Τα κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση «προετοιμάζουν» τον ενιαίο φόρο ακινήτων, οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών ετοιμάζουν με τη σειρά τους τις νέες αντικειμενικές αξίες και την επέκτασή τους σε περιοχές που μέχρι σήμερα παρέμεναν «ορφανές» και οι φορολογούμενοι τελευταίοι, όπως πάντα, περιμένουν με αγωνία να διαπιστώσουν πόσο θα τους κοστίσει ο λογαριασμός από το κυβερνητικό άνοιγμα του φακέλου των ακινήτων.

Το σίγουρο είναι ότι η επιβάρυνση στα ακίνητα θα είναι μεγάλη παρά τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Και αυτό θα συμβεί διότι κάθε ακίνητο θα φορολογηθεί ξεχωριστά και όχι στο σύνολο της ακίνητης περιουσίας. Δηλαδή κάποιος που έχει ένα διαμέρισμα και ένα αγροτεμάχιο θα πληρώσει περισσότερους φόρους από το 2013. Πιθανόν κερδισμένοι να βγουν οι φορολογούμενοι που έχουν ένα ακίνητο στην κατοχή τους το οποίο όμως δεν ξεπερνά τις 150.000 ευρώ. Οι υπόλοιπες κατηγορίες ιδιοκτητών όπως φαίνεται θα επιβαρυνθούν περισσότερο σε σχέση με φέτος.

Σύμφωνα με την πρόταση ο φόρος θα υπολογίζεται με ευρώ ανά τετραγωνικό για τα κτίσματα, ενώ θα συνυπολογίζονται και τα χαρακτηριστικά του κάθε ακινήτου όπως για παράδειγμα η τιμή ζώνης. Αντίστοιχα θα φορολογούνται τα αγροτεμάχια ακόμα και αυτά που χρησιμοποιούν οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες. Στον ενιαίο φόρο ακινήτων δεν προβλέπεται αφορολόγητο όριο, ενώ θα εξαιρεθούν από τον φόρο οι μακροχρόνια άνεργοι και οι φορολογούμενοι που έχουν εισοδήματα κάτω από το όριο της φτώχειας. Με βάση το σενάριο αυτό το υπουργείο Οικονομικών υπολογίζει να βεβαιώσει φόρους ύψους τα 3,16 δισ. ευρώ, ενώ το καθαρό ποσό που θα εισπραχθεί ανέρχεται στα 2,7 δισ. ευρώ. Σημειώνεται ότι ο ενιαίος φόρος ακινήτων θα αντικαταστήσει το ειδικό τέλος ακινήτων που πληρώνεται μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ και τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας. Σύμφωνα με την πρόταση του υπουργείου:

1. Ο ενιαίος φόρος ακινήτων θα εφαρμοστεί το 2014 επί όλων των ακινήτων (κτίσματα, οικόπεδα και αγροτεμάχια).

2. Θα εξαιρεθούν από τον φόρο οι μακροχρόνια άνεργοι και όσοι έχουν εισοδήματα που δεν ξεπερνούν το όριο της φτώχειας.

3. Δεν θα υπάρχει αφορολόγητο όριο.

4. Στα εντός σχεδίου κτίσματα και οικόπεδα ο φόρος θα ξεκινά από 1,9 ευρώ το τ.μ. και θα κλιμακώνεται με βάση τα χαρακτηριστικά του κάθε ακινήτου όπως τιμή ζώνης, παλαιότητα, πρόσοψη κ.λπ. Συνολικά θα υπάρχουν 33 συντελεστές και δεν αποκλείεται ο φόρος να φθάνει στα 32 ευρώ το τ.μ. για τα ακριβά ακίνητα με τιμή ζώνης περίπου στα 8.500 ευρώ

