Για τις περιπτώσεις ενοικίων που αποδεδειγμένα δεν εισπράχθηκαν, η νομοθεσία δίνει το δικαίωμα στους ιδιοκτήτες να μη φορολογηθούν για τα ποσά αυτά, εφόσον εκχωρήσουν την απαίτησή τους στο Δημόσιο. Η εκχώρηση του δικαιώματος είσπραξης των ενοικίων στο Δημόσιο μπορεί να γίνει με μια απλή έγγραφη δήλωση του ιδιοκτήτη στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. μέσα στο οικονομικό έτος που τα εισοδήματα αυτά φορολογούνται. Συνεπώς για ανείσπρακτα ενοίκια του έτους 2013, η έγγραφη δήλωση για την εκχώρηση της είσπραξής τους στο Δημόσιο μπορεί να γίνει φέτος, πριν την υποβολή του εντύπου Ε2 και της φορολογικής δήλωσης Ε1. Με την έγγραφη δήλωση πρέπει να παραδοθούν στον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. τα αποδεικτικά της εκχωρούμενης απαίτησης.

Στην περίπτωση της εκχώρησης του δικαιώματος είσπραξης των ενοικίων στο Δημόσιο, ο ιδιοκτήτης θα πρέπει να αναγράψει κανονικά στο έντυπο Ε2 τα στοιχεία του ακινήτου για το οποίο έγινε η εκχώρηση των ενοικίων. Στο πεδίο «ονοματεπώνυμο ενοικιαστή» θα πρέπει να αναγράψει τη φράση «εκχώρηση δικαιώματος στο Δημόσιο». Στα πεδία που ζητείται η αναγραφή ποσών ενοικίων δεν πρέπει να αναγράψει τίποτα. Τα μόνα επιπλέον στοιχεία που πρέπει να δηλώσει στο Ε2 είναι οι μήνες εκμίσθωσης μέσα στο 2013 και ο ΑΦΜ του ενοικιαστή.

Μπορεί να καταργήθηκε η έκπτωση φόρου για το ενοίκιο κύριας κατοικίας ή των παιδιών που σπουδάζουν σε άλλη πόλη όμως οι φορολογούμενοι είναι υποχρεωμένοι να δηλώσουν αναλυτικά στοιχεία για τα ενοίκια που πληρώνουν. Οι κωδικοί στους οποίους καταγράφεται το ενοίκιο που καταβλήθηκε το 2013 για την κύρια κατοικία ή για το ενοίκιο των παιδιών που σπουδάζουν έχουν μεταφερθεί στον πίνακα 6 του εντύπου Ε1.

Εκπτώσεις

Από το ακαθάριστο εισόδημα από ακίνητα εκπίπτουν:

- Ποσοστό 5% για αποσβέσεις σε οικοδομές οι οποίες χρησιμοποιούνται ως κατοικίες, οικοτροφεία, σχολεία, φροντιστήρια, αίθουσες κινηματογράφων ή θεάτρων, ξενοδοχεία, νοσοκομεία ή κλινικές και ποσοστό 3% για οικοδομές οι οποίες χρησιμοποιούνται για άλλες χρήσεις.

- Ποσοστό μέχρι 40% για ασφάλιστρα κατά του κινδύνου της πυρκαγιάς ή άλλων κινδύνων, για δικαστικές δαπάνες και για αμοιβή δικηγόρου για δίκες μισθωτικών διαφορών ή διαφορών μεταξύ ιδιοκτητών και διαχειριστών ιδιοκτησίας κατ' ορόφους.

Αν οι δαπάνες παραγράφους αφορούν κοινόχρηστους χώρους του ακινήτου, επιμερίζονται αναλόγως στους συνιδιοκτήτες του.

Έναν βαρύ φορολογικό λογαριασμό συνολικού ύψους άνω των 6 δισ. ευρώ καλούνται να πληρώσουν οι φορολογούμενοι έως το τέλος του έτους, αρχής γενομένης από τον επόμενο μήνα. Κάθε μήνα θα υπάρχει και μια υποχρέωση πληρωμής φόρου ενώ σε ορισμένους μήνες η σχετική υποχρέωση θα είναι διπλή ή και τριπλή.

Ας δούμε αναλυτικά για ποιους φόρους οι φορολογούμενοι θα κληθούν να βάλουν το χέρι στην τσέπη τους επόμενους μήνες.

