Κοκτέηλ φόρων γονατίζει την αγορά

Ομοβροντία φόρων ύψους 3 δισ. ευρώ υπολογίζεται ότι θα δεχθεί μέσα στο 2013 η ακίνητη περιουσία. Από το ποσό αυτό το 0,5 δισ. ευρώ αναμένεται να πληρώσουν με βάση τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς τα νομικά πρόσωπα, τα 2 δισ. ευρώ τα φυσικά πρόσωπα και το άλλο 0,5 δισ. ευρώ οι ιδιοκτήτες αγροτεμαχίων. Η νέα αυτή επιβάρυνση θα προκαλέσει, σύμφωνα με φοροτεχνικούς, παράγοντες της κτηματαγοράς και οικονομικούς παρατηρητές και νέες παρενέργειες που θα ενισχύουν την ύφεση, αφού θα αφαιρούν και νέα εισοδήματα από τους φορολογούμενους, ενώ τα εισοδήματα αυτά, που θα αφαιρεθούν από την αγορά, προφανώς δεν θα παραγάγουν ούτε έμμεσους φόρους (ΦΠΑ) ούτε άμεσους για τα ταμεία του κράτους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα διάταξης που συγκεντρώνει τα πυρά μιας έντονης κριτικής και αντιδράσεις είναι η διάταξη του φορολογικού νομοσχεδίου η οποία προβλέπει την επαναφορά του φόρου υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων. Θα επιβληθεί φόρος 20% στην υπεραξία από την πώληση ακινήτων που θα προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ της τιμής κτήσης (είτε με αγορά είτε με άλλη αιτία κτήσης του) του ακινήτου και της τιμής πώλησης του.  Η κριτική έχει να κάνει με αρκετές πτυχές του νέου φόρου. Ο συγκεκριμένος είχε καθιερωθεί επί κυβέρνησης Κ. Καραμανλή όταν υπουργός Οικονομικών ήταν ο Γ. Αλογοσκούφης και καταργήθηκε ως αναποτελεσματικός λίγα χρόνια αργότερα από τον ομόλογό του Γ. Παπακωνσταντίνου, καθώς στο διάστημα που μεσολάβησε δεν απέδωσε παρά εξαιρετικά πενιχρά έσοδα στο Δημόσιο. Μάλιστα, όπως υποστηρίζουν φοροτεχνικοί, «σε μια νεκρή αγορά ακινήτων θα έρθει να δώσει τη χαριστική βολή χωρίς να αποδώσει τίποτα». Σημειώνεται ότι, με την επαναφορά του φόρου υπεραξίας από εφέτος, θα φορολογηθεί το όποιο κέρδος αποκομίσει ο πωλητής του ακινήτου κατά τη μεταβίβαση, ημέρα που το μεταβιβάζει σε άλλον σε σύγκριση με την ημέρα που το απέκτησε, και εδώ υπάρχει ένα ”γκρίζο σημείο” που θα πρέπει να αποσαφηνισθεί: σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση, ο φόρος υπεραξίας θα ισχύσει για όσα ακίνητα θα αποκτηθούν μετά την 1η Ιανουαρίου 2013 και οι νέοι ιδιοκτήτες τους θα φορολογηθούν επί του όποιου κέρδους τους, όταν τα πουλήσουν. Σε αυτήν την περίπτωση, ο φόρος υπεραξίας δεν αφορά κανέναν από τους νυν ιδιοκτήτες ακινήτων, ακόμη κι αν στο μέλλον πουλήσουν την περιουσία τους. Αυτό όμως δεν αναφέρεται σαφώς στο σχέδιο νόμου για την επιβολή του φόρου υπεραξίας, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθούν παρερμηνείες και κατά συνέπεια να επιβαρυνθούν υπέρμετρα και άδικα φορολογικά οι πωλητές των ακινήτων, ακόμη κι αν απέκτησαν το πωληθέν ακίνητο πριν.

Ενώ η κυβέρνηση απεργάζεται σχέδια νέων φοροεπιδρομών, μόλις προχθές το υπουργείο Οικονομικών προανήγγειλε την ισχύ αντικειμενικών αξιών των ακινήτων σε όλη την επικράτεια, καθώς σε σχετική ανακοίνωσή του ανέφερε πως προτεραιότητά του στο θέμα των αντικειμενικών αξιών είναι η επέκτασή τους σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, επικαλούμενο την ανάγκη “...να υπάρχει βεβαιότητα και σταθερότητα στη φορολογητέα βάση των ακινήτων και των σχετικών συναλλαγών”. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως, αντί με βάση τις τιμές εκκίνησης, τα εκτός σχεδίου ακίνητα θα φορολογούνται με βάση τις τιμές ζώνης, με αποτέλεσμα ο φόρος αν αυξηθεί (ενδεχομένως και να διπλασιαστεί σε κάποιες περιπτώσεις). Μάλιστα, ειδικά όσον αφορά τον σχεδιασμό για τα ακίνητα εκτός σχεδίου, εξετάζεται, σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση του υπουργείου, η ένταξή τους στον ενιαίο φόρο ακινήτων "...προκειμένου να διευρυνθεί η φορολογική βάση και να κατανεμηθούν τα βάρη δικαιότερα, ώστε να συνεισφέρουν όλοι κατά τη δυνατότητά τους. Εξετάζεται, επίσης, η ιδιαιτερότητα των εκτός σχεδίου ακινήτων και αγροτεμαχίων, ώστε να ληφθεί υπόψη για τη φοροδοτική ικανότητα των ιδιοκτητών τους" από 200.000 ευρώ και άνω, ενώ "αντίστοιχα είναι τα ποσοστά για το 2012" αναφέρει το υπουργείο.

Παράλληλα, η κυβέρνηση ετοιμάζει ενιαίο τέλος για τα ακίνητα (θα αντικαθιστά το «χαράτσι» που καταβάλλεται μέσω της ΔΕΗ και τον ΦΑΠ), φόρος με τον οποίο θα επιβαρυνθούν και όλα τα αγροτεμάχια, καθώς και τα οικόπεδα εκτός σχεδίου. Το σχέδιο για την επιβολή του νέου ενιαίου φόρου στα ακίνητα καθώς και οι αλλαγές στη φορολογία των μεταβιβάσεων θα περιέχεται στο επόμενο νομοσχέδιο της φορολογικής μεταρρύθμισης. Το κράτος ελπίζει να εισπράξει από τον ενιαίο φόρο 800 εκατ. ευρώ και η είσπραξη του θα ξεκινήσει το δεύτερο εξάμηνο του χρόνου. Την ίδια ώρα, οι αλλαγές που επέρχονται περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων και την αυτοτελή φορολόγηση του εισοδήματος από ακίνητα με συντελεστή 10% για το εισόδημα έως 12.000 ευρώ και 33% για το υπερβάλλον, ενώ διατηρείται και ο συμπληρωματικός φόρος επί των μισθωμάτων, που ανέρχεται σε 1,5% επί του μισθώματος για τις κατοικίες και σε 3% για τις κατοικίες άνω των 300 τ.μ. και τους επαγγελματικούς χώρους. Επίσης καταργούνται, μεταξύ άλλων, οι φοροαπαλλαγές που προέβλεπαν έκπτωση φόρου (10%) για τους τόκους στεγαστικών δανείων, αλλά και για τα ενοίκια.