Η μάχη της παραλίας

Άλλη μια μάχη δίνεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας υπέρ της ελεύθερης πρόσβασης πολιτών στις ακτές και της προστασίας τους ως ευπαθούς στοιχείου του φυσικού περιβάλλοντος έναντι της παραχώρησής τους για οικονομική εκμετάλλευση, μετά το πάγωμα του καταστροφικού κυβερνητικού νομοσχεδίου για τον αιγιαλό και την παραλία που έφερε η πρωτοφανής κινητοποίηση πολιτών, οργανώσεων, επιστημονικών και κοινωνικών φορέων κ.ά. την άνοιξη. Το Ε' Τμήμα του Ανωτάτου Δικαστηρίου καλείται ουσιαστικά να κρίνει, μετά τη συζήτηση στο ακροατήριο τον περασμένο μήνα (17 Σεπτεμβρίου), αίτησης ακύρωσης, αν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, π.χ. ΤΑΙΠΕΔ ή ιδιώτες μπορούν να υφαρπάξουν την κρατική αρμοδιότητα επί κοινόχρηστου πράγματος όπως είναι οι ακτές, "αφού η παραχώρηση αυτή έχει ως άμεση και αναγκαία συνέπεια την ευθεία επέμβαση στο δικαίωμα των πολιτών προς ακώλυτη χρήση του κοινόχρηστου πράγματος σύμφωνα με τον προορισμό του". Η προσφυγή είχε κατατεθεί το 2009 από τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών κατά κοινής απόφασης των υφυπουργών Εσωτερικών και Οικονομίας και Οικονομικών περί απευθείας παραχώρησης έναντι ανταλλάγματος του δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού, παραλίας, όχθης και παρόχθιας ζώνης μεγάλων λιμνών και πλεύσιμων ποταμών στους ΟΤΑ Α' βαθμού. Η ισχύς της έληξε πριν συζητηθεί στο δικαστήριο και αντικαταστάθηκε φέτος με νέα (14/1033/2014, ΦΕΚ Β' 328) παρόμοιου περιεχομένου, γεγονός που επέτρεψε τη συνέχιση της δίκης. Στην αίτηση του Δικηγορικού Συλλόγου επισημαίνεται ότι η νέα ΚΥΑ στερείται νομιμότητας όπως η αρχικώς προσβαλλόμενη ΚΥΑ, καθώς παραβιάζει ευθέως το άρθρο 24 του Συντάγματος σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος στην έννοια του οποίου περιλαμβάνεται η κατά φυσικό προορισμό χρήση των ακτών και η προστασία του δικαιώματος των πολιτών ελεύθερης πρόσβασης σε αυτές. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται: "Οι αιγιαλοί και οι παραλίες αποτελούν κοινόχρηστα πράγματα εκτός συναλλαγής κατά τη νομική θεωρία και τη νομολογία των δικαστηρίων. Στην πράξη όμως αντιμετωπίζονται ως αντικείμενο οικονομικής διαπραγμάτευσης μεταξύ Δημοσίου και των επιχειρηματιών που εκμεταλλευόμενοι αμφότεροι ένα κοινό αγαθό στο όνομα της οικονομικής ανάπτυξης ή της οικονομικής κρίσης και αποσκοπούν στο κέρδος με τρόπους που απέχουν πολύ από το να θεωρούνται βιώσιμοι σε βάρος του περιβάλλοντος". Επιπλέον από το περιεχόμενο της ΚΥΑ "δεν διασφαλίζεται η διατήρηση του κοινόχρηστου χαρακτήρα του αιγιαλού και της παραλίας, η κοινή χρήση των ακτών, η μέριμνα για την προστασία τους, που απειλείται από τις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα σε αυτές, ενώ οι διατάξεις της περιορίζονται και εξαντλούνται στα θέματα της μισθωτικής σύμβασης και στους τρόπους καταβολής και είσπραξης του σχετικού ανταλλάγματος, παρακάμπτοντας επίσης τη μέχρι πρότινος απαραίτητη έγκριση του οικείου υπουργού για περαιτέρω παραχώρηση, η οποία λειτουργούσε ως ασφαλιστική δικλίδα για την προστασία του περιβάλλοντος και ιδιαίτερα των ακτών που λογίζονται ως ευπαθή οικοσυστήματα"... Στους βασικούς λόγους ακύρωσης εντάσσεται και η επισήμανση πως η ΚΥΑ δεν βρίσκει έρεισμα στον Νόμο 2971/2001 για την προστασία των ακτών αφενός και αφετέρου θέτει "τελικά το δικαίωμα της ελεύθερης πρόσβασης στις ακτές υπό την αίρεση της ικανοποίησης οικονομικών δικαιωμάτων τρίτων εις βάρος της προστασίας του περιβάλλοντος".