1.       Φόρος εισοδήματος. Ο φόρος θα βεβαιωθεί στο σχετικό εκκαθαριστικό και θα είναι ιδιαίτερα τσουχτερός για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις καθώς θα κληθούν να πληρώσουν φόρο 26% από το πρώτο ευρώ. Παράλληλα, από τα φετινά εκκαθαριστικά έχουν καταργηθεί και οι περισσότερες φοροαπαλλαγές που μείωναν το φόρο ή οδηγούσαν σε επιστροφή φόρου.

2.       Εισφορά αλληλεγγύης. Και αυτή βεβαιώνεται στο εκκαθαριστικό του φόρου εισοδήματος και υπολογίζεται με συντελεστή 1% έως 4% ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος. Στους μισθωτούς και τους συνταξιούχους έχει ήδη παρακρατηθεί ενώ θα βεβαιωθεί με το εκκαθαριστικό για όσους έχουν εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα ή εισόδημα από ακίνητα.

3.       Τέλος επιτηδεύματος. Ανέρχεται σε 650 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες και θα βεβαιωθεί μέσω του εκκαθαριστικού.

4.       Φόρος πολυτελούς διαβίωσης. Υπολογίζεται ως ποσοστό επί του ετήσιου τεκμηρίου διαβίωσης για ΙΧ άνω των 1.929 κυβικών, πισίνες και αεροσκάφη. Και αυτός βεβαιώνεται μέσω του εκκαθαριστικού του φόρου εισοδήματος. Το εκκαθαριστικό θα πρέπει να εξοφληθεί σε τρείς διμηνιαίες δόσεις (τέλος Ιουλίου, τέλος Σεπτεμβρίου, τέλος Νοεμβρίου) και εφόσον εξοφληθεί στο σύνολό του ο φόρος έως το τέλος Ιουλίου χορηγείται έκπτωση 1,5%. Το συνολικό ποσό που θα κληθούν να πληρώσουν οι φορολογούμενοι μέσω του εκκαθαριστικού περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ.

5.       Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ). Οι φορολογούμενοι θα κληθούν να πληρώσουν το νέο φόρο ακινήτων σε έξι μηνιαίες δόσεις από τον Ιούλιο έως και τον Δεκέμβριο. Στην εφάπαξ εξόφληση έως το τέλος Ιουλίου χορηγείται έκπτωση 1,5%. Το συνολικό ποσό που θα κληθούν να πληρώσουν οι φορολογούμενοι μέσω του ΕΝΦΙΑ ανέρχεται σε περίπου 3 δισ. ευρώ.

6.       Τέλη κυκλοφορίας. Οι φορολογούμενοι θα κληθούν από τον Οκτώβριο έως το τέλος του έτους να καταβάλλουν συνολικά το ποσό του 1,1 δισ. ευρώ για τα τέλη κυκλοφορίας. Η προθεσμία πληρωμής των τελών λήξει στις 31 Δεκεμβρίου.

Οι φορολογούμενοι που απέκτησαν το 2013 εισοδήματα από ακίνητα, ή έχουν παραχωρήσει δωρεάν κατοικία στα παιδιά τους ή τους γονείς τους ή διαθέτουν «κενά» ακίνητα θα πρέπει πριν την υποβολή του εντύπου Ε1 να συμπληρώσουν και να υποβάλουν το έντυπο Ε2 (αναλυτική κατάσταση μισθωμάτων από ακίνητα).

Στο έντυπο Ε2 πρέπει να δηλώσετε, ξεχωριστά για κάθε ακίνητό σας, τα ενοίκια που εισπράξατε σε περίπτωση εκμίσθωσης ή υπεκμίσθωσης καθώς και τα τεκμαρτά μισθώματα που προκύπτουν από τη δωρεάν παραχώρηση ακινήτων σε τρίτους ή την ιδιόχρηση. Τα ποσά που θα δηλώσετε στο Ε2, θα πρέπει στη συνέχεια να τα μεταφέρετε στους αντίστοιχους κωδικούς του πίνακα 4Ε του εντύπου Ε1.

Σε περίπτωση που έχετε προχωρήσει σε δωρεάν παραχώρηση της χρήσης κύριας κατοικίας έως 200 τ.μ. προς τα παιδιά σας ή προς τους γονείς σας δεν χρειάζεται να δηλώσετε τεκμαρτό εισόδημα στο Ε2 ούτε στο Ε1, καθώς το εισόδημα αυτό απαλλάσσεται από τη φορολογία. Θα πρέπει όμως να δηλώσετε στο Ε2 τα στοιχεία της κατοικίας.

