Μείωση του ΕΝΦΙΑ έως 100 ευρώ κατ’ ανώτατο για χαμηλές περιουσίες, υπόσχεται το υπουργείο Οικονομικών, με τροπολογία που κατέθεσε στη Βουλή και θα ισχύσει για τα εφετινά εκκαθαριστικά, καθώς για το 2020, ενώ έχει εξαγγελθεί περαιτέρω μείωση του ΕΝΦΙΑ, μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει καμία νομοθετική πρωτοβουλία. Όσοι διαθέτουν ακίνητα αντικειμενικής αξίας έως 60.000 ευρώ θα έχουν μείωση ΕΝΦΙΑ κατά 30% χωρίς περιορισμούς. Αυτό σημαίνει ότι κατά μέσο όρο 3.500.000 ιδιοκτήτες ακινήτων πολύ χαμηλής αντικειμενικής αξίας θα δουν μείωση του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων κατά μέσο όρο 55 ευρώ. Για ακίνητα άνω των 60.000 ευρώ, ο ΕΝΦΙΑ θα μειωθεί έως 30% και όχι ενιαία, με ανώτερο ποσό έκπτωσης τα 100 ευρώ. Όταν η μείωση του ΕΝΦΙΑ υπερβαίνει τα 100 ευρώ τότε θα ενεργοποιείται ένας κόφτης που θα περιορίζει την έκπτωση στα 100 ευρώ. Το ψαλίδισμα της έκπτωσης θα ανέρχεται σε 70 λεπτά για κάθε 1.000 ευρώ περιουσίας άνω των 60.000 ευρώ, με ανώτερη μείωση το ποσό που έχει οριστεί, δηλαδή τα 100 ευρώ. Αξίζει να τονιστεί ότι για τον υπολογισμό της αξίας δεν θα λαμβάνονται υπόψη τα αγροτεμάχια. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, σε ακίνητα αντικειμενικής αξίας από 60.000 έως 100.000 ευρώ θα προκύψει μείωση ΕΝΦΙΑ κατά 21% (αφορά 1.000.000 ιδιοκτήτες), ενώ σε ακίνητα αντικειμενικής αξίας από 100.000 έως 150.000 ευρώ η ποσοστιαία μείωση του ΕΝΦΙΑ περιορίζεται στο 10% και αφορά 500.000 ιδιοκτήτες. Από την άλλη, 700.000 ιδιοκτήτες δεν θα έχουν καμία μείωση ΕΝΦΙΑ. Ωστόσο θα πρέπει να τονιστεί ότι για χιλιάδες περιοχές της επικράτειας, λόγω του ότι υπήρξε αύξηση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, είναι πολύ πιθανόν παρά τη μείωση η συνολική επιβάρυνση να είναι υψηλότερη σε σύγκριση με πέρυσι.

Η Παγκόσμια Τράπεζα κατατάσσει την Ελλάδα στην 153η χειρότερη θέση του πλανήτη όσον αφορά τις διαδικασίες μεταβίβασης ενός ακινήτου καθώς για να ολοκληρωθούν τα 11 διαφορετικά βήματα που απαιτούνται για μια μεταβίβαση χρειάζονται κατ’ ελάχιστον 20 ημέρες προετοιμασία αν όλα πάνε καλά ή ακόμη και δύο μήνες αν κάτι «στραβώσει» κατά τη γραφειοκρατική διαδικασία, η οποία παραμένει σχεδόν εξ ολοκλήρου χειρόγραφη.

