ΑΚΙΝΗΤΑ : Πρός ολιγοπώλιο και στην κατοικία

Οι τάσεις συγκέντρωσης που καταγράφονται τα τελευταία χρόνια στην ελληνική οικονομία είναι ο δίχως άλλο μία ιδιαίτερα ανησυχητική εξέλιξη όχι μόνο σε κοινωνικό επίπεδο αλλά –και το κυριότερο- σε οικονομικό. Από την τάση αυτή δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση η αγορά ακινήτων η οποία βρίσκεται σε μία «σιωπηλή» διαδικασία μετάλλαξης. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι αχνά και να εμφανίζονται ασύνδετα αλλά μία πιο προσεκτική παρατήρηση αποκαλύπτει το εύρος των μεθοδεύσεων . Ας πάρουμε την αγορά επαγγελματικών ακινήτων και ειδικότερα τους εμπορικούς χώρους. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία τάση συρρίκνωσης των τοπικών αγορών και επομένως συρρίκνωση της δραστηριότητας των μικρών και μεσαίων κατασκευαστικών επιχειρήσεων του χώρου των κατασκευών και αντί αυτού έχουμε την ανάπτυξη γιγαντιαίων εμπορικών κέντρων. Στη διαδικασία φυσικά της κατασκευής και της ανάπτυξης οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις είναι απούσες και ολόκληρη η κατασκευαστική και εμπορική διαδικασία κατέληξε να είναι μία υπόθεση των μεγάλων του κλάδου. Για τις μικρότερες επιχειρήσεις του κλάδου η μοναδικά αγορά που παραμένει ανοικτή είναι εκείνη των πόλεων της περιφέρειας και όχι των πολύ μεγάλων. Ανάλογη είναι και η κατάσταση στην αγορά γραφειακών χώρων όπου και εκεί η υπόθεση είναι προνόμιο των ισχυρών οι οποίοι έχουν την κεφαλαιακή επάρκεια να αντεπεξέλθουν σε επενδύσεις τέτοιου μεγέθους αλλά και τα εμπορικά δίκτυα για να προωθήσουν το προϊόν τους σε μία αγορά η οποία κάθε χρόνο αποκτά περισσότερα χαρακτηριστικά του ολιγοψωνίου. Με άλλα λόγια πρόκειται για ένα φαύλο κύκλο ο οποίος θα κλείσει μόνο όταν γίνει σαφές ότι η συγκεκριμένη δραστηριότητα είναι υπόθεση για …λίγους. Αυτή η προοπτική ενισχύεται και από το γεγονός ότι πλέον η τεχνογνωσία που απαιτείται για την ανάπτυξη τέτοιων επενδύσεων είναι πλέον απλησίαστη για επιχειρήσεις μεσαίου μεγέθους . Για να γίνει αυτό πιο κατανοητό θα πρέπει να θυμηθεί κανείς τις προδιαγραφές που ίσχυαν για τις κατασκευές χώρων γραφείου αλλά και εμπορικών χώρων πριν 15 χρόνια και να τις συγκρίνει με αυτές που ισχύουν σήμερα. Το κόστος της σημερινής τεχνογνωσίας αποτελεί δίχως αμφιβολία αποτρεπτικό παράγοντα για κάθε μικρομεσαία επιχείρηση του κλάδου. Επομένως η αγορά κατοικίας , η οποία στο κατασκευαστικό και εμπορικό της σκέλος , αποτελεί πεδίο δραστηριότητας της πλειοψηφίας των επιχειρήσεων του κλάδου είναι ουσιαστικά μονόδρομος που εξασφαλίζει την οικονομική επιβίωση. Η θρυαλλίδα όμως για την αλλαγή του σημερινού πλαισίου λειτουργίας της αγοράς ήταν η επιβολή του ΦΠΑ στις μεταβιβάσεις των κατοικιών. Οι άνθρωποι της αγοράς γνωρίζουν ότι το καθεστώς των αντικειμενικών αξιών λειτούργησε, από την εφαρμογή του μέχρι σήμερα, ως « αμυντικό τείχος» για την αποτροπή των μεγάλων κατασκευαστικών στη συγκεκριμένη αγορά. Οι παλαιότεροι θυμούνται τη απόπειρα θυγατρικής μεγάλης τράπεζας που κατέληξε σε φιάσκο λόγω φορολογικών «αγκυλώσεων». Οι πρόσφατες επιλογές φορολογικής πολιτικής αλλά και η ύφεση έρχονται να συμπληρώσουν τα προαπαιτούμενα και αμέσως μετά θα πιάσει δουλειά το υπουργείο Περιβάλλοντος το οποίο με το πρόσχημα της εξυγίανσης και του περιβάλλοντος θα κάνει το προϊόν "απλησίαστο" για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας. Η πτώση του τείχους όμως είναι θέμα χρόνου και στο νέο περιβάλλον που δημιουργείται οι μικρές επιχειρήσεις όχι μόνο θα βρεθούν σε θέση άμυνας αλλά δεν θα έχουν την αντικειμενική δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν τα σύγχρονα εργαλεία προώθησης και προβολής του προϊόντος τους. Για το λόγο αυτό οι ανακατατάξεις και στο εμπορικό κομμάτι της αγοράς θα έχουν καταλυτικές συνέπειες τόσο στη μορφή όσο και στη προώθηση του προϊόντος. Το παράδειγμα των σούπερ μάρκετ που εκτόπισαν σε ελάχιστα μόλις χρόνια τις παραδοσιακές επιχειρήσεις τροφίμων από την αγορά είναι σε μικρογραφία το αύριο και στην αγορά ακινήτων. Ο μεμονωμένος επιχειρηματίας που ασχολείται με μεσιτικές εργασίες αργά ή γρήγορα κινδυνεύει να βρεθεί στο περιθώριο των εξελίξεων αφού δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τα τεράστια δίκτυα που διαθέτουν οι τράπεζες αλλά και οι αλυσίδες φραντσαϊζ. Με απλά λόγια και η αγορά ακίνητων τείνει να μετατραπεί σε υπόθεση δικτύων τα οποία εξασφαλίζουν και το πελάτη αλλά και το μειωμένο κόστος. Η νέα μορφή της αγοράς ουσιαστικά θα οδηγήσει είτε σε συρρίκνωση είτε σε εξειδίκευση τις περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο εμπορικό σκέλος της ενώ από την άλλη πλευρά θα κάνει σημαντικά ευκολότερες τις συνεργασίες των μεγάλων μεταξύ τους. Αν κάποιοι από εσάς πιστεύετε ότι όλα αυτά δεν είναι τίποτε άλλο παρά σενάρια επιστημονικής φαντασίας δεν έχετε παρά να κάνετε μία βόλτα σε γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες για να διαπιστώσετε με τα ίδια σας τα μάτια πως ένα τραπεζικό υποκατάστημα μετατρέπεται σε σημείο προβολής ακινήτων. Αφορμή για όλα αυτά ,τόσο για το άρθρο όσο και για το σχετικό ρεπορτάζ, στάθηκαν οι πληροφορίες που φέρουν κατασκευαστικές αλλά και μεσιτικές επιχειρήσεις να αντιμετωπίζουν έντονα οικονομικά προβλήματα. Το realestatenews.gr θεωρεί ότι οι εξελίξεις αυτές είναι προάγγελος ευρύτερων ανακατατάξεων οι οποίες θα ολοκληρωθούν σε βάθος πενταετίας και για αυτό προσπαθεί να αναδείξει το πρόβλημα θέτοντας το στις πραγματικές του διαστάσεις.