Η συμπλήρωση του Ε2

- Στήλη 1: Αναγράφεται ο αύξων αριθμός του ακινήτου, για το οποίο δηλώνονται μισθώματα.

- Στήλη 2 «ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ»: Γράψτε τη διεύθυνση του ακινήτου. Εφόσον δηλώνεται κτίριο διατηρητέο, η λέξη αυτή πρέπει επίσης να αναγραφεί σε παρένθεση, κάτω από τα στοιχεία που έχουν δηλωθεί για τη θέση του ακινήτου.

- Στήλη 3 «θέση». Δηλώνεται ο όροφος διαμερίσματος ή επαγγελματικής στέγης σε πολυκατοικία. Εφόσον δηλώνεται εδαφική έκταση, δηλαδή αγρός, αγροτεμάχιο, οικόπεδο κ.λπ., στη στήλη 3 πρέπει να αναγραφεί το 0.

- Στήλη 4 «χρήση». Δίνεται η πληροφορία για το είδος ή την κατηγορία του ακινήτου, ( «κατάστημα», «οικία», «αγρός», «αγροτεμάχιο», «οικόπεδο» κ.λπ.).

- Στήλη 5 «επιφάνεια»: Αναγράφεται ο αριθμός των τετραγωνικών μέτρων της επιφάνειας του ακινήτου. Η επιφάνεια γεωργικής έκτασης γράφεται σε τετραγωνικά μέτρα.

- Στήλη 18 «Αριθμός Παροχής Ρεύματος»: Γράφονται τα πρώτα εννέα ψηφία από τον «αριθμό παροχής ρεύματος», ο οποίος αναγράφεται σε κάθε λογαριασμό της ΔΕΗ καθώς επίσης και στον μετρητή κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος που διαθέτει το ακίνητο. Ακόμη και σε περίπτωση που δηλώνεται κάποιο κτίσμα που παρέμεινε κενό και έχει διακοπεί η ηλεκτροδότησή του, ο αριθμός παροχής ρεύματος πρέπει να δηλωθεί, καθώς το ακίνητο διαθέτει μετρητή κατανάλωσης ρεύματος, στον οποίος αναγράφεται ο συγκεκριμένος αριθμός. Εφόσον δηλώνεται ακίνητο που δεν έχει μετρητή κατανάλωσης ρεύματος, π.χ. αγροτεμάχιο, τότε στη στήλη 18 πρέπει να συμπληρωθεί ο εννιαψήφιος αριθμός 999999999.

- Στήλη 6 «ονοματεπώνυμο»: Δηλώνεται το όνομα και το επώνυμο του ενοικιαστή του ακινήτου. Εάν δηλώνεται διαμέρισμα, οικία, κατάστημα ή άλλης κατηγορίας κτίσμα που παρέμεινε κενό για μερικούς ή για όλους τους μήνες μέσα στο 2013, τότε στη στήλη 6 πρέπει να γραφτεί η λέξη «ΚΕΝΟ». Εάν το ακίνητο έχει παραχωρηθεί δωρεάν, τότε στη στήλη 6 πρέπει να αναγραφεί το ονοματεπώνυμο του προσώπου που χρησιμοποίησε το ακίνητο και να αναγραφεί σε παρένθεση η φράση «δωρεάν παραχώρηση». Εάν πρόκειται για δωρεάν παραχώρηση κύριας κατοικίας μέχρι 200 τ.μ. από τον γονέα στο παιδί ή από το παιδί στον γονέα, τότε, στη στήλη 6, κάτω από το ονοματεπώνυμο του προσώπου στο οποίο έχει παραχωρηθεί το ακίνητο δωρεάν πρέπει να αναγραφεί η φράση «δωρεάν παραχώρηση στον γιό μου» ή «δωρεάν παραχώρηση στην κόρη μου» ή «δωρεάν παραχώρηση στον πατέρα μου» ή «δωρεάν παραχώρηση στη μητέρα μου», κατά περίπτωση.

- Στήλη 7 «Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.)»: Δηλώνεται ο ΑΦΜ του «ενοικιαστή». Σε περίπτωση που δηλώνεται κενό ακίνητο, δεν πρέπει να αναγραφεί τίποτα.

- Στήλες 8 και 9: Γράφονται οι ημερομηνίες έναρξης και λήξης της περιόδου κατά την οποία το ακίνητο ενοικιάσθηκε, παραχωρήθηκε δωρεάν, ιδιοχρησιμοποιήθηκε ή παρέμεινε κενό κατά τη διάρκεια του 2013.

