Εννέα αλλαγές που θεωρούνται σίγουρες, συν ακόμη δύο που βρίσκονται υπό εξέταση, φέρνει το 2019 στον φορολογικό χάρτη.

«Κλειδωμένες» θεωρούνται οι αλλαγές που έχουν να κάνουν με τις μεταβιβάσεις και τη φορολογία των ακινήτων, τον ΕΝΦΙΑ, τους φόρους στις επιχειρήσεις, το τέλος επιτηδεύματος για τις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις, τους αγρότες και τους αγροτικούς συνεταιρισμούς, τις φορολογικές δηλώσεις και για τον ΦΠΑ στα 5 νησιά του Αιγαίου που θα παραμείνουν στο ευνοϊκό καθεστώς για λίγες ακόμη ημέρες (οι δανειστές είναι αρνητικοί σε νέα παράταση του μέτρου).

Αυτή την εβδομάδα, μαζί με την τροπολογία για τον εξωδικαστικό μηχανισμό (παράταση ώς το τέλος του 2019, αύξηση του ορίου οφειλής στα 300.000 ευρώ από 50.000 ευρώ) θα ενταχθεί και η μείωση του φόρου στα μερίσματα που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ και προβλέπει το κείμενο του προϋπολογισμού για το 2019.

Οι αλλαγές που θα ισχύουν από την Πρωτοχρονιά είναι:

1. ΦΟΡΟΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗΣ: Οι νέες αντικειμενικές αξίες, οι οποίες ίσχυσαν φέτος μόνο για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ, ενεργοποιούνται από την Πρωτοχρονιά για όλες τις μεταβιβάσεις και οι φόροι που επιβάλλονται στα ακίνητα παίρνουν φωτιά.

Οι αγοραπωλησίες κατοικιών, οικοπέδων, επαγγελματικών ακινήτων θα κοστίζουν έως και 50% ακριβότερα σε 3.792 περιοχές σε όλη τη χώρα όπου οι τιμές ζώνης κινήθηκαν ανοδικά.

Υπολογίζεται ότι 17 φόροι, τέλη και λοιπές επιβαρύνσεις που επιβάλλονται στην απόκτηση και την κατοχή ακίνητης περιουσίας επηρεάζονται από την εφαρμογή των νέων αντικειμενικών αξιών.

Μεταξύ των φόρων που επηρεάζονται είναι ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων, ο ΦΠΑ 24% στις νέες οικοδομές με εξαίρεση την πρώτη κατοικία, το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ), που επιβάλλεται υπέρ των δήμων μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος, ο φόρος δωρεάς, γονικής παροχής, κληρονομίας ακινήτων, κ.ά.

Σημειώνεται ότι από το καλοκαίρι θα ακολουθήσει ακόμη μία αναπροσαρμογή τιμών στα ακίνητα.

2. ΕΝΦΙΑ: Μειωμένες από 2,72% έως 30% θα είναι οι επιβαρύνσεις στον ΕΝΦΙΑ του 2019 για περίπου 5,4 εκατ. νοικοκυριά με ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας έως 200.000 ευρώ.

Μεγάλοι κερδισμένοι είναι οι ιδιοκτήτες με ακίνητη περιουσία έως 60.000 ευρώ για τους οποίους ο λογαριασμός πληρωμής για τον ΕΝΦΙΑ του 2019 θα είναι μειωμένος κατά 55 ευρώ (κατά μέσο όρο). Είναι οι ιδιοκτήτες που απολαμβάνουν τη μεγαλύτερη έκπτωση: 30%.

Μειωμένο θα είναι το ραβασάκι πληρωμής και για ιδιοκτήτες με ακίνητα αξίας από 150.000 έως 200.000. Το ποσό της μείωσης φτάνει κατά μέσο όρο τα 22 ευρώ ή σε ποσοστό 272%. Στους κερδισμένους είναι και οι φορολογούμενοι που έχουν στην κατοχή τους αγροτεμάχια αφού διατηρούν τη φοροαπαλλαγή από τον συμπληρωματικό φόρο και το 2019.

Στον αντίποδα, αυξημένος θα είναι ο λογαριασμός του ΕΝΦΙΑ τον επόμενο χρόνο για 500.000 ιδιοκτήτες με χαρτοφυλάκιο ακίνητης περιουσίας αξίας μεγαλύτερης από 200.000 ευρώ.

