Ποιοί κερδίζουν απο την ανάπλαση

Η Αθήνα μπορεί να μη έχει παραγκούπολεις και φαβέλας αλλά σίγουρα τα οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά των περιοχών που έχουν δώσει καταφύγιο στους απόκληρους του τρίτου κόσμου, δεν είναι άγνωστα σε πολλές περιοχές της Αθήνας. Αν μάλιστα , επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις που έχουν διατυπώσει οικονομολόγοι την επόμενη πενταετία αυτές οι «πληγές» είναι πιθανόν να επεκταθούν και σε άλλες υγιείς περιοχές οδηγώντας τους σε οικονομική και κοινωνική απαξίωση. Εμμέσως πλην σαφώς, την προοπτική αυτή την επιβεβαίωσε και η ίδια η Κυβέρνηση όταν -με τις πρέπουσες τυμπανοκρουσίες –ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα αναβάθμισης του ιστορικού κέντρου το οποίο στην πραγματικότητα δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μεμονωμένες δράσεις όπως για παράδειγμα : ζωγραφική στις προσόψεις κάποιων κτιρίων και φορολογικά κίνητρα για αγορές και επισκευές ήδη υφιστάμενων κτιρίων. Στην πραγματικότητα όμως το πιθανότερο είναι ότι τα μέτρα αυτά-αν και όταν εφαρμοστούν-ούτε θα λύσουν το στεγαστικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν δεκάδες χιλιάδες έλληνες ούτε θα οδηγήσουν στην αναβάθμιση των περιοχών .

Σίγουρα όμως θα επηρεάσουν τη ζήτηση και τις τιμές σε περιοχές όπως το Μεταξουργείο οι οποίες ήδη έχουν γίνει επενδυτικό «λιμάνι» για μεγάλες εταιρίες που πόνταραν στην «αναβάθμιση» και φυσικά κέρδισαν. Η περίφημη αναβάθμιση του κέντρου της Αθήνας είναι, σύμφωνα με τους ειδικούς κινήσεις εντυπωσιασμού χωρίς ξεκάθαρο στόχο αφού δεν λύνει ούτε το στεγαστικό πρόβλημα των πτωχών και των μεταναστών αλλά ούτε περιορίζει την εγκληματικότητα που αυτή την στιγμή είναι ο «καρκίνος» του κέντρου της Αθήνας. Οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια σε όλο τον κόσμο και που είχαν στόχο τόσο την αναβάθμιση των περιοχών όσο και την αντιμετώπιση των προβλημάτων στέγασης των ανθρώπων που κατοικούσαν στις υποβαθμισμένες περιοχές είχαν εντελώς διαφορετικό προσανατολισμό και χρησιμοποίησαν συγκεκριμένα εργαλεία για να πετύχουν το στόχο τους. Στη Ταϋλάνδη τα τελευταία οκτώ χρόνια εφαρμόζεται το πρόγραμμα «Baan Mankong Community Upgrading». Στόχος είναι , η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης χιλιάδων ανθρώπων που ζουν στις 5.500 φτωχογειτονιές της χώρας. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει όχι μόνο την αναβάθμιση των ήδη υφισταμένων κατοικιών και την κατασκευή νέων με υλικά από τα σπίτια που κατεδαφίζονται αλλά και την παροχή χαμηλότοκων δανείων και ανανεώσιμων μισθωτηρίων συμβολαίων διάρκειας 30 ετών καθιστώντας έτσι τους κατοίκους ιδιοκτήτες των κατοικιών τους . Έτσι αντιμετωπίστηκε το τεράστιο πρόβλημα των εξώσεων που αντιμετώπιζαν οι φτωχές οικογένειες. Στην Ντιαντέμα, μία τεράστια βιομηχανική πόλη έξω από το Σαν Πάουλο, το 30% του πληθυσμού ζούσε παλαιότερα σε φαβέλες. Η Κυβέρνηση ζήτησε την γνώμη των κατοίκων και κατέληξε στην εφαρμογή ενός προγράμματος γαιοκτησίας με το οποίο οι κάτοικοι απέκτησαν το δικαίωμα να παραμένουν στην ιδιοκτησία τους για 90 χρόνια.

Τελικά , οι ίδιοι οι κάτοικοι φρόντισαν για την αναβάθμιση της περιοχής αναλαμβάνοντας να υλοποιήσουν έργα: διαπλάτυνσης και πλακόστρωσης των δρόμων , βελτίωσης των συστημάτων ύδρευσης και αποχέτευσης κ.α Στο Μεντεγίν της Κολομβίας, την πρωτεύουσα των ναρκωτικών, το πρόγραμμα αναβάθμισης των παραγκουπόλεων βασίστηκε στην βελτίωση των υποδομών σύνδεσης τους με το κέντρο της πόλης σε συνδυασμό με την κατασκευή βιβλιοθηκών, πάρκων δημόσιων σχολείων κ.α . Στις περιοχές υλοποιήθηκαν τα πιο φιλόδοξα δείγματα αρχιτεκτονικής δημοσίων κτιρίων της πόλης. Στο Καράκας της Βενεζουέλας , μία ομάδα αρχιτεκτόνων και μηχανικών σε συνεργασία με ένα γεωλόγο και φυσικά με την συμμετοχή των κατοίκων επινόησε μία σειρά από καινούργιες σκάλες που επέτρεπαν την πρόσβαση στα πιο απομονωμένα σημεία της κάθε γειτονιάς αλλά και έδωσαν την δυνατότητα στις γειτονιές να επικοινωνούν μεταξύ τους. Τα παραδείγματα πολλά και μας επιτρέπουν να αναρωτηθούμε: τελικά για ποιόν γίνεται η ανάπλαση του κέντρου της Αθήνας;