Οσον αφορά το κόστος μεταβίβασης, ακόμη και αν δεν χρειαστεί να καταβληθεί φόρος –το αφορολόγητο των γονικών παροχών παραμένει στις 150.000 ευρώ και καλύπτει τις περισσότερες μεταβιβάσεις– μπορεί να ξεπεράσει –σε πραγματικούς όρους– το 3%-4% της αξίας του ακινήτου. Δεν είναι μόνο τα συμβολαιογραφικά έξοδα, οι αμοιβές του μηχανικού που θα πιστοποιήσει ότι δεν υπάρχουν παραβάσεις και τα έξοδα μετεγγραφής. Τυχόν πολεοδομικές παραβάσεις θα πρέπει να τακτοποιηθούν. Αυτομάτως, η εφορία θα ζητήσει αναδρομικά τον ΕΝΦΙΑ από το 2013. Ο δήμος θα απαιτήσει το ΤΑΠ από το… 2009 ή το 2013, η εφορία μπορεί να αξιώσει την πληρωμή οποιασδήποτε βεβαιωμένης ή ληξιπρόθεσμης οφειλής για να δώσει φορολογική ενημερότητα, ενώ στο «παιχνίδι» έχει μπει και ο ΕΦΚΑ ο οποίος ζητάει «λευκό μητρώο» για να δώσει την απαραίτητη ασφαλιστική ενημερότητα.

Ολόκληρη η δημόσια διοίκηση χρησιμοποιεί πλέον το «μπλοκάρισμα» της μεταβίβασης ακινήτου ως την απειλή για να πιέσει τους ιδιοκτήτες να τακτοποιήσουν όλες τις αμαρτίες του παρελθόντος. Η τακτοποίηση της παραμικρής πολεοδομικής παράβασης, εκτός από το πρόστιμο και την αμοιβή του μηχανικού «γεννά» αναδρομικές εκκρεμότητες. Την ώρα των γονικών παροχών –ή γενικότερα των μεταβιβάσεων– η δημόσια διοίκηση ελέγχει:

1. Αν υπάρχουν πολεοδομικές παραβάσεις. Αν υπάρχουν πρέπει να τακτοποιηθούν, ενώ πρέπει να πληρωθεί τουλάχιστον το 30% του προστίμου που θα προκύψει για να προχωρήσει η μεταβίβαση.

2. Τακτοποίηση επιπλέον τετραγωνικών «γεννά» υποχρέωση αναδρομικής καταβολής του ΕΝΦΙΑ από την 1η ημέρα θέσπισής του, δηλαδή από το 2013.

3. Το πιστοποιητικό του ΤΑΠ είναι επίσης απαραίτητο. Για να το χορηγήσει ο δήμος, πρέπει να μην υπάρχουν οφειλές, ενώ η τακτοποίηση αυθαίρετων χώρων «γεννά» αναδρομικές υποχρεώσεις είτε από το 2009 είτε από το 2013.

4. Χωρίς φορολογική ενημερότητα, δεν μεταβιβάζεται το ακίνητο. Για να προχωρήσει η γονική παροχή, πολλές φορές καλείται ο γονέας να πληρώσει ακόμη και επόμενες δόσεις (ΕΝΦΙΑ Δεκεμβρίου και Ιανουαρίου κλπ.) για να μην μπλέξει σε έναν γραφειοκρατικό κυκεώνα απόκτησης της φορολογικής ενημερότητας.

5. Πιστοποιητικό μη οφειλών ζητείται και από τον ΕΦΚΑ εφόσον αυτός που μεταβιβάζει ακίνητο έχει επαγγελματική ιδιότητα. Στην πραγματικότητα, μετά τον Ιανουάριο του 2017, το πιστοποιητικό του ΕΦΚΑ ζητείται από όλους όσοι μεταβιβάζουν ακίνητο.

Τα ακίνητα βρέθηκαν στο επίκεντρο του φορολογικού κυκλώνα που έπληξε τους φορολογούμενους στα χρόνια της κρίσης. Ωστόσο τα τελευταία τέσσερα χρόνια δέχτηκαν τη χαριστική βολή με νέες αυξήσεις φόρων. Οι επιβαρύνσεις που έγιναν από το 2009 έως και το 2014 ήταν οι εξής:

- επιβλήθηκε έκτακτη εισφορά στους κατέχοντες σημαντική ακίνητη περιουσία,

- επιβλήθηκε το Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Επιφανειών, το επονομαζόμενο και χαράτσι,

- μειώθηκε το αφορολόγητο όριο της κλίμακας φορολόγησης εισοδημάτων των φυσικών προσώπων, με την οποία φορολογούνταν και τα ακίνητα,

- αυξήθηκαν οι συντελεστές της φορολογικής κλίμακας,

- συγχωνεύθηκε το "χαράτσι" με τον Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας και "γεννήθηκε" ο Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων, ο γνωστός ΕΝΦΙΑ,

- καταργήθηκε το αφορολόγητο όριο για το εισόδημα από ενοίκια και θεσπίστηκε ειδική κλίμακα φορολόγησης των ενοικίων με συντελεστές από 11% έως 33%.