5. Στα εκτός σχεδίου εκτάσεις γης ο φόρος θα επιβάλλεται ανά στρέμμα. Θα ξεκινάει από το 1 ευρώ και θα ξεπερνάει ακόμη και τα 60 ευρώ ανά στρέμμα για τα ακριβά αγροτεμάχια στα οποία υπάρχει οίκημα εντός. Ο νέος φόρος θα επιβάλλεται και στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις γης που ανήκουν στους κατ’ επάγγελμα αγρότες αλλά η φορολόγησή τους θα είναι χαμηλή. Το ποσό του στρεμματικού φόρου θα κλιμακώνεται ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του αγροτεμαχίου (ορεινό, ημιορεινό, καλλιεργούμενο ή μη κ.λπ.) ενώ στα εκτός σχεδίου οικόπεδα που βρίσκονται σε παραθαλάσσιες περιοχές, νησιά κ.λπ. με μεγάλη αξία θα επιβάλλονται πολλαπλάσιοι συντελεστές. Στην περίπτωση που το αγροτεμάχιο ενοικιάζεται ο φόρος θα διπλασιάζεται. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, οι κατ’ επάγγελμα αγρότες είναι περίπου 330.000 και οι 280.000 εξ αυτών έχουν έως και 50 στρέμματα. Γι’ αυτούς θα εφαρμοσθούν συντελεστές απομείωσης για να μειωθεί η επιβάρυνση.

6. Από τον ενιαίο φόρο ακινήτων το υπουργείο υπολογίζει να εισπράξει 1,7 δισ. ευρώ από κτίσματα και εντός σχεδίου εκτάσεις, 500 εκατ. ευρώ από νομικά πρόσωπα και 800 εκατ. ευρώ από εκτός σχεδίου εκτάσεις.

7. Ο ενιαίος φόρος ακινήτων θα εφαρμοστεί με τις νέες αντικειμενικές αξίες.

Την επόμενη εβδομάδα παραδίδεται στο οικονομικό επιτελείο το σχέδιο για την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων όπου θα συμπεριλαμβάνονται για πρώτη φορά και τα αγροτεμάχια. Ενας από τους λόγους που δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για το αν ο ενιαίος φόρος ακινήτων θα επιβαρύνει ή όχι τους φορολογούμενος σε σχέση με την υφιστάμενη φορολογία είναι και οι αντικειμενικές αξίες. Με τα σημερινά δεδομένα οι αντικειμενικές αξίες στις μεγάλες αστικές πόλεις θα πρέπει να μειωθούν. Εφόσον το οικονομικό επιτελείο κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση, τότε ο ενιαίος φόρος θα είναι σημαντικά χαμηλότερος σε σχέση με τα ποσά που καταβάλλονται φέτος. Αντίθετα η εφαρμογή αντικειμενικών αξιών στα αγροτεμάχια αναμένεται να οδηγήσει σε επιβαρύνσεις. Κυρίως για τους ιδιοκτήτες αγροτεμαχίων σε περιοχές τουριστικές που υπάρχει ακόμα ζήτηση και διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα οι τιμές πώλησης.

Συντελεστές πολλών ταχυτήτων προωθεί για την εφαρμογή του Ενιαίου Φόρου Ακινήτων (ΕΦΑ) το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, προκειμένου να διασκεδάσει τις εντυπώσεις και να αποφύγει νέες αναταράξεις εντός και εκτός του κυβερνητικού σχήματος.

Ειδικότερα, με βάση το σχέδιο που προωθείται στα κόμματα της συγκυβέρνησης, προκειμένου να το μελετήσουν και στην επόμενη συνεδρίαση της διακομματικής επιτροπής να ληφθούν, εάν αυτό καταστεί δυνατό, οι τελικές αποφάσεις, προβλέπονται τα εξής: ο φόρος για τα αστικά ακίνητα θα ξεκινά από 1,8 ευρώ/τ.μ. και θα φθάνει μέχρι και 30 ευρώ/τ.μ., μέσω 33 κριτηρίων υπολογισμού του ΕΦΑ που θα προκύπτουν από τα χαρακτηριστικά των ακινήτων, όπως:

- τιμή ζώνης

- ο όροφος ή αν έχει πρόσοψη

- ο συντελεστής εμπορικότητας

- το εάν είναι μισθωμένο

- απόσταση από τη θάλασσα

- αν βρίσκεται σε τουριστική περιοχή

Υπενθυμίζεται ότι αφορολόγητο όριο δεν θα ισχύει ούτε για τα φυσικά ούτε για τα νομικά πρόσωπα, ενώ θα υπάρξει πρόβλεψη για τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού (άνεργοι, πολύτεκνοι κ.ά.). ο φόρος στα αγροτεμάχια των κατ’ επάγγελμα αγροτών θα διαμορφωθεί ως εξής:

- 1 ευρώ/στρέμμα για τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις αλλά σε μειονεκτικές περιοχές της χώρας - 2 ευρώ/στρέμμα για τις εκτάσεις που βρίσκονται στα ορεινά

-3 ευρώ/στρέμμα για εκτάσεις σε πεδινές περιοχές. για τις εκτός σχεδίου εκτάσεις που δεν ανήκουν σε κατ’ επάγγελμα αγρότες ο φόρος θα είναι διπλάσιος σε σχέση με αυτόν που προκύπτει για τις εκτάσεις που ανήκουν σε αγρότες για τα αγροτεμάχια που δεν είναι καλλιεργήσιμα και δεν ανήκουν σε αγρότες ο ΕΦΑ θα κυμαίνεται, με βάση και πάλι συγκεκριμένους συντελεστές υπολογισμού του, από 30, 40 και 50 ευρώ/στρέμμα.

Στην υποχρεωτική υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων οικονομικού έτους 2013 (έντυπο Ε9) θα προχωρήσουν έως τα τέλη Αυγούστου περίπου 450.000 ιδιοκτήτες ακινήτων οι οποίοι υπάχθηκαν στο νόμο για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων (Ν. 4014/2011). Ειδικότερα, οι ιδιοκτήτες που τακτοποίησαν αυθαίρετα ή ημιυπαίθριους θα κληθούν να δηλώσουν ηλεκτρονικά στο έντυπο Ε9 την επιφάνεια των χώρων που νομιμοποίησαν, ενημερώνοντας τη βάση δεδομένων του υπουργείου Οικονομικών για την ακίνητη περιουσία. Οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων και ακινήτων με ημιυπαίθριους χώρους θα δηλώσουν τα ακίνητα στο Ε9 ή θα προσθέσουν τα «τακτοποιημένα» τετραγωνικά μέτρα στους κύριους χώρους των κατοικιών, γεγονός που σημαίνει ότι η συνολική επιφάνεια του ακινήτου θα μεγαλώσει, αυξάνοντας και τη φορολογητέα αξία του ακινήτου. Η υποβολή του Ε9 για το οικονομικό έτος 2013, δηλαδή για όσους τακτοποίησαν αυθαίρετα το 2012, θα γίνεται μέχρι τα τέλη Αύγουστου.

Οταν θα έλθει η ώρα να συμπληρώσετε την φορολογική σας δήλωση προσέξτε ιδιαίατερα τα παρακάτω:

1. Για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ., τα ποσά προσαυξάνονται κατά 40% και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τ.μ., κατά 70%.

2. Όταν υπάρχει μονοκατοικία τα ποσά προσαυξάνονται κατά 20%.

3. Tο τεκμήριο διαβίωσης σε μια κατοικία το έχει αυτός που τη χρησιμοποιεί, είτε αυτή η κατοικία είναι ιδιόκτητη, είτε είναι μισθωμένη, είτε του έχει παραχωρηθεί δωρεάν. Σε όλες τις περιπτώσεις αυτές υποχρεούται να αναγράψει τα στοιχεία στον πίνακα 5.1. για να υπολογισθεί το τεκμήριο διαβίωσης.