- Στήλη 10 «ΜΗΝΕΣ»: Δηλώνεται ο αριθμός των μηνών του χρονικού διαστήματος κατά το οποίο το ακίνητο ενοικιάσθηκε, παραχωρήθηκε δωρεάν, ιδιοχρησιμοποιήθηκε ή παρέμεινε κενό κατά τη διάρκεια του 2013.

- Στήλη 11 «ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ Ή ΤΕΚΜΑΡΤΟ ΜΗΝΙΑΙΟ ΜΙΣΘΩΜΑ», αναγράφεται το ποσό του μηνιαίου ενοικίου που έλαβε ο ιδιοκτήτης του ακινήτου από τον ενοικιαστή, κατά τη διάρκεια του 2013. Εάν πρόκειται για δωρεάν παραχώρηση κτίσματος προς τρίτο (φίλο ή αδελφό) ή εάν πρόκειται για ιδιοχρησιμοποίηση κτίσματος, πρέπει να αναγραφεί ένα «τεκμαρτό» ποσό μηνιαίου μισθώματος, το οποίο προκύπτει κανονικά με πολλαπλασιασμό της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου με τον συντελεστή 3,5% και, στη συνέχεια, με διαίρεση του γινομένου που θα προκύψει δια τον αριθμό 12.

- Στήλη 12 «ποσοστό συνιδιοκτησίας», πρέπει να αναγραφεί μόνο ο αριθμός του ποσοστού συνιδιοκτησίας, χωρίς το σύμβολο %.

- Στήλη 13, αναγράφεται το ετήσιο ποσό εισοδήματος που αποκτήθηκε από εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση κατοικίας, Σε περίπτωση που δηλώνεται κατοικία μέχρι 200 τ.μ., της οποίας έχει παραχωρηθεί δωρεάν η χρήση από γονείς σε παιδιά ή από παιδιά σε γονείς δεν αναγράφεται τεκμαρτό εισόδημα.

Κενά ακίνητα

Στο E2 πρέπει να δηλώσετε και τα ακίνητά σας, τα οποία παρέμειναν «κενά» για τουλάχιστο 6 μήνες μέσα στο 2013. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να έχετε κρατήσει (για να προσκομίσετε στην εφορία αν σας ζητηθούν) αντίγραφα των λογαριασμών ρεύματος ή κοινοχρήστων ή άλλων λογαριασμών (τηλεφώνου, νερού κλπ), από τους οποίους προκύπτει ότι πράγματι τα ακίνητα ήταν «κενά».

Τι πρέπει να κάνουν οι έγγαμοι

Σε περίπτωση εγγάμων φορολογουμένων που και οι δύο είχαν το 2013 εισοδήματα από ακίνητα πρέπει να υποβληθούν δύο έντυπα Ε2, ένα από τον σύζυγο και ένα από τη σύζυγο. Εφόσον μόνο η σύζυγος είχε το 2013 εισοδήματα από ακίνητα, τα οποία ανήκουν στη δική της κυριότητα, έχει υποχρέωση υποβολής του εντύπου Ε2 είτε χρησιμοποιώντας τους δικούς της προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης στο Taxisnet είτε χρησιμοποιώντας τους κωδικούς του συζύγου της. Στην δεύτερη αυτή περίπτωση θα πρέπει να επιλέξει «Ε2 της συζύγου».

Με ένα ηλεκτρονικό μήνυμα (e-mail) θα ενημερωθούν οι φορολογούμενοι για το ποσό του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων που θα πρέπει να πληρώσουν φέτος. Η εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ με βάση τα στοιχεία των δηλώσεων στοιχείων ακινήτων Ε9 θα γίνει στο τέλος Ιουνίου.

Όμως, η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων δεν θα ταχυδρομήσει τα εκκαθαριστικά σημειώματα στους ιδιοκτήτες ακινήτων. Τα εκκαθαριστικά θα εκδοθούν ηλεκτρονικά και θα αναρτηθούν στον λογαριασμό των φορολογούμενων στο Taxisnet. Το ίδιο ισχύει και με τα εκκαθαριστικά των φετινών φορολογικών δηλώσεων. Επίσης, η ΓΓΔΕ θα αποστείλει e-mail στους ιδιοκτήτες ακίνητων με το οποίο θα τους ενημερώνει για την εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ.

