Αντισυνταγματικό το ΕΤΑΚ σε απαλλοτριωμένα ακίνητα

Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) με τις υπ΄ αριθμ. 519 και 520/2014 αποφάσεις της έκρινε αντισυνταγματικό το ΕΤΑΚ και την έκτακτη εισφορά ακίνητης περιουσίας όταν αυτά επιβάλλονται σε δεσμευμένα ακίνητα, λόγω απαλλοτρίωσης. Συγκεκριμένα, η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματική και αντίθετη στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου την επιβολή Ενιαίου Τέλους Ακινήτων (ΕΤΑΚ), όπως και την επιβολή της έκτακτης εισφοράς ακίνητης περιουσίας, επί των ακινήτων τα οποία έχουν αναγκαστικά απαλλοτριωθεί, ανεξάρτητα αν η απαλλοτρίωση έχει ολοκληρωθεί ή όχι. Ειδικότερα, το ΣτΕ έκρινε ότι η επιβολή ΕΤΑΚ σε ακίνητα που «βρίσκονται υπό ειδικές συνθήκες από άποψη πολεοδομικών βαρών και περιορισμών, όπως είναι εκείνα που έχουν απαλλοτριωθεί, λόγω ρυμοτομίας χωρίς να έχει συντελεσθεί η απαλλοτρίωση, θα έπρεπε να χρησιμοποιηθούν συντελεστές τέτοιοι που να αποδίδουν, κατά το δυνατόν, την πραγματική επίδραση που έχει η απαλλοτρίωση στην αξία του ακινήτου κατά τα χρόνο της φορολογίας». Δηλαδή, συνεχίζει η Ολομέλεια του ΣτΕ, θα έπρεπε να προβλέπεται μηδενικός συντελεστής και «κατ΄ ακολουθίαν, εξαίρεση από το φόρο» αφού ουσιαστικά οι ιδιοκτήτες δεν μπορούν να εκμεταλλευτούν τα επίμαχα ακίνητα τους.

Παράλληλα, στις αποφάσεις του ΣτΕ επισημαίνεται ότι η «υπαγωγή ενός τέτοιου ακινήτου σε φόρο ακίνητης περιουσίας, όπως είναι το ένδικο ενιαίο τέλος ακινήτων, αφ΄ ενός μεν θα συνιστούσε υπέρμετρη επιβάρυνση της ιδιοκτησίας κατά παράβαση του άρθρου 17 του Συντάγματος και του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτόκολλου της ΕΣΔΑ, και αφ΄ ετέρου θα ερχόταν σε αντίθεση με το άρθρο 4 του Συντάγματος, αφού υπό τις συνθήκες αυτές, η κυριότητα του ακινήτου, ως αντικείμενο του φόρου, δεν θα αποτελούσε, για τον ιδιοκτήτη ένδειξη αντίστοιχης φοροδοτικής ικανότητας, όπως θα έπρεπε δηλαδή, τη φορολόγησή του, ανάλογα με τις δυνάμεις του». Κατόπιν αυτών, κρίθηκε από το ΣτΕ ότι η από 13.8.2008 απόφαση του υπουργού Οικονομίας που προβλέπει για την εν λόγω κατηγορία ακινήτων συντελεστής 0,80 επί της αξίας του ακινήτου, είναι ανίσχυρη, «με συνέπεια τα εν λόγω ακίνητα να εξαιρούνται από το ενιαίο τέλος του νόμου 3634/2008 (ΕΤΑΚ)» και «η εξαίρεση αυτή καταλαμβάνει και την έκτακτη εισφορά του νόμου 3808/2009, αφού και για την εισφορά αυτή εφαρμόζονται οι διατάξεις περί φορολογητέας αξίας που ισχύουν για το ενιαίο τέλος».

Το ΣτΕ το απασχόλησε η περίπτωση οικοπέδου 1.242 τ.μ. στην Θεσσαλονίκη το οποίο τέθηκε σε καθεστώς αναγκαστικής απαλλοτρίωσης. Στους ιδιοκτήτες του εν λόγω οικοπέδου επιβλήθηκε ΕΤΑΚ και έκτακτη εισφορά του έτους 2009. Στην περίπτωση αυτή το ΣτΕ ακύρωσε το εκκαθαριστικό σημείωμα των ιδιοκτητών ως προς το σκέλος του ΕΤΑΚ και της έκτακτης εισφοράς του 2009. Τέλος, η δεύτερη απόφαση του ΣτΕ αφορά περίπτωση ακινήτου στο πυθαγόρειο της Σάμου έκτασης 7.291 τ.μ., στο οποίο επιβλήθηκε ΕΤΑΚ. Το ακίνητο αυτό με απόφαση του υπουργού Πολιτισμού έχει κηρυχθεί ως αρχαιολογικός χώρος και η απαλλοτρίωση του δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα, λόγω της ανεύρεσης των αρχαιοτήτων. Δηλαδή, το εν λόγω ακίνητο είναι δεσμευμένο από την αρχαιολογική υπηρεσία λόγω αρχαιολογικής έρευνας.