3. ΦΠΑ ΣΕ ΛΕΣΒΟ, ΧΙΟ, ΣΑΜΟ, ΚΩ και ΛΕΡΟ: Καταργείται από την 1η Ιανουαρίου του 2019 η έκπτωση 30% στον ΦΠΑ, η οποία είναι ακόμη σε ισχύ σε πέντε νησιά του Αιγαίου.

Από το νέο έτος οι συντελεστές από 5%, 9% και 17% που είναι σήμερα αυξάνονται σε 6%, 13% και 24%.

4. ΦΟΡΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ: Κατά μία εκατοστιαία μονάδα μειώνεται από το 2019 ο συντελεστής φορολόγησης των επιχειρηματικών κερδών.

Από 29% για τη χρήση του 2018 ο συντελεστής υποχωρεί σε 28% για τη χρήση του 2019.

5. ΜΕΡΙΣΜΑΤΑ: Μείωση του φόρου στα μερίσματα, από το 15% που είναι σήμερα στο 10% το 2019, προκειμένου ο συνολικός φορολογικός συντελεστής των επιχειρηματικών κερδών να μειωθεί από το περίπου 40% στο 32,5%, θα προβλέπει τροπολογία που θα κατατεθεί αυτή την εβδομάδα στη Βουλή.

Η μείωση περιλαμβάνεται στο κείμενο του προϋπολογισμού του 2019.

6. ΤΕΛΟΣ ΕΠΙΤΗΔΕΥΜΑΤΟΣ: Καταργείται από το 2019 η υποχρέωση πληρωμής Τέλους Επιτηδεύματος για τις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις, τους αγρότες και τους αγροτικούς συνεταιρισμούς.

7. ΧΩΡΙΣΤΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ: Ολα τα έγγαμα ζευγάρια και τα μέρη συμφώνου συμβίωσης έχουν πλέον τη δυνατότητα να υποβάλλουν ξεχωριστή φορολογική δήλωση από το 2019.

Προϋπόθεση είναι να υποβάλλει ο ένας σύζυγος σχετική δήλωση στην εφορία έως τις 28 Φεβρουαρίου 2019. Στην περίπτωση χωριστής φορολογικής δήλωσης, το τεκμήριο ατομικών δαπανών διαβίωσης ανέρχεται σε 3.000 ευρώ ανά σύζυγο αντί για 5.000 ευρώ ανά ζευγάρι.

Ωστόσο, το εισόδημα και τα τεκμήρια που αφορούν τα ανήλικα τέκνα προστίθενται και βαρύνουν τον σύζυγο με το μεγαλύτερο εισόδημα.

8. ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΣΑΚΟΥΛΕΣ: Από την αρχή του επόμενου έτους αλλάζει η τιμή για τη διάθεση λεπτής πλαστικής σακούλας από τα ταμεία των σούπερ μάρκετ και των λοιπών εμπορικών καταστημάτων.

Σήμερα, κάθε λεπτή πλαστική σακούλα χρεώνεται με περιβαλλοντικό τέλος 0,03 ευρώ, επί του οποίου επιβάλλεται ΦΠΑ, οπότε οι καταναλωτές πληρώνουν συνολικά 0,04 ευρώ.

Από 1ης Ιανουαρίου 2019 το περιβαλλοντικό τέλος θα αυξηθεί σε 0,07 ευρώ ανά πλαστική σακούλα. Ετσι, μαζί με τον ΦΠΑ, η τιμή διάθεσης κάθε πλαστικής σακούλας θα διαμορφωθεί σε 0,09 ευρώ.

9. ΠΡΟΣΤΙΜΑ: Φορολογικό πρόστιμο 500 ευρώ θα επιβάλλουν οι φορολογικές αρχές στις περιπτώσεις που έχει εκδοθεί ή δεν έχει εκδοθεί απόδειξη λιανικής πώλησης από εγκεκριμένο αλλά μη δηλωμένο φορολογικό μηχανισμό ή ταμειακή μηχανή.

«Κίνητρα» για πληρωμές με κάρτες

Στο υπουργείο Οικονομικών εξετάζουν το σενάριο στο μπαράζ με τις νέες φορολογικές ρυθμίσεις να ενσωματωθούν οι εξής δύο:

■ Η αύξηση του ελάχιστου απαιτούμενου ποσοστού δαπάνης με πιστωτική ή χρεωστική κάρτα για την έκπτωση φόρου που οδηγεί στο αφορολόγητο όριο.

Τα ποσοστά είναι σήμερα 10% για εισόδημα έως 10.000, 15% για εισόδημα από 10.000 έως 20.000 και 20% για εισόδημα από 20.000 ευρώ και άνω. Στο τραπέζι υπάρχει πρόταση αυτά τα ποσοστά να αυξηθούν σε 15%, 20% και 25% αντίστοιχα.

■ Η μείωση του ορίου συναλλαγής πάνω από το οποίο είναι υποχρεωτική η πληρωμή με τραπεζικό μέσο, όπως είναι η πιστωτική, η χρεωστική κάρτα ή η πίστωση τραπεζικού λογαριασμού.

Το όριο είναι σήμερα 500 ευρώ και άποψη των ιθυνόντων είναι να μειωθεί στα 300 ευρώ.

Βραχυχρόνια μίσθωση στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού θεωρείται η μίσθωση ακινήτου μέσω ψηφιακών πλατφορμών, με διάρκεια μικρότερη του έτους και όταν δεν παρέχονται άλλες υπηρεσίες πλην της διαμονής και της παροχής κλινοσκεπασμάτων.Μεταξύ άλλων, μπορούν να μισθώνονται ακόμα και δωμάτια εντός διαμερισμάτων ή μονοκατοικιών.Τυχόν βραχυχρόνιες μισθώσεις που συνάπτονται ιδιωτικά και όχι μέσω πλατφόρμας αντιμετωπίζονται ως κοινές αστικές μισθώσεις.

Φορολογία εισοδήματος & εισφορά αλληλεγγύης – Φυσικά πρόσωπα: Το εισόδημα που αποκτούν τα φυσικά πρόσωπα από τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων θεωρείται ως «εισόδημα από ακίνητη περιουσία», εφόσον παρέχονται μόνο κλινοσκεπάσματα, γεγονός που σημαίνει πως φορολογείται με την κλίμακα που εφαρμόζεται στα ενοίκια. Αντίθετα, εάν παρέχονται και περαιτέρω υπηρεσίες πλέον της παροχής κλινοσκεπασμάτων, το εισόδημα θεωρείται ως προερχόμενο από «επιχειρηματική δραστηριότητα» και φορολογείται εφαρμόζοντας την κλίμακα φορολογίας των μισθωτών υπηρεσιών, επί των κερδών της δραστηριότητας (μετά την αφαίρεση των σχετικών δαπανών).

Φορολογία εισοδήματος – Νομικά πρόσωπα: Για τα νομικά πρόσωπα το εισόδημα θεωρείται ως εισόδημα από ακίνητη περιουσία και φορολογείται σε κάθε περίπτωση εφαρμόζοντας τον συντελεστή εταιρικής φορολογίας στα κέρδη της εταιρείας (29%).

Εμμεσοι φόροι (ΦΠΑ, τέλη χαρτοσήμου): Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ, υπό τον όρο ότι κατά τη διάρκεια της μίσθωσης δεν παρέχονται από μέρους του εκμισθωτή πρόσθετες υπηρεσίες προς τους μισθωτές πλέον της απλής παροχής κλινοσκεπασμάτων (όπως υπηρεσίες καθαριότητας, περισυλλογής απορριμμάτων, βοηθητικού προσωπικού κ.ά.).

Τα παραπάνω εφαρμόζονται και στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων οι οποίες δεν ενεργούνται μέσω ψηφιακών πλατφορμών.

Σε περίπτωση που παρέχονται και πρόσθετες υπηρεσίες για την περιποίηση των πελατών, το συνολικό αντίτιμο που καταβάλλεται δεν απαλλάσσεται από τον ΦΠΑ, αλλά θεωρείται ότι πρόκειται για παροχή υπηρεσιών διαμονής, οι οποίες υπόκεινται στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ (13%), με δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ των σχετικών δαπανών.

Οι διατάξεις του κώδικα τελών χαρτοσήμου δεν έχουν εφαρμογή στις βραχυχρόνιες μισθώσεις κατοικιών.

Υποχρεώσεις δηλώσεων, αναρτήσεων (TAXIS)

Ο κύριος του ακινήτου (ή ο νομέας ή ο επικαρπωτής ή ο υπεκμισθωτής), εφόσον αναθέτει σε τρίτο τη διαχείριση του ακινήτου του με σκοπό τη βραχυχρόνια μίσθωση, έχει υποχρέωση υποβολής Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας στο TAXIS, στην οποία θα καταχωρίσει τα στοιχεία του διαχειριστή του ακινήτου. Σε περίπτωση μη υποβολής αυτής, θεωρείται ο ίδιος διαχειριστής του ακινήτου.