4. Aν η κατοικία μισθώνεται ορισμένους μήνες μέσα στο έτος, το ετήσιο τεκμήριο διαβίωσης επιμερίζεται με βάση τους μήνες που διαρκεί η μίσθωση. Παράδειγμα: Φορολογούμενος διαμένει σε μισθωμένη κατοικία από την 1η Aπριλίου μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου. Tο συνολικό ετήσιο τεκμήριο της κατοικίας αυτής είναι 5.000 ευρώ. Tο τεκμήριο διαβίωσης που θα βαρύνει το φορολογούμενο είναι 3.750 ευρώ και προκύπτει ως ακολούθως: 5.000 x 9 = 3.750.

5. Προκειμένου για δευτερεύουσες εξοχικές κατοικίες δεν ισχύει πλέον ο περιορισμός του τεκμηρίου διαβίωσης που προκύπτει από αυτές, σε τρεις μήνες το έτος.

6. Δεν υπολογίζεται τεκμήριο διαβίωσης στις περιπτώσεις των κενών κατοικιών. Προκειμένου για κατοικίες που παραμένουν κενές για διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, απαιτείται η προσκόμιση φωτοαντίγραφων λογαριασμών της ΔEH ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο (π.χ. λογαριασμοί ύδρευσης, κοινοχρήστων κ.λπ.) από το οποίο να αποδεικνύεται ότι το ακίνητο ήταν κενό για όλο το υπόψη διάστημα.

7. Δεν υπολογίζεται τεκμήριο διαβίωσης για δευτερεύουσες κατοικίες που μισθώνουν μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού για τουριστικούς λόγους.

8. Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας του ακινήτου, το τεκμήριο διαβίωσης θα υπολογίζεται με βάση τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας και στη συνέχεια θα γίνεται ο επιμερισμός της, μεταξύ των συνιδιοκτητών, με βάση τα ποσοστά συνιδιοκτησίας τους. Διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση συνιδιοκτησίας μιας κατοικίας (π.χ. από δύο συνιδιοκτήτες όπου ο ένας έχει παραχωρήσει το ποσοστό ιδιοκτησίας του στον άλλο προκειμένου ο τελευταίος να χρησιμοποιήσει την κατοικία στο σύνολό της), το τεκμήριο διαβίωσης που προκύπτει από τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας θα βαρύνει τον ιδιοκτήτη που χρησιμοποιεί την κατοικία αυτή.

9. Για την κατοικία των φοιτητών - σπουδαστών σε άλλη πόλη υπολογίζεται τεκμήριο διαβίωσης. Eιδικότερα υπολογίζεται τεκμήριο ως δευτερεύουσα κατοικία του γονέα, ο οποίος, ως συνήθως, εμφανίζεται ως ενοικιαστής στο σχετικό μισθωτήριο συμβόλαιο.

10. Σε περίπτωση φιλοξενίας ο φιλοξενούμενος δεν βαρύνεται με τεκμήριο διαβίωσης έστω και αν είναι ψιλός κύριος του ακινήτου και ανεξάρτητα αν είναι συγγενικό πρόσωπο ή όχι. Tο τεκμήριο διαβίωσης το έχει αυτός ο οποίος τον φιλοξενεί.

11. Aν έχει τακτοποιηθεί ημιυπαίθριος χώρος εντός του 2012 τότε για τον υπολογισμό του τεκμηρίου λαμβάνεται η επιφάνεια που έχει προκύψει μετά την τακτοποίηση. Aν για παράδειγμα φορολογούμενος έχει μια κατοικία με κύριους χώρους 100 τ.μ. και μέσα στο 2012 τακτοποίησε έναν ημιυπαίθριο 20 τ.μ. ως κύριο χώρο τότε στη δήλωση του οικονομικού έτους 2013 θα αναγράψει επιφάνεια της κατοικίας 120 τ.μ. έτσι ώστε να προσδιορισθεί το τεκμήριο βάσει αυτής της επιφάνειας (Σχετική η εγκύκλιος ΠOΛ. 1126/2011).