Αγορά χωρίς ελπίδα και προοπτική

Τα σύννεφα που μαζεύονται πάνω από την ευρωπαϊκή αγορά ακινήτων απειλούν με περαιτέρω πιέσεις το ελληνικό real estate και ειδικότερα την προσπάθεια να εκμισθωθούν τα χιλιάδες άδεια γραφεία στην Αθήνα, την επιτάχυνση της αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου και την επίτευξη των φορολογικών στόχων από αυτήν. «Οι επενδύσεις σε ακίνητα στην Ευρώπη μειώθηκαν σημαντικά εξαιτίας της κρίσης ενώ στην Ελλάδα οι αυξημένες έκτακτες και τακτικές φορολογικές επιβαρύνσεις αποθαρρύνουν τους επενδυτές σε σημείο ανησυχητικό», υπογραμμίζει μέτοχος μεγάλης μεσιτικής εταιρείας που δεν επιθυμεί να κατονομαστεί. «Μετά και την προκήρυξη των εκλογών το ενδιαφέρον έχει καταρρεύσει» σημειώνει εκφράζοντας, πάντως, την πεποίθηση πως ίσως το pent up demand που δημιουργείται θα προσδώσει δυναμική στις αγοραπωλησίες για τις εκμισθώσεις όταν η κατάσταση δείξει ότι ομαλοποιείται. Σύμφωνα με έκθεση της BNP Paribas Real Estate για την ευρωπαϊκή αγορά οι επενδύσεις σε ακίνητα έχουν συρρικνωθεί κατά 19% στα 21,4 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2012. Την ίδια ώρα τα στοιχεία του γαλλικού οίκου για τους χώρους γραφείων στην Αθήνα δείχνουν ότι οι κενοί χώροι έχουν αυξηθεί στο 20% του συνολικού διαθέσιμου ενοικιαζόμενου ή προς ενοικίαση στοκ το πρώτο τρίμηνο του2012 από 15,5% το αντίστοιχο διάστημα του περασμένου έτους. Και αυτό παρά το γεγονός ότι το μέσο ενοίκιο έχει υποχωρήσει το πρώτο τρίμηνο στα 216 ευρώ ανά τετραγωνικό το χρόνο για τις καλές περιοχές (δηλαδή στα 1.800 ευρώ το μήνα για χώρο 100 τετραγωνικών) από 264 ευρώ (δηλαδή από τα 2.200 ευρώ). Την ίδια ώρα στους τυπικούς χώρους γραφείων (όχι πολυτελή ή σε πολύ καλές περιοχές) το μέσο ενοίκιο το 2011 διαμορφώθηκε στα 234 ευρώ ανά τετραγωνικό το χρόνο (δηλαδή στα 1.950 ευρώ το μήνα για χώρο 100 τετραγωνικών) με τάση να υποχωρήσει κατά 15-30% το 2012 σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς.

Η μείωση αυτή του εισοδήματος αφαιρεί έσοδα βέβαια, από την φορολογία αλλά παράλληλα εξωθεί ιδιοκτήτες σε πωλήσεις γεγονός που αυξάνει και το διαθέσιμο προς πώληση στοκ, πιέζοντας και τις τιμές πώλησης χαμηλότερα. Στην ετήσια έκθεσή της για την οικονομία που δόθηκε στη δημοσιότητα αυτές τις ημέρες η ΤτΕ επισημαίνει πως «η σημαντική αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης της ακίνητης περιουσίας τα τελευταία τρία έτη (στο πλαίσιο της προσπάθειας ενίσχυσης των δημόσιων εσόδων)εκτιμάται ότι έχει επιτείνει την ύφεση στην αγορά ακινήτων. Πέραν της επιβάρυνσης αυτής, οι συνεχείς εξαγγελίες και αναβολές για επιμέρους πρόσθετα μέτρα παρατείνουν την αβεβαιότητα ως προς το φορολογικό καθεστώς των ακινήτων(η αύξηση των αντικειμενικών αξιών, η επιβολή ΦΠΑ στα επαγγελματικά ακίνητα των φυσικών προσώπων κ.ά.) και δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο τη μελλοντική ανάκαμψη της αγοράς. Για παράδειγμα, η αύξηση των αντικειμενικών τιμών (που προσδιορίζουν την αξία των ακινήτων για φορολογικούς σκοπούς), αν και χρονικά έχει προσδιοριστεί πολλές φορές στο παρελθόν, δεν έχει υλοποιηθεί. Πάντως, η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών τιμών στα επίπεδα των τιμών της αγοράς αναμένεται έως τον Ιούνιο του 2012 (νέο Μνημόνιο Οικονομικών και Χρηματοπιστωτικών Πολιτικών)» ανέφερε. Αναλυτικότερα η έκθεση υπογραμμίζει πως η ελληνική αγορά ακινήτων, μετά τη σημαντική συρρίκνωση που έχει υποστεί κατά την περίοδο της τρέχουσας κρίσης, παραμένει στο ίδιο χαμηλό επίπεδο χωρίς να παρουσιάζει ενδείξεις ανάκαμψης, καθώς παραμένουν αρνητικές οι μεσοπρόθεσμες προσδοκίες.«Εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από υπερβάλλουσα προσφορά με σημαντικό απόθεμα αδιάθετων (προς πώληση) ακινήτων και πολύ χαμηλή ζήτηση».