Ο διαχειριστής ακινήτου οφείλει:

l Να εγγραφεί στο «Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής» που τηρείται στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).

l Να αναγράφει στις ψηφιακές πλατφόρμες τον αριθμό εγγραφής του ακινήτου στο ως άνω μητρώο.

l Να υποβάλλει τη «Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής» ανά μισθωτή, μέχρι τις 20 του επόμενου μήνα από την ημέρα αναχώρησης του μισθωτή από το ακίνητο και να οριστικοποιεί τα στοιχεία μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου κάθε έτους.

Οι κυρώσεις

l Μη τήρηση διοικητικών προϋποθέσεων (π.χ. μη αναγραφή αρ. μητρώου ακινήτου στην πλατφόρμα): αυτοτελές διοικητικό πρόστιμο ύψους 5.000 ευρώ στους διαχειριστές ακινήτων.

l Μη υποβολή ή υποβολή ανακριβούς Δήλωσης Βραχυχρόνιας Διαμονής: πρόστιμο ίσο με το διπλάσιο του μισθώματος στον διαχειριστή του ακινήτου.

l Εκπρόθεσμη Δήλωση Βραχυχρόνιας Διαμονής: πρόστιμο ύψους 100 ευρώ.

ΜΙΣΘΩΣΗ ΕΠΙΠΛΩΜΕΝΩΝ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΩΝ

Οταν φυσικά πρόσωπα εκμισθώνουν επιπλωμένα διαμερίσματα, χωρίς να παρέχουν υπηρεσίες ξενοδόχου, το εισόδημα που αποκτούν φορολογείται ως εισόδημα από ακίνητη περιουσία με συντελεστές που ανέρχονται μέχρι 45% (για εισοδήματα πάνω από €35.000).

Το εισόδημα που αποκτούν κερδοσκοπικά νομικά πρόσωπα από την εκμίσθωση επιπλωμένων ακινήτων, ανεξαρτήτως εάν παρέχονται υπηρεσίες ξενοδόχου ή όχι, υπόκειται σε φόρο εισοδήματος με τον εταιρικό συντελεστή ύψους 29%, ως κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα.

Σε περίπτωση που παρέχονται και άλλες υπηρεσίες πλην της διαμονής και της παροχής κλινοσκεπασμάτων το εισόδημα υπόκειται σε ΦΠΑ με συντελεστή 3%.

Το υπουργείο Οικονομικών όχι μόνο δίνει φοροελαφρύνσεις – ψίχουλα για τους μικροϊδιοκτήτες, αλλά με έναν αλγόριθμο – γρίφο επιβάλλει κόφτη στα 100 ευρώ στο ανώτατο ύψος μείωσης φόρου που μπορεί να έχει ένας φορολογούμενος. Αποτέλεσμα όσοι διαθέτουν ακίνητη περιουσία άνω των 60.000 ευρώ να μην μπορούν να έχουν μείωση φόρου μεγαλύτερη των 100 ευρώ.

Ακόμη και αυτήν την ανώτατη έκπτωση των 100 ευρώ ελάχιστοι θα είναι οι φορολογούμενοι που θα την κερδίσουν. Αντίθετα, μάλιστα, αρκετοί θα διαπιστώσουν ότι όχι μόνο δεν θα επιβαρυνθούν με λιγότερο φόρο για τα ακίνητά τους, αλλά θα κληθούν να βάλουν ξανά το χέρι στην τσέπη για να πληρώσουν περισσότερα με την εφαρμογή των νέων αντικειμενικών αξιών που θα έρθουν το καλοκαίρι του 2019.

Για τους πολύ μικρούς ιδιοκτήτες ακινήτων με περιουσία έως 60.000 ευρώ, για τους οποίους προβλέπεται μείωση στον ΕΝΦΙΑ που βεβαιώνεται κατά 30%, το ετήσιο όφελος θα είναι μόλις 55 ευρώ κατά μέσο όρο ή σχεδόν 5 ευρώ τον μήνα. Στην κατηγορία αυτή ανήκει η πλειονότητα των ιδιοκτητών ακινήτων, περίπου 3,5 εκατ. άτομα από το σύνολο των 5,88 εκατ. που πληρώνουν όμως το 23,5% του συνολικού φόρου που βεβαιώνεται. Για όσους έχουν στην κατοχή τους ακίνητα αξίας έως 60.000 ευρώ ο ΕΝΦΙΑ του 2019 θα μειωθεί κατά 30%. Στην περίπτωση αυτή, πάντως, δεν ισχύει ο κόφτης, αν και εδώ οι μειώσεις είναι μικρές.Για τους υπόλοιπους 1,3 εκατ. ιδιοκτήτες με ακίνητη περιουσία μεσαίας και μεγάλης αξίας, άνω των 100.000 ευρώ, οι ελαφρύνσεις που θα προκύψουν είναι ελάχιστες, της τάξης των 10 και 20 ευρώ, έως μηδαμινές.

