678 λέξεις για τον σχεδιασμό στην κεντρική Αθήνα.

του Γιάννη Λιναρδάκη

Αρχιτέκτων

Η κυβέρνηση επανειλημμένα έχει εξαγγείλει την διαμόρφωση ενιαίου προγράμματος για το κέντρο και παλιές κεντρικές συνοικίες του δήμου Αθηναίων (στο δυτικό τμήμα του κεντρικού τομέα της νομαρχίας Αθηνών) εντάσσοντας στον ίδιο σχεδιασμό τρεις διαφορετικού χαρακτήρα κατηγορίες αστικών περιοχών. Από τις φερόμενες ως ενταγμένες σ' αυτό περιοχές:

Η πλατεία Βάθη, το Μεταξουργείο και εν μέρει ο Κεραμικός μπορεί να θεωρηθούν πως αποτελούν τμήματα του κέντρου της Αθηνάς.

Τα Σεπόλια, ο Άγιος Παντελεήμονας και η πλατεία Βικτωρίας είναι γειτονιές πέριξ του κέντρου.

Η Ακαδημία Πλάτωνος οι περιοχές μέχρι τα (κάτω) Πατήσια η Κυψέλη η περιοχή της Λεωφόρου Αλεξάνδρας και τα Κουντουριωτικα είναι κεντρικές συνοικίες αλλά σαφώς ούτε ανήκουν στο κέντρο ούτε είναι γειτονιές πέριξ του κέντρου της Αθήνας.

Είναι αποτελεσματική η επιλογή ιδίων προσεγγίσεων και λύσεων για τις τρεις κατηγορίες περιοχών στη βάση κοινών η παρόμοιων συμπτωμάτων (όπως η περιβαλλοντική υποβάθμιση, η υπερσυγκεντρωση αλλοδαπών, η έλλειψη ασφάλειας) ενώ υπάρχουν βασικές διαφορές μεταξύ τους σε ότι αφορά στην συμβολή τους στην λειτουργία της πόλης;

Από πολλές πλευρές - και από την κυβέρνηση - θεωρείται πως τα βασικά συμπτώματα εξαθλίωσης του κέντρου της Αθήνας είναι: η υπερσυγκεντρωση αλλοδαπών (με η χωρίς άδεια εγκατάστασης), οι ευάλωτες ομάδες (μεταξύ των οποίων οι ναρκομανείς, οι άστεγοι, τα εκδιδόμενα πρόσωπα), η συρρίκνωση της αγοράς και των επαγγελματικών χώρων, το παράνομο εμπόριο (ναρκωτικών, και λαθραίων εμπορευμάτων), τα καταστήματα (υγειονομικού ενδιαφέροντος και επιχειρήσεων ιδιοκτησίας αλλοδαπών από την Ασία η την Αφρική), τα εγκαταλειμμένα κτίρια, η πολεοδομική κατάσταση και η έλλειψη ασφάλειας. Είναι μεθοδολογικά σωστή η παράλειψη διάκρισης σε ατίες (εγκατάλειψη κτιρίων, πολεοδομική υποβάθμιση, έλλειψη ασφάλειας), συνέπειες (υπερσυγκεντρωση αλλοδαπών και ευάλωτων ομάδων, παράνομο εμπόριο, συρρίκνωση της αγοράς και των επαγγελματικών χώρων, επιχειρήσεις Ασιατών και Αφρικανών) και ανατροφοδότηση των αιτίων από τις συνέπειες κατά την διαμόρφωση του προγράμματος για το κέντρο και παλιές κεντρικές συνοικίες του Δήμου Αθηναίων; Και υπάρχει βάσιμη (με τι κριτήρια) πρόβλεψη επάρκειας των μέτρων για μια αλυσιδωτή διαδικασία ανάπτυξης του κέντρου;

Συμφώνα με όσα έχουν γίνει γνωστά από δημοσιεύσεις στο τύπο στο ενιαίο πρόγραμμα (για το κέντρο και παλιές κεντρικές συνοικίες του δήμου Αθηναίων στο δυτικό τμήμα του κεντρικού τομέα της νομαρχίας Αθηνών) προβλέπονται:

