Μετά τη μείωση του φόρου μεταβίβασης από το 8%-10% στο 3% της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων, το υπουργείο Οικονομικών έχει ρίξει στο τραπέζι μια ακόμη πρόταση-μπόνους στην κτηματαγορά. Τον υπολογισμό του φόρου μεταβίβασης με βάση το αναγραφόμενο στο συμβόλαιο τίμημα και όχι την αντικειμενική αξία που ισχύει σήμερα. Μπορεί οι μεταβιβάσεις ακινήτων να παραμένουν παγωμένες για περισσότερους από δυο μήνες, ωστόσο, στο υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζουν το ξεπάγωμα να γίνει με το παραπάνω μπόνους για τους αγοραστές ακινήτων. Η πρόταση έχει πέσει από την πλευρά του υπουργείου προς τους εκπροσώπους των τεχνικών κλιμακίων της τρόικας για τα φορολογικά με τα οποία γίνεται και η βασική διαπραγμάτευση για τις αλλαγές στα φορολογικά πρόστιμα αλλά και στο φόρο υπεραξίας οι ατέλειες του οποίου έχουν ουσιαστικά παγώσει και τις μεταβιβάσεις στην κτηματαγορά. Το επιχείρημα πίσω από την πρόταση που έχει πέσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την τρόικα είναι, εκτός από την τόνωση της κτηματαγοράς διότι οι μεταβιβάσεις γίνονται πλέον με τίμημα πολύ χαμηλότερο των αντικειμενικών τιμών (έχουν καταγραφεί μεταβιβάσεις με τίμημα ακόμη και 70% χαμηλότερο της αντικειμενικής τιμής), το γεγονός ότι ο συνδυασμός φόρου μεταβίβασης και φόρου υπεραξίας επιφέρει αύξηση των φορολογικών εσόδων στο μέλλον. Για παράδειγμα, ο φορολογούμενος που θα αποκτήσει σήμερα ένα ακίνητο με πολύ χαμηλή τιμή και θα πληρώσει φόρο μεταβίβασης 3% επί της τιμής αυτής, θα καταγράψει στο μέλλον πολύ υψηλή υπεραξία (λόγω χαμηλής βάσης σύγκρισης) η οποία φορολογείται με συντελεστή 15%. Υπάρχουν όμως ενστάσεις και αντεπιχειρήματα για την ουσιαστική κατάργησης των αντικειμενικών τιμών. Το βασικό αντεπιχείρημα είναι ότι θα χαθούν κρατικά έσοδα επειδή ο φόρος μεταβίβασης θα υπολογίζεται επί χαμηλότερης τιμής. Ένα δεύτερο επιχείρημα είναι ότι με την ουσιαστική κατάργηση των αντικειμενικών τιμών θα επέλθει στο μέλλον έξαρση της φοροδιαφυγής στις μεταβιβάσεις αφού κατά κανόνα ο αγοραστής θα έχει πάντα συμφέρον να δηλώσει τίμημα χαμηλότερο από το πραγματικό ή την αντικειμενική αξία. Σε κάθε περίπτωση οι τελικές αποφάσεις για τις αλλαγές στη φορολογία των μεταβιβάσεων ακινήτων αναμένονται τις επόμενες ημέρες και θα προκύψουν από τη διαπραγμάτευση του ΥΠΟΙΚ με τα τεχνικά κλιμάκια της τρόικας.

Το τεκμήριο διαβίωσης για τις κατοικίες ενεργοποιείται από το πρώτο τετραγωνικό μέτρο και αφορά όχι μόνο όσους κατοικούν σε ιδιόκτητη κατοικία ή έχουν δευτερεύουσα ή εξοχική κατοικία. Αφορά και αυτούς που ζουν σε μισθωμένη κατοικία ή τους έχει παραχωρηθεί δωρεάν, αφού συνηθίζεται πολλοί γονείς να παραχωρούν την κατοικία τους στα παιδιά τους ή το αντίστροφο τα παιδιά στους γονείς.

Το τεκμήριο προκύπτει με βάση τα τετραγωνικά μέτρα της ιδιοκατοικούμενης ή της μισθωμένης ή της δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας. Συγκεκριμένα υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της ως ακολούθως: μέχρι και 80 τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με 40 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, από 81 μέχρι και 120 τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με 65 ευρώ το τ.μ., από 121 μέχρι και 200 τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με 110 ευρώ το τ.μ., από 201 έως 300 τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με 200 ευρώ το τ.μ., και από 301 τετραγωνικά μέτρα κύριων χώρων αυτής, με 400 ευρώ το τ.μ.

Για τον υπολογισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης των βοηθητικών χώρων της κύριας κατοικίας ορίζεται ποσό 40 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιφάνειας. Ως βοηθητικοί χώροι σε περίπτωση πολυκατοικίας θεωρείται ο ανεξάρτητος χώρος της αποθήκης ή του γκαράζ μέσα στην ίδια οικοδομή, ενώ στην περίπτωση μονοκατοικίας η αποθήκη, ο χώρος στάθμευσης, το λεβητοστάσιο, η αποθήκη καυσίμων, το κλιμακοστάσιο εφόσον οι χώροι αυτοί βρίσκονται σε λειτουργική ενότητα με αυτή και δεν είναι κοινόχρηστοι. Τεκμήρια για ιδιοκτήτες και ενοικιαστές Οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ακόμη ότι:

1 Για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης, από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ., τα ποσά προσαυξάνονται κατά 40% και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τ.μ., κατά 70%.