Ειδικά, για τους περίπου 500.000 ιδιοκτήτες που πληρώνουν και συμπληρωματικό ΕΝΦΙΑ, δηλαδή για αυτούς που κατέχουν ακίνητη περιουσία αντικειμενικής αξίας άνω των 250.000 ευρώ, δεν προβλέπεται καμία απολύτως ελάφρυνση. Οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι θα συνεχίσουν να πληρώνουν διπλό φόρο για τα ακίνητά τους (ΕΝΦΙΑ και συμπληρωματικό φόρο) που συνολικά υπερβαίνει το 1 δισ. ευρώ ή το 40% του συνολικού ΕΝΦΙΑ που βεβαιώνεται τον χρόνο.

Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τις νέες διατάξεις που θα εφαρμοστούν μόνο το 2019:

– Ο ΕΝΦΙΑ θα μειωθεί κατά 30% για κάθε φυσικό πρόσωπο του οποίου η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας ανέρχεται μέχρι του ποσού των 60.000 ευρώ. Η μείωση αυτή θα έχει ως συνέπεια το συνολικό ποσό του ΕΝΦΙΑ για 3.488.820 φορολογουμένους να μειωθεί κατά 55,02 ευρώ κατά μέσο όρο.

– Για τους φορολογουμένους με συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας άνω των 60.000 ευρώ το ποσό της μείωσης κατά 30%, που αντιστοιχεί στο υπερβάλλον των 60.000 ευρώ τμήμα της αξίας, μειώνεται κατά 0,7 ευρώ ανά 1.000 ευρώ ακίνητης περιουσίας και, σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να υπερβεί τα 100 ευρώ. Η έκπτωση για κάθε φορολογούμενο θα υπολογίζεται με βάση ειδικό αλγόριθμο, στον οποίο θα εμπεριέχεται και η λειτουργία του κόφτη.

Ανατροπές στο φορολογικό τοπίο φέρνει το 2019. Αλλαγές που έχουν να κάνουν με τις μεταβιβάσεις και τη φορολογία των ακινήτων, όπου αναμένεται να έρθουν τα πάνω κάτω λόγω της εφαρμογής των νέων αντικειμενικών τιμών.

Συγκεκριμένα από τις αρχές του νέου έτους έρχεται αύξηση των αντικειμενικών αξιών σε περίπου 4.000 περιοχές της χώρας με την αύξηση των σχετικών τιμών ζώνης, η οποία θα αφορά όλους τους φόρους ακινήτων, πλην του ΕΝΦΙΑ.

Με την αύξηση των τιμών ζώνης πρόκειται να αυξηθεί το φορολογικό κόστος για τις μεταβιβάσεις ακινήτων, όπως είναι οι φόροι μεταβίβασης και γονικής παροχής και τα συμβολαιογραφικά έξοδα.

Επίσης, εντός του 2019 θα υπάρξει και μια νέα αύξηση των αντικειμενικών αξιών. Η συμφωνία κυβέρνησης και θεσμών για τη μεταμνημονιακή περίοδο προβλέπει ότι στις περίπου 4.000 περιοχές που οι τιμές ζώνης θα έπρεπε να αυξηθούν για να εξισωθούν με τις εμπορικές τιμές, η αύξηση θα γίνει σε τρεις ίσες ετήσιες δόσεις. Η πρώτη δόση έγινε ήδη το 2018 και έρχεται δεύτερη αύξηση το 2019. Επίσης, έχει συμφωνηθεί να πραγματοποιηθεί μια τρίτη αύξηση το 2020.

Παράλληλα, για ακόμη ένα έτος θα ανασταλεί ο φόρος υπεραξίας στα ακίνητα. Με διάταξη που αναμένεται να έρθει στη Βουλή μέσα στο επόμενο διάστημα η εφαρμογή του φόρου υπεραξίας στα ακίνητα αναμένεται να ανασταλεί και για το 2019. Η αναστολή θα είναι η τρίτη κατά σειρά, καθώς ο φόρος εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει πολλά προβλήματα στις συναλλαγές ακινήτων χωρίς να φέρει και σημαντικά φορολογικά έσοδα. Ο φόρος υπολογίζεται με συντελεστή 15% επί της διαφοράς μεταξύ της αξίας κτήσης και του τιμήματος μεταβίβασης ενός ακινήτου.