Τι θα κάνουν με τα κατασχεμένα ;

Σε άρθρο των Financial Times (30.4.2013), γραμμένο ως χρονικό μιας άμεσα επερχόμενης κοινωνικής καταστροφής, προαναγγέλλονται οι μαζικές εξώσεις χιλιάδων επί χιλιάδων Ιρλανδών, από τα σπίτια τους. Το άρθρο περιέχει πολλές τεχνικές λεπτομέρειες (διαγράμματα, ποσοστά μη εξυπηρετούμενων δανείων κλπ.,) απουσιάζουν όμως στοιχεία που να καταδεικνύουν την οικονομική αποδοτικότητα --υπέρ της κοινωνίας και της «ανάπτυξης»-- αυτών των εξελίξεων. Τέλος, δεν υπάρχει οποιαδήποτε μνεία σε τυχόν μέτρα, αν όχι προστασίας, έστω ανακούφισης , όπως στις περιπτώσεις φυσικής καταστροφής. Μόνο ένας φόβος, σε μια υποπαράγραφο, μήπως εκδηλωθεί κάποια «κοινωνική αναταραχή» -- μήπως δηλαδή αντιδράσουν τα θύματα της ανθρωπογενούς «θεομηνίας»! Όχι μόνο στην Ιρλανδία. Ανάλογες εξελίξεις έχουμε σε πολλά σημεία του πλανήτη. Στην Ευρώπη των Μνημονίων, η ιδιοκτησία σχεδόν ποινικοποιείται, με την υποχρεωτική καταβολή «χαρατσιού» --όχι φόρου επί των όποιων κερδών από πιθανή ενοικίαση-- στους κατόχους ακίνητης περιουσίας, ακόμα και αν πρόκειται για την κατοικία τους. Διαδικασίες αποστέρησης της ιδιοκτησίας από τους μέχρι τώρα κατόχους της σημειώνονται ήδη και στις μεγάλες πόλεις στην Ασία. Όπως ανέδειξε πρόσφατα η Monde Diplomatique, η Παγκόσμια Τράπεζα δανείζει μικροποσά σε κατοίκους παραγκουπόλεων, θεωρητικά για να ενισχύσει τη μικροεπιχειρηματικότητα (π.χ. να ανοίξουν ένα κουρείο)· αλλά η υποθήκη δεν αφορά μόνο τη (μικρή) ιδιοκτησία του δανειζόμενου, αλλά ολόκληρης της γειτονιάς! Σε περίπτωση αδυναμίας αποπληρωμής, η κατάσχεση αφορά την ευρύτερη περιοχή. Έτσι, εκτός των άλλων, η αλληλεγγύη μεταξύ των αδύναμων μεταλλάσσεται επαχθώς σε συλλογική ευθύνη.

Συναφείς τάσεις εκδηλώνονται σε επίπεδο ολόκληρων κρατών. Έννοιες όπως η «απεδαφικοποίηση» που χρησιμοποιήθηκαν για να λανσάρουν το πολιτικό πρόγραμμα της παγκοσμιοποίησης, αποκτούν τώρα το σκληρό περιεχόμενό τους. Παρατηρούμε και σε ευρωπαϊκές χώρες καταστάσεις που μέχρι τώρα περιορίζονταν στην Αφρική και σε περιοχές της Ασίας: οι λαοί αποκόπτονται από τα συλλογικά τους δικαιώματα πάνω στα εδάφη όπου κατοικούν αλλά και το υπέδαφος, και ταυτόχρονα τα κράτη χάνουν τη «γεωπολιτική πρόσοδο» -- μέχρι πρόσφατα, κάθε κράτος, ακόμα και το πιο αδύναμο, είχε ένα αξιοποιήσιμο όφελος, μόνο και μόνο εξαιτίας της γεωγραφικής του θέσης. Αυτό φαίνεται πως τελειώνει. Μεγάλα ποσοστά του πληθυσμού, ακόμα και στην Ευρώπη, αφού πρώτα μετατραπούν σε «άνεργους», στη συνέχεια με τις κατασχέσεις γίνονται και «άστεγοι», ώστε να σπρωχθούν οριστικά στην κοινωνική χωματερή. Βεβαίως, δεν είναι μόνον η αστική γη είναι και η αγροτική γη, από την οποία, στη Ινδία λ.χ., αποξενώνονται οι παραγωγοί· στη συνέχεια υπερσυγκεντρώνεται, με όχημα τους πατενταρισμένους σπόρους των μεταλλαγμένων της υπερεθνικής Μονσάντο.

Και στην Ελλάδα; Αναρωτιούνται πολλοί, μες στη σκόνη και τα χαλάσματα: «Σε τι μπορεί να φανεί χρήσιμο σε μια τράπεζα ή στο κράτος ένα παλιωμένο διαμέρισμα στην Κυψέλη ή στο Παγκράτι;», «Μήπως θέλουν να αποκτήσουν τα παλιά κτίρια για να κερδοσκοπήσουν, γκρεμίζοντάς τα και ξαναχτίζοντας καινούργιες πολυτελείς πόλεις για "τους δικούς τους";». Όμως, ακόμα και η πιθανότητα να κατεδαφιστούν οι ελληνικές πόλεις --με πρώτη την Αθήνα-- ώστε να ξανακτιστούν με ελκυστικό τρόπο για τους εύπορους του πλανήτη μοιάζει σενάριο επιστημονικής φαντασίας, τουλάχιστον για επεμβάσεις μεγάλης κλίμακας. Στην Ελλάδα η λειτουργία της οικοδομικής και κατασκευαστικής βιομηχανίας διακόπηκε βίαια, όχι ως αποτέλεσμα της λειτουργίας των αγορών (όπως με τις φούσκες των ακινήτων στις ΗΠΑ ή την Ιρλανδία), αλλά κυρίως με την επιβολή των «χαρατσιών». Μάλιστα, η ιδιόμορφη ελληνική οικοδομική βιομηχανία διατηρούσε επαφή με την πραγματική οικονομία (γι' αυτό δεν θα έσκαγε σαν φούσκα), σε αντιδιαστολή με το λεγόμενο real estate. Οπότε, τι θα κάνουν με τα κατασχεμένα διαμερίσματα της Κυψέλης ή του Παγκρατίου;