Μετέωρα αυθαίρετα και ημιυπαίθριοι

Αλαλουμ με τα αυθαίρετα καθώς και ο νέος νόμος εμφανίζει κενά τα οποία κινδυνεύουν να ανατραπούν απο το ΣτΕ στην περίπτωση που το δικαστήριο χρησιμοποιήσει τα επιχείρηματα με τα οποία έκρινε ως αντισυνταγματικό το νόμο του 2011. Συγκεκριμενα αντισυνταγματική έκρινε η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) την τακτοποίηση των αυθαιρέτων νέας γενιάς με «πάγωμα» της κατεδάφισής τους για 30 χρόνια όπως προέβλεπε ο προηγούμενος νόμος για τα αυθαίρετα 4014/11. Κι αυτό διότι, σύμφωνα με το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο, η συνταγματική ανοχή απέναντι στα αυθαίρετα εξαντλήθηκε με τον ν. 1337/1983 (νόμος Τρίτση) και δεν είναι δυνατή πλέον η αποφυγή κατεδάφισης για τα νέας γενιάς αυθαίρετα, δηλαδή όσα κτίστηκαν μετά τις 31.1.1983. Η πολυαναμενόμενη απόφαση του ΣτΕ (3341/2013) έκρινε επίσης ως αντισυνταγματικό, στο σύνολό του, τον νόμο 4014/2011.

Απο την πλευρά του , το αρμόδιο υπουργείο αντιμετωπίζει μάλλον αμήχανα την απόφαση προσπαθώντας να μη υπονομεύσει την νέα ρύθμιση που είναι σε εξέλιξη. Στην πραγματικότητα , το ΥΠΕΚΑ , στις δημοσιες τοποθετήσεις του αποφεύγει να τοποθετηθεί στο σκεπτικό της απόφασης και περιορίζεται στο να αναφερει τις αλλαγές που επέρχονται με το νέο φόρο. Στο μεταξύ όμως έχει ενεργοποιήσει τον μηχανισμό καταγραφής των αυθαιρέτων και καλεί εκείνους που ρυθμίζουν να βάλουν "βαθειά το χέρι στην τσέπη".

Ειδικότερα, η Ολομέλεια έκρινε κατά πλειοψηφία ότι, ο συγκεκριμένος νόμος είναι αντίθετος στο άρθρο 24 παράγραφος 2 του Συντάγματος το οποίο προστατεύει το περιβάλλον, τον ορθολογικό πολεοδομικό σχεδιασμό και το οικιστικό περιβάλλον. Σύμφωνα με τους Συμβούλους Επικρατείας, το άρθρο που αφορά τη διαδικασία υπαγωγής και το ειδικό πρόστιμο για την τακτοποίηση, νοθεύει τον επιβαλλόμενο από το άρθρο 24 του Συντάγματος ορθολογικό πολεοδομικό σχεδιασμό και επιφέρει αλλοίωση της λειτουργικότητας των οικισμών και επιδείνωση των όρων διαβιώσεως των κατοίκων.

Ακόμη, όπως αναφέρουν οι δικαστές, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις που δημιουργούνται από την εφαρμογή του νόμου δεν αναιρούνται από την πρόβλεψη ότι το ειδικό πρόστιμό της τακτοποίησης των αυθαιρέτων θα πηγαίνει στο Πράσινο Ταμείο για αστικές αναπλάσεις και περιβαλλοντικές δράσεις. Κι αυτό διότι, οι μνημονιακές επιταγές δεσμεύουν το 97,5% των πόρων του ταμείου προκειμένου να μπορούν, με υπουργικές αποφάσεις να... πέφτουν στη «μαύρη τρύπα» του προϋπολογισμού. Επιπλέον, όπως αναφέρει η απόφαση, οι εισπρακτικοί και λοιποί σκοποί δεν θεμελιώνουν λόγο δημοσίου συμφέροντος, ο οποίος θα δικαιολογούσε διατάξεις με ευρύτερες συνέπειες σε βάρος του περιβάλλοντος όπως είναι οι ρυθμίσεις του συγκεκριμένου νόμου. Στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο είχαν προσφύγει κάτοικοι του Αμαρουσίου Αττικής, της Φθιώτιδος, της Θεσπρωτίας κ.ά., οι οποίοι, μεταξύ άλλων, επικαλούνταν ότι θίγονται από τον νόμο 4014/2011.

Το ΥΠΕΚΑ, μεταξύ άλλων, επισημαίνει:

- Το ΣτΕ εξέτασε την αντισυνταγματικότητα του νόμου 4014/2011 όσον αφορά τις διατάξεις περί αυθαίρετης δόμησης. Μετά την πλήρη δημοσίευση του σκεπτικού της απόφασης, το ΥΠΕΚΑ θα μπορεί να τοποθετηθεί ειδικότερα.

- Σε κάθε περίπτωση, η αναμενόμενη απόφαση αφορά τις διατάξεις του νόμου 4014/2011 περί αυθαιρέτων, οι οποίες έχουν ήδη παύσει να ισχύουν.

- Ο νόμος 4178/2013, που ήδη εφαρμόζεται, κινείται στο πλαίσιο της νομολογίας του ΣτΕ.

- Το ΥΠΕΚΑ, αναγνωρίζοντας τα προβλήματα των παλαιότερων ρυθμίσεων, προχώρησε για πρώτη φορά με τον συγκεκριμένο νόμο σε κατηγοριοποίηση των αυθαιρέτων με βάση τον βαθμό της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης.