Στεγαστικά: Πότε "παγώνουν" οι πληρωμές

Ακόμα και πάγωμα πληρωμών με μηδενικές μηνιαίες καταβολές μπορεί να επιβάλει η Δικαιοσύνη για σημαντικό διάστημα (π.χ. 1 έτος ή και παραπάνω) εφόσον διαπιστώνει ότι ο οφειλέτης δεν μπορεί να αποπληρώσει το τραπεζικό του χρέος, γιατί είναι άνεργος και το συνολικό εισόδημα δεν αρκεί να καλύψει τις στοιχειώδεις βιοτικές του ανάγκες. Αξιοποιώντας την πρόσφατη, νομοθεσία (ν. 3869/10) για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, δικαστική απόφαση παγώνει την εκποίηση κύριας κατοικίας, αλλά και την καταβολή δόσεων για τραπεζικές οφειλές λόγω μεγάλης οικονομικής αδυναμίας του οφειλέτη αναγνωρίζοντας ρητά το προβάδισμα στην ανθρώπινη αξία έναντι της ικανοποίησης χρηματικών απαιτήσεων, σε περιπτώσεις που ξεπερνιούνται τα όρια της αντοχής.

Επισημαίνοντας ότι κατά το Σύνταγμα αποτελεί πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας να σέβεται και να προστατεύει την αξία του ανθρώπου, η Δικαιοσύνη δέχεται ως όριο κάθε πολιτειακής πράξης «να διατηρούνται εκείνες οι συνθήκες διαβίωσης του πολίτη, που θα του επιτρέπουν να ζει με αξιοπρέπεια». Ετσι γίνεται δεκτό ότι μπορεί να υπάρξει και πλήρες «πάγωμα» της εξόφλησης, με μηδενικές δόσεις σε ειδικές περιπτώσεις, όπως για όσους βρίσκονται σε μακρόχρονη ανεργία, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας και το εισόδημά τους δεν φθάνει για να καλύψει τις βασικές βιοτικές τους ανάγκες. Δικαστική απόφαση θέτει ως όριο τη διατήρηση των συνθηκών διαβίωσης που επιτρέπουν στον οφειλέτη να ζει με αξιοπρέπεια. Δέχεται επίσης ότι αν δεν «παγώσει» άμεσα το χρέος και τις δόσεις τουλάχιστον για 1 έτος τότε θα στερηθεί ο οφειλέτης τη δυνατότητα αξιοπρεπούς διαβίωσης και το δικαστήριο «θα έχει προκρίνει την ικανοποίηση περιουσιακών δικαιωμάτων έναντι της αξίας του ανθρώπου, σε αντίθετη με τη θεμελιώδη συνταγματική διάταξη (για σεβασμό στην ανθρώπινη αξία) που πρέπει να διαπνέει το δίκαιο και την ερμηνεία του».

Με το σκεπτικό αυτό, που φέρνει σε πρώτη μοίρα τα ανθρώπινα όρια αντοχής απέναντι στην ικανοποίηση περιουσιακών απαιτήσεων, γίνεται επίσης δεκτό ότι υπό τις δυσμενείς αυτές κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες πρέπει να προστατευθεί και να μην εκποιηθεί η κύρια κατοικία του οφειλέτη για να αποπληρωθεί το χρέος. Και τούτο διότι το καθαρό εισόδημα δεν επαρκεί για τις στοιχειώδεις βιοτικές ανάγκες και υπάρχει αδυναμία εύρεσης εργασίας. «Παγώνοντας» την αποπληρωμή για 1 έτος, το δικαστήριο επιφυλάσσεται να επανεξετάσει τότε την κοινωνικο-οικονομική κατάσταση του οφειλέτη, επιτρέποντας πάντως στο μεταξύ την εκποίηση μικρής ακίνητης περιουσίας (ποσοστά κυριότητας σε τμήματα αγρών) για μερική ικανοποίηση τραπεζικών απαιτήσεων. Αποφάσεις περιφερειακών ειρηνοδικείων βάζουν στο επίκεντρο την προστασία της ανθρώπινης αξίας και «μπλοκάρουν» τις δόσεις σε περιπτώσεις πολύ κακής οικονομικής κατάστασης των οφειλετών των υπερχρεωμένων νοικοκυριών.

Πιο χαρακτηριστική η περίπτωση που αντιμετώπισε το Ειρηνοδικείο Καβάλας όπου 51χρονη έφτασε να χρωστά σε τρεις τράπεζες συνολικά 61.600 ευρώ από πιστωτικές κάρτες που ανέβαιναν στα ύψη με τόκους υπερημερίας κ.λπ. Μοναδικό εισόδημα είναι πλέον η σύνταξη χηρείας 420 ευρώ κι αφού οι τράπεζες απέκρουσαν το σχέδιο διευθέτησης οφειλών το Ειρηνοδικείο διέταξε μηδενικές καταβολές δόσεων για 1 χρόνο οπότε θα ξανακριθεί εάν έχει βελτιωθεί η κοινωνικο-οικονομική της κατάσταση.