2 Οταν υπάρχει μονοκατοικία τα ποσά προσαυξάνονται κατά 20%.

3 Το τεκμήριο διαβίωσης σε μια κατοικία το έχει αυτός που τη χρησιμοποιεί, είτε αυτή η κατοικία είναι ιδιόκτητη είτε είναι μισθωμένη είτε του έχει παραχωρηθεί δωρεάν.

4 Αν η κατοικία μισθώνεται ορισμένους μήνες μέσα στο έτος, το ετήσιο τεκμήριο διαβίωσης επιμερίζεται με βάση τους μήνες που διαρκεί η μίσθωση. Παράδειγμα: Φορολογούμενος διαμένει σε μισθωμένη κατοικία από την 1η Απριλίου μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου. Το συνολικό ετήσιο τεκμήριο της κατοικίας αυτής είναι 5.000 ευρώ. Το τεκμήριο διαβίωσης που θα βαρύνει το φορολογούμενο είναι 3.750 ευρώ και προκύπτει ως ακολούθως: 5.000 Χ 9=3.750.

5 Δεν υπολογίζεται τεκμήριο διαβίωσης στις περιπτώσεις των κενών κατοικιών. Προκειμένου για κατοικίες που παραμένουν κενές για διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, απαιτείται η προσκόμιση φωτοαντίγραφων λογαριασμών της Δ.Ε.Η. ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο (π.χ. λογαριασμοί ύδρευσης, κοινοχρήστων κ.λπ.) από το οποίο να αποδεικνύεται ότι το ακίνητο ήταν κενό για όλο το υπόψη διάστημα.

6 Δεν υπολογίζεται τεκμήριο διαβίωσης για δευτερεύουσες κατοικίες που μισθώνουν μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού για τουριστικούς λόγους.

7 Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας του ακινήτου, το τεκμήριο διαβίωσης θα υπολογίζεται με βάση τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας και στη συνέχεια θα γίνεται ο επιμερισμός της, μεταξύ των συνιδιοκτητών, με βάση τα ποσοστά συνιδιοκτησίας τους. Διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση συνιδιοκτησίας μιας κατοικίας (π.χ. από δύο συνιδιοκτήτες όπου ο ένας έχει παραχωρήσει το ποσοστό ιδιοκτησίας του στον άλλο προκειμένου ο τελευταίος να χρησιμοποιήσει την κατοικία στο σύνολό της), το τεκμήριο διαβίωσης που προκύπτει από τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας θα βαρύνει τον ιδιοκτήτη που χρησιμοποιεί την κατοικία αυτή.

8 Για την κατοικία των φοιτητών - σπουδαστών σε άλλη πόλη υπολογίζεται τεκμήριο διαβίωσης. Ειδικότερα υπολογίζεται τεκμήριο ως δευτερεύουσα κατοικία του γονέα ο οποίος, ως συνήθως, εμφανίζεται ως ενοικιαστής στο σχετικό μισθωτήριο συμβόλαιο.

9 Σε περίπτωση φιλοξενίας ο φιλοξενούμενος δεν βαρύνεται με τεκμήριο διαβίωσης έστω και αν είναι ψιλός κύριος του ακινήτου και ανεξάρτητα αν είναι συγγενικό πρόσωπο ή όχι. Το τεκμήριο διαβίωσης το έχει αυτός ο οποίος τον φιλοξενεί.

10 Αν έχει τακτοποιηθεί ημιυπαίθριος χώρος τότε για τον υπολογισμό του τεκμηρίου λαμβάνεται η επιφάνεια που έχει προκύψει μετά την τακτοποίηση. Αν για παράδειγμα φορολογούμενος έχει μια κατοικία με κύριους χώρους 100 τ.μ. και τακτοποιημένο ημιυπαίθριο 20 τ.μ. ως κύριο χώρο τότε στη δήλωση θα αναγράψει επιφάνεια της κατοικίας 120 τ.μ.

11 Αναγράφεται υποχρεωτικά ο αριθμός παροχής ρεύματος για τις κατοικίες είτε αυτές είναι ιδιοκατοικούμενες είτε μισθωμένες είτε δωρεάν παραχωρούμενες.

Στον πίνακα 5 του Ε1 έχουν προστεθεί νέοι κωδικοί: 231-233 και 234-236 τους οποίους θα πρέπει να συμπληρώσουν όσοι τακτοποίησαν αυθαίρετους χώρους με τον νόμο 4178/2013. Συγκεκριμένα θα δηλωθούν ξεχωριστά η επιφάνεια των κύριων χώρων που νομιμοποιήθηκαν αλλά και των αντίστοιχων βοηθητικών χώρων. Με την αναγραφή των συγκεκριμένων χώρων αυξάνεται η επιφάνεια των κατοικιών και κατά συνέπεια το τεκμήριο διαβίωσης.