Από το 2015

Από το 2015 και μετά, όμως, επήλθαν νέες σημαντικές επιβαρύνσεις για τους ιδιοκτήτες ακινήτων. Ειδικότερα:

- Αυξήθηκαν οι συντελεστές της εισφοράς αλληλεγγύης με τον ανώτατο συντελεστή να αυξάνεται από το 2,8% στο 10%.Τα εισοδήματα από ενοίκια υπάγονται σε εισφορά αλληλεγγύης.

- Αυξήθηκαν οι φορολογικοί συντελεστές για το εισόδημα από ενοίκια. Ο συντελεστής για εισόδημα έως 12.000 αυξήθηκε από το 11% στο 15%, για εισόδημα από 12.000 έως 35.000 αυξήθηκε από το 33% στο 35% και για εισόδημα πάνω από 35.000 αυξήθηκε από το 33% στο 45%.

-Επιβλήθηκε φόρος στις βραχυχρόνιες μισθώσεις κατοικιών (π.χ. airbnb).

- Αυξήθηκαν οι συντελεστές του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ από 0,1 έως 1% που είναι σήμερα σε έως και 1,15% αλλά ο φόρος αρχίζει να επιβάλλεται από χαμηλότερη αξία καθώς μειώνεται το αφορολόγητο από τις 300.000 στις 200.000 ευρώ.

- Αυξήθηκαν οι συντελεστές για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ στα οικόπεδα.

- Αυξήθηκε από 5 τοις χιλίοις σε 5,5 τοις χιλίοις ο συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ για τα νομικά πρόσωπα.

-Αυξήθηκαν οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων σε περίπου 4.000 περιοχές της χώρας οδηγώντας σε υψηλότερα επίπεδα τον ΕΝΦΙΑ.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι φέτος έγινε η πρώτη μείωση του ΕΝΦΙΑ, καθώς όσοι έχουν ακίνητη περιουσία αντικειμενικής αξίας έως 200.000 ευρώ θα έχουν μια μείωση του ΕΝΦΙΑ το πολύ έως 100 ευρώ. Ωστόσο, ο τρόπος παροχής της έκπτωσης είναι τέτοιος ώστε για την πλειονότητα των ιδιοκτητών η έκπτωση θα είναι της τάξης των μερικών δεκάδων ευρώ.

Το επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται να εκδοθεί και η υπουργική απόφαση με την οποία θα ανατίθεται το έργο της επικαιροποίησης των αξιών σε συγκεκριμένους εκτιμητές ανά τη χώρα, οι οποίοι θα αναλάβουν να προσδιορίσουν τις τιμές σε περισσότερες από 10.000 ζώνες σε όλη την Ελλάδα.

Με τη νέα αναπροσαρμογή σε πολλές περιοχές της χώρας, στις οποίες η ψαλίδα μεταξύ αντικειμενικών και εμπορικών παραμένει ανοιχτή, έρχονται αυξήσεις στις τιμές ζώνης. Αυξήσεις οι οποίες θα προκαλέσουν ντόμινο επιβαρύνσεων σε φόρους και τέλη που βαρύνουν τα ακίνητα, ενώ και οι μεταβιβάσεις ακινήτων θα γίνουν ακριβότερες.

Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι οι νέες αντικειμενικές αξίες δεν αποκλείεται να εξανεμίσουν και τις μειώσεις του ΕΝΦΙΑ για τους φορολογούμενους που έχουν στην κατοχή τους μικρή ακίνητη περιουσία. Σημειώνεται ότι ήδη νομοθετηθεί η μείωση του ΕΝΦΙΑ, που θα κληθούν και φέτος να πληρώσουν περίπου 6,3 εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων, κατά 10% μεσοσταθμικά.

