Ανοίγει τη Δευτέρα 2 Σεπτεμβρίου 2013 η διαδικασία για την υπαγωγή στη νέα ρύθμιση του ΥΠΕΚΑ για την τακτοποίηση/νομιμοποίηση των αυθαιρέτων με την έναρξη της λειτουργίας του ηλεκτρονικού συστήματος που διαχειρίζεται το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας. Στον νέο νόμο (4178/2013) θα ενταχθούν όχι μόνο οι νέες περιπτώσεις τακτοποίησης αλλά υποχρεωτικά και όλες οι παλιές που είχαν προχωρήσει με το προηγούμενο νομικό πλαίσιο. Αναγκαστικά λοιπόν όλοι οι ιδιοκτήτες των παλιών περιπτώσεων που έχουν κάνει υπαγωγή στον νόμο 4014/11, έχουν δηλαδή καταβάλει τουλάχιστον το παράβολο, οφείλουν να υποβάλουν εκ νέου, μέσω μηχανικού, αίτηση τακτοποίησης/νομιμοποίησης. Οριστική τακτοποίηση προβλέπει ο νέος νόμος για κτίσματα σε επικλινή εδάφη, κυρίως νησιών, όπου τα υπόγεια μετατράπηκαν σε κανονικό όροφο Οριστική τακτοποίηση προβλέπει ο νέος νόμος για κτίσματα σε επικλινή εδάφη, κυρίως νησιών, όπου τα υπόγεια μετατράπηκαν σε κανονικό όροφο Από το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής εξηγούν πως η νέα δήλωση είναι απαραίτητη, καθώς ο νέος νόμος περιέχει διατάξεις που δεν υπήρχαν στον παλαιό, όπως η θεσμοθέτηση κατηγοριών ανάλογα με το βάρος της αυθαιρεσίας.
Παραδείγματος χάριν, υπάρχει η κατηγορία για τις κατοικίες που κατασκευάστηκαν πριν από το 1975, οι οποίες τώρα τακτοποιούνται οριστικά με την πληρωμή παραβόλου 500 ευρώ (ενώ με τον παλαιό νόμο έπρεπε να καταβληθεί το 15% του ειδικού προστίμου). Επίσης, υπάρχει η κατηγορία των μικροπαραβάσεων (πέργκολες, φούρνοι, διακοσμητικοί κρουνοί, μικροϋπερβάσεις στους εξώστες, υπέρβαση περιτοίχισης, αποθήκες κ.λπ.), οι οποίες νομιμοποιούνται με την καταβολή παραβόλου 500 ευρώ ανεξάρτητα του αριθμού τους (ενώ ο παλιός νόμος προέβλεπε την καταβολή του ποσού για κάθε κατασκευή). Ακόμα, στις ευπαθείς ομάδες, για τις οποίες ισχύουν μειωμένα πρόστιμα, υπάγονται τώρα περισσότερες κατηγορίες πολιτών, όπως οι πολύτεκνοι, οι τρίτεκνοι και οι μακροχρόνια άνεργοι. Μην ξεχνάμε ακόμα πως με τον νέο νόμο παρέχεται οριστική τακτοποίηση/νομιμοποίηση σε σχέση με τα 30 χρόνια που προέβλεπε το προηγούμενο θεσμικό πλαίσιο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΕΚΑ, 389.659 περιπτώσεις βρίσκονται σε φάση υπαγωγής στον παλαιό νόμο, έχει δηλαδή καταβληθεί τουλάχιστον το παράβολο. (Εξ αυτών, το 75% διαθέτει οικοδομική άδεια, το 25% όχι.) Ολοι αυτοί πρέπει να υποβάλουν ξανά δηλώσεις (δεν απαιτείται φάκελος του κτίσματος, αυτός αυτόματα θα μεταφερθεί από το σύστημα.)
Το ΥΠΕΚΑ προβλέπει τη δυνατότητα συμψηφισμού και επιστροφής χρημάτων εφόσον προκύψει πως ο πολίτης έχει ήδη καταβάλει περισσότερα από όσα απαιτούνται με τη νέα ρύθμιση. Αναμένεται να εκδοθεί απόφαση του αναπληρωτή υπουργού που θα ρυθμίζει όλα τα σχετικά θέματα. Πρέπει να αναφέρουμε πως εκτός των παραπάνω, υπάρχουν στο σύστημα και άλλες 172.572 δηλώσεις που βρίσκονται σε φάση επεξεργασίας, χωρίς δηλαδή να έχει πληρωθεί κανένα ποσό. Αυτές θεωρούνται ως μη υποβληθείσες, οι πολίτες ξεκινούν από το μηδέν και καταθέτουν εξαρχής τη δήλωση και όλο τον φάκελο. Ανάλογη πορεία πρέπει να ακολουθήσουν και οι περιπτώσεις τακτοποίησης των ημιϋπαίθριων (άνω των 700.000) που ρυθμίστηκαν με τον νόμο 3843 του 2010 μέσω πολεοδομιών. Θα υπαχθούν στον νέο νόμο και ενδεχομένως να χρειαστεί να υποβληθεί εκ νέου ο φάκελος. Οι περιπτώσεις των ημιϋπαίθριων εντάσσονται στις μεσαίες πολεοδομικές παραβάσεις (υπέρβαση 40% σε δόμηση και κάλυψη και 20% στο ύψος) και θα μπορέσουν να νομιμοποιηθούν με τη συμπλήρωση της Ταυτότητας Κτιρίου, σε διάστημα 5 χρόνων τουλάχιστον.