Η απειλή των "κόκκινων" στεγαστικών

Τον κίνδυνο να ξεσπάσει σοβαρή κρίση στον τομέα των στεγαστικών δανείων στον υπερχρεωμένο ευρωπαϊκό νότο και στην Ιρλανδία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους πολίτες, την αγορά κατοικίας και τις τράπεζες, επισημαίνει μελέτη του  CEPS. Τονίζοντας την ραγδαία αύξηση των «κόκκινων» δανείων, αφού λόγω κρίσης οι δανειολήπτες αδυνατούν να πληρώσουν τις δόσεις τους, πρόβλημα που αναμένεται να διογκωθεί από τη συνεχιζόμενη λιτότητα, και τη διαφαινόμενη πρόθεση της ΕΚΤ για αύξηση επιτοκίων, μιλά για καταιγίδα «χρεοκοπίας». Δεν αποκλείει δε όλο αυτό να προκαλέσει και καταβαράθρωση των τιμών στα ακίνητα, συνθήκη που όπως υπενθυμίζει προκάλεσε στις ΗΠΑ την κρίση, που εξαπλώθηκε διεθνώς.

Ειδικότερα, η μελέτη του έγκυρου think tank των Βρυξελλών CEPS αναφέρεται σε μια ακόμη παρενέργεια από την κρίση δημοσίου χρέους στις χώρες της περιφέρειας, όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, αλλά και η Ιταλία και η Ισπανία. Πρόκειται για το ενδεχόμενο να υπάρξει καταιγίδα «χρεοκοπίας» στα στεγαστικά δάνεια που έχουν λάβει οι καταναλωτές των χωρών αυτών τις «καλές εποχές», όταν σημειωνόταν ραγδαία πιστωτική επέκταση, αλλά τώρα - λόγω των επιπτώσεων από την πολιτική δημοσιονομικής προσαρμογής - αδυνατούν να ξεπληρώσουν. Μια τέτοια καταιγίδα, όπως είναι προφανές, θα δημιουργούσε μια ακόμη κρίση με θύματα την αγορά κατοικίας, τους πολίτες και τις τράπεζες. Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος του προβλήματος, αναφέρει ο συντάκτης της μελέτης , αρκεί να δει το κατά κεφαλήν χρέος για στεγαστικά δάνεια στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου και την Ιρλανδία: στην τελευταία, αναλογεί σε κάθε πολίτη ποσό 24.000 ευρώ, στην Ισπανία 14.000, στην Πορτογαλία 11.000, στην Ελλάδα 7.000 και στην Ιταλία 6.000 ευρώ.

Για να αντιληφθεί κανείς το μέτρο της σύγκρισης, η Ιρλανδία έχει σήμερα κατά κεφαλήν στεγαστικά δάνεια στο ίδιο ύψος που είχε η Δανία το 2000. Αντιστοίχως, τα στοιχεία της Ισπανίας, προσομοιάζουν με εκείνα που παρουσίαζε η Βρετανία κι η Ολλανδία πριν από δέκα χρόνια. Στην εξυπηρέτηση των στεγαστικών δανείων αρνητικό ρόλο αναμένεται να παίξει και η αύξηση των επιτοκίων στην οποία εκτός απροόπτου θα προχωρήσει εκ νέου η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, προκειμένου να αντιμετωπίσει την άνοδο του πληθωρισμού.

Επίσης, οι αρνητικές επιπτώσεις από την κρίση χρέους στην ευρωζώνη είναι πολύ πιθανότερο να πλήξουν τα νοικοκυριά στις χώρες με τις λιγότερο διαφοροποιημένες οικονομίες, όπως η Πορτογαλία και η Ελλάδα, που βασίζονται εξαιρετικά πολύ σε περιορισμένες πηγές για την ανάπτυξή τους. Ο δείκτης του δημοσίου χρέους προς το ΑΕΠ κατά πάσα πιθανότητα θα επιδεινωθεί, δεδομένων των δυσοίωνων προοπτικών για την ανάπτυξη - και οι αγορές εξακολουθούν να διακατέχονται από σκεπτικισμό για τη βιωσιμότητα αυτών των οικονομιών.

Τα στοιχεία δείχνουν πως τα καθυστερούμενα στην εξυπηρέτησή τους στεγαστικά δάνεια έχουν αυξηθεί καθ΄ όλη την περίοδο της ύφεσης, με την Ιρλανδία, την Ελλάδα και την Ισπανία να παρουσιάζουν αξιοσημείωτα στοιχεία, που δείχνουν ότι ένας όλο και μεγαλύτερος αριθμός νοικοκυριών έχει καθυστερήσει να καταβάλει τις δόσεις του για τα στεγαστικά που έχει λάβει. Ο φόβος στην ευρωζώνη είναι ότι ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο, καθώς οι χώρες που έχουν προσφύγει στη βοήθεια των εταίρων και του ΔΝΤ μαστίζονται από υψηλή ανεργία, αυξανόμενα επιτόκια και ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης.

Μια επιπλέον απειλή είναι ότι η μείωση στη χορήγηση των στεγαστικών θα οδηγήσει σε πτώση την τιμή των ακινήτων - και το «σενάριο τρόμου» είναι εάν δούμε την τιμή ενός ακινήτου να πέφτει κάτω από την αξία του στεγαστικού που έχει λάβει ο ιδιοκτήτης του.