Από τον Σεπτέμβριο πρόκειται να ξεκινήσει η πληρωμή του φετινού ΕΝΦΙΑ. Ο φόρος θα πληρωθεί και φέτος σε πέντε μηνιαίες δόσεις, έως και τον Ιανουάριο 2020. Ο συνολικός λογαριασμός του ΕΝΦΙΑ που θα κληθούν να πληρώσουν οι ιδιοκτήτες ανέρχεται σε περίπου 3,2 δισεκατομμύρια ευρώ.

Οι φόροι

Οι νέες αντικειμενικές αξίες θα φέρουν αλλαγές σε 20 φόρους και τέλη που επιβαρύνουν τα ακίνητα.

Αναλυτικότερα οι φόροι που θα επηρεαστούν άμεσα είναι οι εξής:

Ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων θα ακολουθήσει τη νέα τιμή ζώνης αφού υπολογίζεται με συντελεστή 3% επί των αντικειμενικών αξιών και επιβαρύνει τους αγοραστές.

Ο φόρος χρησικτησίας θα ακολουθήσει και αυτός τις νέες αντικειμενικές, ενώ υπολογίζεται επίσης με 3% επί των αντικειμενικών αξιών.

Ο φόρος ανταλλαγής συνένωσης οικοπέδων υπολογίζεται με συντελεστή 1,5% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.

Ο φόρος διανομής, ο οποίος αφορά συνένωση περιουσίας από έναν συνιδιοκτήτη ακινήτου και επιβάλλεται με συντελεστή 0,75% επί της αντικειμενικής αξίας.

Ο ΦΠΑ 24% που επιβάλλεται σε αγοραπωλησίες ακινήτων πάνω στην αντικειμενική αξία των ακινήτων.

Ο δημοτικός φόρος μεταβίβασης ακινήτων που επιβαρύνει τις μεταβιβάσεις ακινήτων υπολογίζεται με ποσοστό επί του φόρου μεταβίβασης.

Το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας που εισπράττεται μέσω των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος, αποδίδεται στους δήμους και υπολογίζεται με συντελεστή από 0,25‰ – 0,35‰ (ανάλογα με τις αποφάσεις του κάθε δήμου) επί των αντικειμενικών τιμών ζώνης των ηλεκτροδοτούμενων κτισμάτων.

Το τεκμαρτό εισόδημα κατοικίας. Οι νέες τιμές ζώνης θα επηρεάσουν άμεσα το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει με βάση την επιφάνεια της κατοικίας όπου διαμένει ο φορολογούμενος.

Το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα από μισθώματα τα το οποίο προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου με συντελεστή 3%.

Τα τέλη υπέρ του Ταμείου Νομικών που επιβαρύνουν τα μεταβιβαστικά συμβόλαια και υπολογίζονται ως ποσοστά επί των αντικειμενικών αξιών των μεταβιβαζόμενων ακινήτων.

Το τέλος μεταγραφής συμβολαίων.

Ο φόρος κληρονομιάς ακινήτου.

Ο φόρος γονικής παροχής ακινήτου.

Ο φόρος δωρεάς ακινήτου.

Το τέλος εγγραφής ακινήτων στο Κτηματολόγιο.

Τα πρόστιμα διατήρησης αυθαιρέτου.

Τα πρόστιμα νέων αυθαιρέτων τα οποία συνδέονται επίσης με τις αντικειμενικές αξίες.

Ο ειδικός φόρος ακινήτων 15% επί της αντικειμενικής αξίας που επιβάλλεται στα ακίνητα που ανήκουν σε εξωχώριες (off shore) εταιρείες.

Η εισφορά σε γη και χρήμα κατά την ένταξη στο σχέδιο πόλης.

Ο συμπληρωματικός φόρος επί συνόλου περιουσίας.