Ο νέος φόρος που επιβάλλεται χωρίς αφορολόγητο όριο σχεδόν σε όλα τα ακίνητα θα πρέπει να καταβληθεί είτε εφάπαξ με έκπτωση 1,5% είτε σε έξι ίσες μηνιαίες δόσεις, εκ των οποίων η πρώτη θα πρέπει να εξοφληθεί μέχρι το τέλος Ιουλίου.

Σημειώνεται ότι οι φορολογούμενοι που θέλουν να υποβάλουν το Ε9 για να διορθώσουν την περιουσιακή τους κατάσταση έχουν τη δυνατότητα να το πράξουν μέχρι τα μέσα Ιουνίου, δηλαδή πριν ξεκινήσει η εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ, χωρίς να αντιμετωπίζουν την επιβολή του προστίμου των 100 ευρώ. Εξάλλου με νομοθετική ρύθμιση, που θα κατατεθεί στη Βουλή, οι φορολογούμενοι θα έχουν τη δυνατότητα από τον Ιούλιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο να υποβάλουν αρχική ή τροποιητική δήλωση Ε9, ώστε να διορθώσουν τυχόν λάθη ή παραλείψεις που θα βρουν στα εκκαθαριστικά.

Φέτος για πρώτη φορά θα φορολογηθούν τα αγροτεμάχια και οι «τακτοποιημένοι» αυθαίρετοι χώροι, ενώ από τον νέο φόρο ακινήτων «γλιτώνουν» τα γεωργικά και κτηνοτροφικά κτίσματα (αποθήκες, μαντριά κ.λπ.) αλλά και κτίσματα τα οποία δεν έχουν καθόλου... στέγη.

Ο νέος φόρος φέρνει μειώσεις επιβαρύνσεων στους φορολογούμενους που έχουν στην κατοχή τους ένα ή περισσότερα ηλεκτροδοτούμενα διαμερίσματα ή μονοκατοικίες οι οποίες έχουν καλύψει πλήρως τους συντελεστές δόμησης των οικοπέδων τους. Την ίδια ώρα, όμως, φέρνει περισσότερους φόρους για πολλούς φορολογούμενους με μεσαία ακίνητη περιουσία, αποτελούμενη κατά κύριο λόγο από ένα σπίτι στην πόλη (διαμέρισμα ή μονοκατοικία), ένα ή περισσότερα αδόμητα οικόπεδα και ένα ή περισσότερα καλλιεργούμενα αγροτεμάχια, καθώς και γενικότερα για όσους κατέχουν καλλιεργούμενες αρδευόμενες εκτάσεις γης σε περιοχές εκτός σχεδίου, μη ηλεκτροδοτούμενα κτίσματα (είτε ημιτελή είτε αποπερατωμένα) και αδόμητα οικόπεδα.

Ο υπολογισμός του νέου φόρου θα γίνει με συνδυασμό συντελεστών και χαρακτηριστικών των ακινήτων. Στα κτίρια, ο βασικός φόρος έχει 12 κλιμάκια από 2-13 ευρώ/τ.μ. και συντελεστές παλαιότητας, ορόφου, προσόψεων. Στα ημιτελή ή νεόδμητα μη ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα εφαρμόζεται συντελεστής απομείωσης 0,4, ενώ για τους βοηθητικούς χώρους χρησιμοποιείται συντελεστής 0,1.

Όλα τα αγροτικά βοηθητικά κτίσματα, όπως στάνες και αποθήκες απαλλάσσονται πλήρως.

Στα οικόπεδα ο φόρος κλιμακώνεται (25 κλιμάκια) από 0,003 ευρώ/τ.μ. έως 9 ευρώ/τ.μ. Όσον αφορά στις εκτός σχεδίου εκτάσεις γης προβλέπεται η εφαρμογή ενός Βασικού Συντελεστή Φορολογίας (ΒΣΦ), ο οποίος ορίζεται σε 0,001 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο ή σε 1 ευρώ ανά στρέμμα. Από κει και πέρα για τον υπολογισμό του τελικού φόρου λαμβάνονται υπόψη και διάφοροι άλλοι συντελεστές, που αποτυπώνουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε έκτασης. Για τα αρδευόμενα αγροτεμάχια ο ελάχιστος φόρος είναι 2,2 ευρώ/στρέμμα.

Επίσης, επιβάλλεται συμπληρωματικός φόρος στην αξία των ακινήτων που υπερβαίνει τις 300.000 ευρώ με συντελεστές που ξεκινούν από 0,1% και φθάνουν 1% για αξία πάνω από 1 εκατ. ευρώ.