσεις των τιμών ζώνης προκειμένου να προσεγγίσουν τις απώλειες εσόδων. Δεδομένου ότι οι όποιες αναπροσαρμογές των συντελεστών θα στηριχθούν σε μέσες τιμές, θεωρείται από τώρα δεδομένο ότι θα υπάρξουν ιδιοκτήτες οι οποίοι όχι μόνο δεν θα δουν μειώσεις στον ΕΝΦΙΑ, αλλά αντιθέτως θα κληθούν να πληρώσουν και περισσότερα. Στις φθηνότερες περιοχές της Αγίας Παρασκευής, προκύπτει μείωση της τιμής ζώνης από τα 1400 στα 1200 ευρώ. Όμως ο ΕΝΦΙΑ δεν αλλάζει. Στις ακριβότερες περιοχές του Αγίου Δημητρίου, προκύπτει μείωση στην τιμή ζώνης κατά 250 ευρώ (από τα 1500 στα 1250 ευρώ) αλλά και πάλι προκύπτει μηδενική μεταβολή στον ΕΝΦΙΑ. Το ίδιο ισχύει επίσης σε περιοχές των Αγίων Αναργύρων, σε πολλά δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Αθηναίων, στο Αιγάλεω, σε περιοχές του Αλίμου, στο Μαρούσι, Στην Αργυρούπολη, στο Ελληνικό, στην Καισαριανή, στις φθηνότερες περιοχές της Κηφισιάς και της Νέας Ερυθραίας, στην Νέα Φιλαδέφεια, στην Πεύκη και σε δεκάδες άλλες περιοχές. Για να αλλάξει ο φόρος, πρέπει να αλλάξει και η ζώνη αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντοτε. Για την ακρίβεια, δεν συμβαίνει σε καμία από τις περιοχές που προαναφέρθηκαν. Προφανώς, υπάρχουν και περιοχές που επέρχονται μειώσεις στον ΕΝΦΙΑ με βάση τον σημερινό τρόπο υπολογισμού. Χαρακτηριστικά παραδείγματα ο Χολαργός, το Χαϊδάρι, η Πετρούπολη, η Πεντέλη, το Παλαιό Φάληρο, περιοχές της Καλλιθέας κλπ. Το υπουργείο Οικονομικών είχε εξαγγείλει ότι θα αλλάξει τον τρόπο υπολογισμού του φόρου ακινήτων ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι συνολικές αξίες των ακινήτων του καθενός και όχι η επιφάνεια του κάθε ακινήτου ξεχωριστά όπως ισχύει τώρα. Δεδομένου ότι ο ΕΝΦΙΑ θα πρέπει να ξεκινήσει να εισπράττεται μέσα στο καλοκαίρι, θεωρείται αμφίβολο αν υπάρχει πλέον χρόνος να προχωρήσει τέτοιος ανασχεδιασμός τουλάχιστον για το 2016.

Σε νέα αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων θα προχωρήσει το υπουργείο Οικονομικών στο τέλος του τρέχοντος έτους, ώστε από την 1η-1-2017 να υπάρχει πλήρης εναρμόνισή τους με τις πραγματικές τιμές της αγοράς, όπως επιτάσσει το Μνημόνιο ΙΙΙ, που υπέγραψε η κυβέρνηση τον Αύγουστο του 2015. Η νέα αυτή αναπροσαρμογή θα έχει όμως ως συνέπεια να αυξηθούν σημαντικά, κατά ποσοστά της τάξεως του 25% - 50%, οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων σε πολλούς δήμους της χώρας που δεν έχουν σημαντική οικονομική δραστηριότητα, δηλαδή σε υποβαθμισμένες «λαϊκές» συνοικίες, στις οποίες κατοικούν πολίτες με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, αλλά και σε χιλιάδες κωμοπόλεις, χωριά και οικισμούς. Στις περιοχές αυτές σήμερα οι αντικειμενικές τιμές ανέρχονται στα επίπεδα των 500-600 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο και εξακολουθούν να βρίσκονται σε επίπεδα χαμηλότερα των αγοραίων τιμών, με δεδομένο ότι σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών η μέση τιμή κατασκευής κατοικιών σε περιοχές χαμηλού κόστους ανέρχεται στο επίπεδο των 750 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Δηλαδή στις περιοχές αυτές η εναρμόνιση των αντικειμενικών τιμών με τις αγοραίες θα έχει ως συνέπεια οι αντικειμενικές αξίες να αυξηθούν από τα επίπεδα των 500-600 ευρώ ανά τ.μ. στο επίπεδο των 750 ευρώ ανά τ.μ. Στον αντίποδα, η πλήρης εναρμόνιση των αντικειμενικών με τις αγοραίες τιμές των ακινήτων θα σημάνει την πτώση των αντικειμενικών τιμών κατά ποσοστά έως και 50% στις λεγόμενες «ακριβές» περιοχές της χώρας, όπου σήμερα οι αντικειμενικές υπερβαίνουν τις 3.000-4.000 ευρώ ανά τ.μ., δηλαδή σε περιοχές που βρίσκονται σε δήμους όπως η Κηφισιά, η Νέα Ερυθραία, η Φιλοθέη, το Ψυχικό, η Γλυφάδα, η Βούλα, η Βουλιαγμένη, το ιστορικό Κέντρο της Αθήνας, το Πανόραμα Θεσσαλονίκης, στην κοινότητα της Εκάλης κ.λπ.