α) Γενικά, κίνητρο/επιδοματικα και φόρο/τελό-απαλλακτικα μετρά και η (πολλές φορές υπεσχημένη αλλά ουδέποτε εφαρμοσμένη) αποκατάσταση της δημόσιας ασφάλειας. Με δεδομένη την ανικανότητα του Ελληνικού δημόσιου (υπό οιανδήποτε θεσμικά μορφή του) για διαρκή, τίμια, δίκαιη και συνεπή τήρηση των δεσμεύσεων του νομίζω πως (τα μέτρα) θα αποτελέσουν αίτια διαφθοράς και δαπανηρή αποτυχία για πολλούς από τους συνήθεις λογούς (όπως προχειρότητα, αποσπασματικότητα, επιπολαιότητα αποφάσεων ανυπαρξία, ανεπάρκεια, κακή κατανομή η διαχείριση πόρων, ευνοιοκρατική η μεροληπτική μεταχείριση δικαιούχων και μη δικαιούχων, καθυστέρηση η καθόλου καταβολή των επιδομάτων και ενισχύσεων) η για κάποιους ασυνήθεις και απροβλέπτους τώρα λόγους.Αξίζει επίσης ιδιαίτερη προσοχή και επισήμανση πως είναι εξαγγελία νέων επιδομάτων, κινήτρων, απαλλαγών σε εποχή γενικής κατάργησης τους.

β) Τοπικά, αρχιτεκτονικές (ενδεχομένως μεγάλης κλίμακας, αλλά πάντως όχι πολεοδομικές) επεμβάσεις, (βελτίωσης της εικόνα κυρίως και όχι της λειτουργιάς) που αφορούν περιοχές εκτός του κέντρου {όπως η Ακαδημία Πλάτωνος, τα Σεπόλια, τα Άνω Πατήσια, ο Αγ. Νικόλαος Αχαρνών, ο Αγ. Παντελεήμονας (πάλι) Αχαρνών, η λεωφόρος βασιλίσσης Όλγας}, ενώ για το κέντρο οι προβλέψεις περιορίζονται στην (αρχιτεκτονικού / συγκοινωνιολόγου επίπεδου) πεζοδρόμηση της οδού Πανεπιστήμιου (και στα συναφή έργα) την ανάπλαση στην περιοχή από πλατεία Θεάτρου μέχρι οδό Γερανίου με μόνη πολεοδομικής κλίμακας πρόβλεψη την (αν και όποτε γίνει) νέα γραμμή μετρό προς λεωφόρο Αλεξάνδρας - Κυψέλη. Ειδικά τι θα κερδίσει το κέντρο της Αθήνας από τις περιοχές Νεάπολης, Εξαρχείων, Μουσείου πλατειάς Βαθύς πλατειάς Καραϊσκάκη ως την πλατεία Κουμουνδούρου αν δαπανηθούν τώρα όλοι οι διαθέσιμοι(;) πόροι στην πεζοδρόμηση της οδού Πανεπιστήμιου και της λεωφόρου βασιλίσσης Όλγας; Θα διορθωθεί η κατάσταση στην Ομόνοια, το Εθνικό Θέατρο τον άγιο Κωνσταντίνο, στις οδούς Μενάνδρου, Ζήνωνος, Σωκράτους; Δεν είναι πιθανό. Πιο πιθανό είναι να απαξιωθούν τα έργα από την γενική καχεξία.

Επειδή οι οικονομικοί πόροι είναι, πλέον, πολύ περιορισμένοι και πολύ ακριβοί έχουν μεγάλη σημασία η μελέτη σκοπιμότητας και ο ρεαλιστικός προϋπολογισμός της αποδοτικότητας / κερδοφορίας κάθε δαπάνης, επένδυσης η φόρο/τελο απαλλαγής. Ώστε να αξιολογήσουμε και εμείς οι οικονομικά βαρυνόμενοι πολίτες την σκοπιμότητα και το όφελος από τα μέτρα, τις παρεμβάσεις, τις επεμβάσεις, τις αναπλάσεις κλπ .